INPROBA n.v.
HET LEVEN OP EEN AFGELEGEN
MILITAIRE POST IN INDIË IN HET
BEGIN VAN DEZE EEUW
L. FLIERS
t
SCHILDERIJEN
12
8997
Van Heemstralaan 2 - Baarn - Tel. 02954-2429
Importeurs van Aziatische producten
Fabrikanten van Rijsttafelproducten
CHEMO-PHARMACIA H.O.
FREDDY van HEETEREN
Te Sidikalang ten westen van het Tobameer in Su
matra was een detachement militairen gelegerd.
Het detachement was op excursie (een kleine ex
peditie werd excursie genoemd) met het doel te
trachten de onverzoenlijke Batakvorst Singgasang-
garadj' geestelijk leider in de onafhankelijke Ba-
taklancen van de residentie Tapanoeli, gevangen
te nemen of hem door onophoudelijk patrouilleren
te dwingen zich over te geven.
De detachementscommandant de le luitenant L.
van Vuren was tevens civiel gezaghebber in die
landen. Als onderluitenant was ik aan hem toege
voegd en voor de medische verzorging de officier
van gezondheid 2e klasse Badinghs. Een onder
luitenant werd bezoldigd en gehuisvest als een 2e
luitenant. De detachementen moesten in eigen
voeding voorzien, dus ook de officieren. Wij kre-
geen een toeslag op onze bezoldiging en de offi
cieren bij verblijf buiten het bivak daggeld.
Het detachement had bij aankomst te Sidikalang
in het begin van 1906 een bivak betrokken in de
hoeta Sidikalang-Djehé, die ontruimd werd door
de bevolking. De regering had al toegestemd dat
hier een semi-permanent kampement moest komen.
Onder het bewind van de gouverneur-generaal Van
Heutz ging het vlot. Een architect met personeel
van de Genie kwam; kappers en zagers uit Silin-
doeng, Taroetoeng waren meegekomen en reeds de
bossen ingestuurd om palen en planken voor de
bouw te leveren.
In de kampong waar wij voorlopig woonden had
de architect voor de officieren een dagverblijf
opgericht, waar we aten en samen konden zijn;
slapen moesten de officieren en minderen in de
paar Batakhuizen die er stonden.
Met de bouw van het kampement ging het ge
smeerd. Al op het einde van 1906 konden we
het betrekken. Er was een goed verblijf voor de
officieren met een grote mess en veel kamers. De
onderluitenant-architect Van Oijen komt werkelijk
een pluim toe! In de mess zaten we 's avonds bij
elkaar en legden in de regel een domino'tje (nos-
sen), wel kinderachtig maar we amuseerden ons
toch. Ook hadden wij een gramofoon, of heette
dat ding vroeger anders? Het was een toestel niet
met platen maar met rollen van was en het gaf
een goed geluid; het was een Edison, meen ik.
De intendance verstrekte levensmiddelen in blik
en ook in flessen, alles goed verpakt tot één-mans
vrachten. Alles werd te Sibolga aangebracht per
K.P.M. Van daar ging de barang met dragers in
twee dagmarsen naar Taroetoeng en dan weer per
drager verder naar Baligé aan het Tobameer (2
dagmarsen). Vervolgens per prauw over het meer
tot Silalahi aan de noordkant van het meer (2
dagen roeien) en tenslotte met dragers langs de stei
le meerrand naar boven en verder naar Sidikalang
ook weer in twee dagmarsen. Wij kregen verschil
lende blikjes: gemengde spijs met vlees, bruine bo
nen met spek (de meeste minderen waren Amboi-
nezen of Menadonezen); ook gebak vier cent per
blikje, de andere blikjes kostten een kwartje. Voor
de officieren kwam wijn mee in kistjes van 6 of 9
flessen, dat herinner ik me niet meer, a zestig cent
per fles.
Alleen éénmaal per maand kwam er zo n transport
te Sidikalang aan. Ook post kregen we maar eens
in de maand. Wij lazen iedere dag een krant, te
beginnen met de oudste en waren er net doorheen
als er weer een nieuwe voorraad kwam.
Luitenant Van Vuren, de dokter en ik deden sa
men menage. De dokter was menagemeester en
de vrouw van de djongos van Van Vuren was
kokkie. Alles voor de menage moest ook eens per
maand uit Taroetoeng komen van toko Hennemann.
Onze dokter had een goede voorraad aangelegd
en we aten er goed van. Hij bestelde ook wel wijn
bij pastoor Verbraak te Koetaradja, die de be
stelling doorgaf aan zijn zoon, die een wijnhandel
dreef waar weet ik niet. De pastoor was vóór hij
priester werd gehuwd en had een zoon.
De wijn was goed en kostte 1,25 per fles.
Er was al spoedig na onze komst een passar ge
komen die druk door de bevolking werd bezocht.
Rijst kostte vijf cent per soloep (een bamboe-
maat een kati). Het was ladangrijst, sawahs wa
ren er in dit bergland niet. Vruchten, eieren, enz.
werden ook aangeboden. De mindere militairen
konden op de passar hun menu voldoende aan
vullen; het magazijn in het kampement verstrekte
ook zoute vis, zout, peper, kerriepoeder in flessen,
etc. De kosten van de menage werden door de
dokter op het eind van de maand berekend naar
het aantal dagen dat we thuis waren geweest:
luitenant Van Vuren en ik waren soms wel 14 da
gen van de maand op patrouille.
Van het militaire werk vertel ik hier niets; de bedoe
ling is een schets te geven van ons persoonlijk
leven zo buiten elke gemeenschap. De bevolking
was vriendelijk maar we hadden toch geen omgang
met hen. Nu en dan kwam er een officier met een
patrouille uit Roendeng-Boven Singkel of uit de
Alaslanden Kotta Tjané Atjeh, wat weer
afleiding gaf.
Zo was het 1908 geworden. Luitenant van Vuren
was wegens ziekte vertrokken. Zijn vervanger was
de le luitenant G. K. W. F. de Vaynes van Brakel
Buys, die zich liefst eenvoudig Buis liet noemen.
Dokter Badinghs was al lang weg en zijn ver
vanger stond ook op het punt te vertrekken. Het
wachten was op zijn opvolger: de officier van
gezondheid 2e klasse Blankenberg. Deze kwam met
vrouw en kindje.
Nu moet ik eerst vertellen dat Singgamanggaradja
gesneuveld was met zijn beide zoons en zijn lijf
wacht; dat gebeurde begin 1908. Daarna had de
inlijving plaats van de onafhankelijke landen bij
de andere Bataklanden van Tapanoeli. Het leger
bestuur vond het nu de tijd gekomen dat de of
ficieren kon worden toegestaan hun dames te la
AL VERGETEN?
De geur
van dégras en consistentvet de
druk van
puttees om je benen en kompies-kist-
jes aan je
kaki's? Na itoe!
GIREER NU
KN1L-MONUMENT
Prins Mauritslaan 36
Den Haag
ten overkomen. Dokter Blankenberg kreeg voor zijn
vertrek al toestemming zijn gezin mee te nemen. Er
was echter bij bedongen dat de officieren zelf een
woning buiten het kampement moesten laten bou
wen.
Er was een Chinese bouwer te Sidikalang, die al
veel huizen gebouwd had voor zich vestigende
Chinese tokohouders en andere lieden uit het Ta-
roetoengse. Luitenant Buys en de bouwer kwamen
overeen een huis volgens tekening bij het kam
pement te bouwen. Ook dokter Blankenberg en
ik gaven opdracht voor de bouw van een derge
lijke woning. Luitenant Buys had al lang genoeg
van het gescheiden leven en liet zijn vrouw over
komen. Ik wilde wachten tot mijn huis klaar was,
alvorens mijn vrouw die te Padang woonde te la
ten overkomen. De dames die er al waren moesten
zolang in het officiersgebouw wonen. Zij hadden
geen comfort maar waren blij bij hun man te
zijn.
De huizen schoten goed op; ze werden gebouwd
van hout met ongeschaafde planken en gedekt met
sirappen. Ze waren sterk, ruim en hoog. De
bouwkosten waren naar ik me herinner beneden
de 1000,—. Voordat zijn huis klaar was moest
dokter Blankenberg wegens ziekte vertrekken. Zijn
opvolger, de officier van gezondheid 2e klasse
Van Haeften bracht zijn vrouw mee en nam het
huis over.
Tenslotte konden wij de huizen betrekken en volg
den meer normale toestanden.
G. VAN ZADELHOFF
Vraagt U onze prijscourant
Wij noteren speciale prijzen voor groothandelaren
Asthma-Bronchitis patiënten
U kunt direct verlichting en
zelfs veelal genezing vinden
door aanschaffing van de
„CHEMO"
Handverstuiver
Fijne verstuiving
0 Onbreekbare, Lichtwerende
Medicijnhouder
Ook in ELECTRISCHE
UITVOERING verkrijgbaar
voor zware patiënten
Vraagt inlichtingen bij
(Dir. Th. E. Bendien)
FRED. HENDRIKPLEIN 6 - DEN HAAG
Telefoon 070 55.26.47
PHYSICAL CULTURE
Tanhausserstraat 26
DEN HAAG
Telefoon 326357
(Gedipl.)
Algehele Lich. Verzorging - Chiropodie
Sportmassage - Gegarandeerde Haargroei
Taferelen van Java en Bali gebracht door
in de kunstzaal „Het CENTER", Torenstr. 140
Vanaf 28 Mei - 18 Juni - dag. 10-17 uur.
