VOETBAL OP JAVA
Herinneringen uit het grijze verleden van
Zóveel plaats ineens voor voetbal? Zó
weinig komt onze pude sportwereld aan
bod in Tong-Tong dat we wel eens een
uitzondering mogen maken. Elk volk kent
zijrt historische sport-„djago's"Dus wij ook.
Hier een kleine parade.
Een formidabele kanonnenbatterij uit het jaar 1920: Hercules, elf jaren achtereen kampwen van Batavia,
zoals het uitkwam tegen de Singapore-kampioen Selangor(en versloeg met resp. 4 en 4 1).
Achterste rij v.l.n.r.: H. Bach Kolling, Alex Mooyen. Wim Haar, Johnny y. Bodegraven Eddy Wit-
mer. Jan Malasch, Esser. Midden: Pipi Geertsema, Tjoh van Polanen Petel, (dove Kaai.) Kooyman
Voor: Eddy Olive. Tjoh Davies, Willy Galstaun. Mantiel v. Bodegraven, Nico Pesuwarisa.
De kampioenswedstrijden van Europa, waarvan een paar weken terug de beide ontmoetingen zijn gespee d
tussen de kampioenen van Nederland (Ajax) en van Noorwegen (Freder.kstad), hebben b.j m9 ^erinn -
ringen naar voren geroepen aan de op Java zo beroemde ,,Stzden-voetbalwedstri)den waarvan het eind
toernooi jaarlijk bij toerbeurt werd gespeeld in de 4 hoofdsteden Batavia, Bandoeng, Semarang en Soer^
baia Ik ben er zeker van dat ook al die oude „djago's" van het groene tap.,t u,t „tempo doeloe het
bijzonder zullen appreciëren aan dit voor hen altijd zo belangrijke voetbalfestijn te worden herinnerd.
Ach, wat konden en kunnen wij oud-voetballers
van Java er telkens en telkens gezellig over bo
men; niet alleen toen in ons geboorteland, maar
ook hier in Holland als we mekaar ontmoeten op
de voetbalvelden (als toeschouwers sadja!) of daar
buiten! En niet te vergeten als wij in Den Haag
elkaar spreken op samenkomsten en op de wed
strijden van de juist één jaar oude Indische voetbal
vereniging N.I.V.O. met als oprichter de oud
„gasah -kampioen en bondsspeler Piet van Hooy-
donk. Bij al die ontmoetingen van deze ,,Alte Fuss-
bal-kameraden", ik noem o.a. Eddy Alting Siberg,
de „radja bolah" van Sidolig (Bandoeng); zijn
broer Edmund van B.V.C. Batavia; Mantiel
van Bodegraven van Hercules (Batavia), die
zeker een 10-tal keren als linksbinnen van het
Bataviase Bondselftal speelde; Guus Nitschke (één
van de 4 gebroeders, die Vios (Batavia) in de jaren
1016/1922 vertegenwoordigden); voorts Dorst, Hu-
kom, Vogler (alle 3 oud-bondsspelers van Ban
doeng): de gebroeders Hooydonk (Piet,Theo,Henk)
Stalder van H.B.S. (Soerabaia) hoor je geregeld
de vraag stellen; „Zeg, herinner jij je nog in (er
volgde dan een jaartal!) toen te.... (een plaats
naam!) dat en dat (een voor allen onvergetelijk
voetbalgebeuren!plaats vond? En dan kwam een
ieder om de beurt met zijn verhalen uit het grijze
voetbalverleden toen hij nog de kleuren verdedig
de van Batavia of Soerabaia danwel van Ban
doeng of Semarang! En er werd niet alleen gepraat
over de wedstrijden zelf, maar ook over de bele
venissen gedurende zon 4-daagse voetbalfestijn
als deze Stedenwedstrijden waren met hun uitzon
derlijke typisch gezellige en sportieve sfeer, waar
toe niet weinig bijdroegen de vriendschapsbanden,
die in de loop der jaren waren ontstaan tussen
al die voetballers van de 4 eerder genoemde hoofd
steden en waarbij zich later ook voegden de ver
tegenwoordigers van de kleinere voetbalbonden z.a.
Malang, Solo, Djokja, Tegal, Pekalongan, Blitar,
Soekaboemi, enz. enz. Kunnen jullie je dat nog
herinneren, oude voetbalmakkers? En ook de ver
schillende hotels, waarin wij gehuisvest werden,
zoals o.a. Hotel der Nederlanden in Batavia; Hotel
Preanger en Homann te Bandoeng; Hotel Bodjong
en Janssen te Semarang; Hotel Simpang, Hotel
Sarkies en Oranjehotel te Soerabaia? Ach, wat
werden daar, na een wedstrijd, op de galerijen voor
de slaapkamers in „koempoelans altijd nabetrach
tingen gehouden; en hoe werden de kansen van
de nog te spelen ontmoetingen gezellig onderling
besproken! En dan de streken, die tijdens zo n
verblijf werden uitgehaald! Zien jullie ze allemaal
nog de revue passeren? Voorts onze morgenwan
delingen op Pasar Baroe, Noordwijk, Rijswijk, Glo-
dok met zijn eettentjes en ijs Shanghai plus boeah
kelètji te Batavia; op de Braga-weg en Aloon-Aloon
te Bandoeng; op Bodjong, Tjandi en niet te ver
geten op de Pasar Pagi met haar beroemde oondee-
oondee, nasi oedoek, tahoe petis in Semarang; op
Toedjoengan en Gemblongan met Hellendoorn,
Stam en Weyns en het Luxor Restaurant in Soera
baia! Vergeet vooral niet het slotfeest met het
kampioensdiner, en de dansi-dansi daarna met
minstens 2 jazz-bands, die je deden vergeten, dat
je vaak nog honderden kilometers per spoor of
per auto naar je stad terug moest reizen met de
kans, dat bij het snelle inpakken van je boeltje in
het hotel bij vergissing andermans spullen,
ja zelfs ook die van het hotel, in je koffer ver
dwenen.
Ja, die reizen per trein of per auto langs plaatsen
met hun typische lekkernijen of vruchten! Om
maar eens enkele te noemen: de salak van Djok
ja; de atirempeloh goreng in toesoekan bamboe
van Poerwokerto; de kembal-oerang (bahwan met
kanjers van oedang!) op het station Maos; de doe-
rèn van het plaatsje vóór Malang (de naam is mij
ontschoten!) als je van Soerabaia per auto naar
Malang gaat; wat zouden wij er, nu speciaal, van
willen smullen, hè!.En wie herinnert zich ook
niet onze altijd meereizende masseurs alias ,.ba-
doots" z.a. Wim Haar (Batavia), Sander Ru-
memper (Soerabaia) en Wim Ros (Bandoeng)
(deze laatste is nu masseur van het Nederlandse
hockey-elftal!); vormden deze mannen ook niet
een onmisbaar stuk van het betreffende bonds-
team? Ja zelfs van dit jaarlijks voetbalevenement?
Daarover zijn jullie het toch wel met mij eens, niet
waar oudgardisten? O ja, laat mij vooral niet ver
geten de liefdes-idylles tijdens zo'n voetbalfestijn!
Hoeveel van die oud-voetbalphenomenen uit die
goede oude tijd hebben zich tijdens zo'n tounooi
een levensgezelling aangemeten (gekozen)?
Dit doet mij nog denken aan onze Paatjes en Maa
tjes, Ooms en Tante's uit onze voetbal-glorietijd
zoals Paatje Crasborn, Paatje Versteegh, Paatje
Piet en Maatje Laura van Lingen, Paatje en Maa
tje Kessler, Oom Hein Vogelsang, enz. enz. Wat
lieve en gezellige oudjes waren dat toch voor ons,
die nu zelf ouder zijn dan zij in die tijd waren!
En nu nog wat over de wedstrijden zelf! Soera
baia tegen Batavia vormde meestal op de laatste
dag van dit Stedentournooi de hoofdschotel, door
dat ze veelal de beslissende wedstrijd was voor
het Java-kampioenschap. Op die bewuste Voetbal
middag voelde je vooral s middags na tweeën,
dat er iets bijzonders ging gebeuren; heel de stad
was als het ware elektrisch geladen! Drommen men
sen stonden al heel vroeg voor het hotel waar de
spelers logeerden en bleven er tot het tijd werd om
naar het veld te gaan. De climax kwam als meest
al Max Foltynski (één van de beste scheidsrechters
op Java!) het beginsignaal blies. Het 1 O-duizenden
koppige publiek genoot dan van de vechtlust van
de Soerabajase Oranje-duivels en van de tech
niek en de „brains" van de Batavianen. Veelal
was de uitslag het bekende „dubbeltje op z n kant
ofschoon Batavia meerdere malen aan het langste
eind trok. Mij is in herinnering gebleven, dat
Soerabaia op eigen terrein nooit werd verslagen,
behalve in 1937 toen zij van Semarang met 42
verloor (in de voorwedstrijd van het hoofdtournooi
te Bandoeng), waarbij schrijver dezes de Sema-
rangse leider was! Eén Soerabaia/Batavia-kamp
wil ik aanhalen n.l. die van 1922 in Bandoeng, toen
voor het eerst een halve competitie werd ge
houden tussen de vier hoofdstedelingen, waarbij
gedurende drie dagen zowel 's morgens als 's mid
dags een wedstrijd werd gespeeld en wèl op het
oude U.N.I.-veld op de Aloon2, omgeven door 3
bioscopen, het Lunapark (dit alles van de bekende
voetbalenthousiast Frans Busé!) de missigit, de
regentswoning en het overbekende Indische Res
taurant.
Batavia was favoriet, getuige de ondervolgende
opstellingen:
Batavia
Boogh
Eddy Olive
Paul Overbcek Bloem
Tjoh Davies
Frans Eiternich
Ter Laag
Tjoh von Polanen Petel
Harry Thijs
Pipi Geertsema
Willy Galstaun Mantiel v. Bodegraven Nico Pesuwarisa
Petrus Uktolsea
v. d. Walle
Erlo Trouerbach
Soerabaia
Gerrit de Raadt
Armand Fruneaux
Henny van Alphen
Wim Voll Herman Voll
John Breur
Tjoh Cortenbach
