n
DE
MUIS
OPERA
i
VAN
DE
BABOE SOMBONG
REACTIES OP DE KAWI-FOTO
NOG IETS OVER MALANG
INDISCHE SMULAVOND
9
In 1915 gingen mijn ouders met mij (ik was
toen een peuter van 2 jaar) en de kindermeid met
verlof naar Europa met het s.s. „Koningin Em
ma". Het schip liep vlak bij de Hollandse kust
op een duitse mijn. Alle passagiers werden gered.
Wij logeerden bij familie in Den Haag en ba
boe Mien wist er al spoedig de weg. Elke middag
wandelde ze met mij in de kinderwagen naar het
Haagse bos, waar op dat vroege middaguur maar
weinig wandelaars waren. Maar het gebeurde
herhaaldelijk, dat er een lieve oude dame met een
meisje van ongeveer 6 jaar de zwanen en eenden
kwamen voeren. Het meisje, dat alleen was met
haar grootmoeder, vroeg aan baboe of ze mij in
de wagen mocht rijden. Samen speelden we wat en
de lieve oude dame en baboe hielden een oogje
in het zeil.
Dit had zich vele malen afgespeeld, toen op een
dag mijn vader ons op de terugweg tegenkwam.
Hij liep met ons mee naar huis. Plotseling hoorde
hij het hoefgetrappel van paarden achter zich en
toen hij omkeek zag hij het rijtuig van de oude
Koningin Moeder, waarin H. M. Koningin Em
ma gezeten was. En ieder op straat hield stil en
keek en ook mijn vader bleef staan, nam zijn hoed
af en boog zijn hoofd.
Baboe Mien greep plotseling naar mijn hand en
zei: „Ajo Non, kassi dag", en zelf wuifde ze met
mij naar „die lieve oude dame
Vader, die dit gebaar van baboe niet kon
waarderen, maakte haar een standje en zei, dat ze
dat niet had mogen doen, want dat de dame de
„Koningin Moeder" was en dat zij hem daar
door „maloe" (verlegen) gemaakt.
„Mossoh toewan besar, itoe njonja toeah
kenalan lama dari saja" (ik ken deze dame al
Hng)-
Enfin, ze vertelde hem het hele verhaal en va
der die het wel eens wilde controleren, is een paar
keer baboe en mij gevolgd, zonder dat wij het
wisten.
Baboe had gelijk. Koningin Emma en haar klein
dochter Juliana waren haar „kenalan lama (oude
kennissen). Toen baboe Mien later terugkwam op
Java en dit gebeuren in kleuren en geuren aan
haar kenalans en permilie vertelde, werd zij di-
reet „Baboe sombong" genoemd. Aan dit verhaal
dat mijn vader mij vertelde, moest ik denken, toen
ik nu zelf een grootmoeder „sombong ach
ter de kinderwagen liep, waar mijn allerliefst klein
dochtertje in lag.
C. E. REDD1NGIUS-SOE TERS
We kregen nog al wat reacties op onze vraag of
de afgebeelde foto van de Kawi, inderdaad de
Kawi was.
Gebleken is, dat ons onderschrift juist was. We
kregen o.a. het volgende bericht dat aan duide
lijkheid niets te wensen overlaat: „Als oud-Ma-
langer kan ik U pertinent zeggen dat Uw foto-ar
chief gelijk heeft.
Toch kan ik mij best voorstellen dat heer Eibers
deze opname voor het Ardjoeno-Welirangcomplex
met uiterst rechts de Penanggoenan aanzag (ge
nomen van de Malangkant van Kasri) daar dit er
wel iets op gelijkt. Jammer, dat de foto zo on
scherp was. want anders had U, als Heer Eibers
gelijk zou hebben duidelijk op de helling van de
Welirang de bergplaatsjes Prigèn en Trètès kun
nen zien liggen".
Mijn liefste herinnering heb ik wel aan mijn moeder. Zij was een strenge, maar 'oen Jieve hartehjke
vrouw. Uiterst zorgzaam vooral als wij ziek waren. Als ik erg ziek was mocht ik bij hoar m het g
bed slapen. Pa sliep dan zolang in mijn bed, maar Ma sliep geloof ik nooit als een van ons ziek was.
Als ik uit koortsdromen ontwaakte, zat zij altijd rechtop naast mi), haar koele: hand op m.jn hoofd.
Soms compreste ze mij met ketimoensap, uitjes en azijn. Deed dan hele verhalen tot ik moe weer insliep.
's Middags zorgde ze, dat allen hun eten kregen
aan tafel, zijzelf kwam naast mijn bed eten. Als ik
buikpijn had werd ik met beras Kentjor behandeld,
maar als die buikpijn kwam van te veel roedjak
eten of schoolziekte, dan kwam de fles met castor-
olie eraan te pas. En njengen of niet, innemen!
Ze was erg trots op haar enige dochter vooral op
mijn mooie krullen (nu niet meer, mijn haar al
beboeloek).
Als er een feestje was of parade, dan werd het in
papillotten gezet. Ik werd als een pop aangekleed
en een knots van een strik sierde mijn pijpekrullen.
Maar o, ik had er zelf zo'n hekel aan, want dan
mocht ik niet ravotten!
Toen er op een keer weer eens parade was, dacht
ik het gevonden te hebben. In de middaguren
sloop ik naar de keuken zonder dat kokkie me
zag en besproeide mijn haar rijkelijk met klapper
olie. Ma was woedend toen ze m n haar s avonds
voor het slapen gaan in de krul wou zetten. Voor
straf mocht ik niet mee naar de parade, de vol
gende morgen. Ja en toen spijt!
Mijn broer Lex was vroeger mijn lievelingsbroer.
Als je ouder wordt, ga je ook milder over ande
ren denken, maar toen was Lex de liefdste van de
allemaalste. Hij was ook de enige van de vijf
broers, die werkelijk leuk met mij kon spelen. Van
een melkkistje had hij een poppenhuis voor mij
gemaakt en van de tapijtjes uit de Turmacsigaret-
tentinnetjes, die hij van onze kostganger kreeg,
mocht ik een paar uitzoeken om er mijn poppenwo-
ning mee aan te kleden. Urenlang kon hij op z n
hurken bij mij zitten, poppekleertjes naaiend of ko
kentje spelend met uitgeknipte plaatjes van de om
slagen van conservenblikjes.
Van mijn kant probeerde ik wel eens wat terug te
doen om mijn dankbaarheid te tonen, maar dat
viel altijd verkeerd uit. Als hij bv. na schooltijd in
een hevig gevecht gewikkeld was en ik zag t,
kwam ik hem altijd te hulp, door zijn belager met
de griffeldoos te bewerken, maar inplaats dat Lex
mij dankbaar was werd ik gedjitakt. Later begreep
ik het beter, want het is ook niet leuk als er van
je gezegd wordt: „Die fèn, hij durf alleen als ister
zijn zusje!"
Over Malang gesproken, misschien doet het vele
Malangers goed te weten, dat het „zwembad" Wen-
dit geheel gemoderniseerd is door de Indonesiërs.
Ze hebben er een echt Lunapark van gemaakt en
ook Ngliëp, het plaatsje aan het Zuiderstrand is
geheel gemoderniseerd.
Er staat een goede pasanggrahan daar.
U-
Op zondag, 24 juli heeft te Croy (Eindhoven) een
grote smulavond met Indische dansen, plaats ge-
vonden.
Op de smulavond heeft Mej. Mary de Vrijer op
haar eentje heel gracieus en stijlvol de kaarsendans
en de Serimpidans uitgevoerd. Het viel zo in de
smaak, dat gevraagd werd of genoemde jonge da
me bereid zou zijn meerdere meisjes op te leiden,
om binnen niet al te lange tijd het publiek nog
eens van zo'n avond te laten genieten, maar dan
met een groter aantal danseresjes. U ziet, ze gaan
niet allemaal in een hoekje zitten en dat er ge
lukkig ook geestelijke leiders zijn, b.v. de Zeer
Eerwaarde Heer Pastoor Raaymakers van de Pius
X parochie in Eindhoven, die begrip tonen voor
de noden en behoeften van de Indische Neder
landers, ook al door hun een prettig avondje te
bezorgen.
's Middags als Pa en Ma hun dutje deden, gingen
Jan, m'n oudste broer, en Lex wel eens worste
len „voor foppentjes". Dat spel liep meestal op
„echtjes" uit. Het verhaal van Kain en Abel had
in dien tijd zo'n indruk op me gemaakt, dat ik
Jan steeds vergeleek met Kain en Lex met Abel.
En verbeeld je eens dat mijn lievelingsbroer dood
geslagen zou worden! Het gebeurde daarom meer
dan eens, dat ik Ma stilletjes wekte, die 't dan
steeds van de twee won met een sapoe lidi. Daarna
betreurde ik meestal lange tijd een bondjol, die
me door beiden vakkundig bezorgd werd.
Een andere broer, Adé, kon uren in de man-
dikamer zoek brengen. Hij zeepte zich dan wel
20 maal in en loeide daarbij met sterk vibrerende
stem fragmenten uit operas. Wij zaten meestal
heel geduldig op de galerij te wachten tot het
„Caruso" behaagde te voorschijn te komen. Alleen
als het Pa begon te vervelen en hij met donderend
geweld op de badkamerdeur beukte, was Adé bin
nen 5 minuten klaar, sloop naar buiten, intussen
schichtig glurend naar de achtergalerij waar Pa
furieus kijkend z'n shagje zat te roken. En als je
heel goed keek, zag je het water nog van Adé's
blote benen afdruipen.
Toen hij op een middag weer z n aria s zong in
de mandikamer, werd er een rat in de tuin gesig
naleerd, die echter meteen het badkamerslootje in
vloog toen Tarzan zich op hem wilde storten. Bij
na ogenblikkelijk staakte het ,,'t Drinklied" uit
La Traviata. De rat, kennelijk geschrokken van
de blote „Caruso", koos het hazenpad lang de
zelfde weg die hij gekomen was. Op hetzelfde mo
ment vloog de badkamerdeur open en daar poseer
de Adé poedelnaakt, rechtop als het standbeeld
van Jan Pieterzoon Coen op het Waterlooplein de
rat nawijzend, terwijl hij bevend stamelde: „daar
gaat de muis".
Baboe Annah, die op de galerij stond te strijken,
sloeg discreet haar handen voor de ogen en ka
kelde haar hele lata-repertoire af. Verder was
iedereen met stomheid geslagen. Adé, die eensklaps
realiseerde hoe hij daar prijkte, probeerde met bei
de handen zijn naaktheid te bedekken, wat hem na
tuurlijk maar gedeeltelijk gelukte. Het duurde even
voor hij de tegenwoordigheid van geest bezat een
veilig heenkomen te zoeken achter de deur, die
dreunend achter hem dichtsloeg!
NON
(Advertentie)
Gaskolectra (sedert 1931)
Keizersgracht 486
Amsterdam, tel. 43772 en 32716, levert U franco
uit de ruime keuze van goederen, zo als meu
belen, woningtextiel, kleding, alle soorten haar
den en kachels, stofzuigers, geijsers, wasmachines,
koelkasten, radio, televisie, huishoudelijke art.
glas- en servieswerk, enz. enz.
Prima service, betaling in overleg. Wij lichten
U gaarne nader in.
