AMERIKA: Land van de Dollar
UIRING
*t29ob?
12 «"go
DRINGEND VERZOEK
Frozen Dinners S®®
NEr pj oUND mmk
Schrijf voortaan bij ALLE betalingen
(giro, postwissel, enz.) „Oud Abonné"
als U reeds abonné bent, en „Nieuw
Abonné" als U Uw eerste betaling
doet Dit betekent enorme verlichting
van onze administratie. Dank U.
NEDERLANDS NATIONAAL
OORLOGSMUSEUM
„OVERLOON"
7V Premium Quality s j Jlb.j
buy more
GREEK
Enkele advertenties uit de „Washington Post"
3
Elke vreemdeling die in Amrika komt, zal binnen een paar dagen getroffen móeten worden door de
betekenis van de dollar. Is het u niet opgevallen dat men nooit van Engeland zegt: land van het pound,
van Frankrijk: land van de franc, van Nederland: land van de gulden? Maar wie zegt: Amerika,
land van de dollar, noemt daarmee een even essentieel levenselement als de kanalen van Venetië, de
grachten van Holland of de Seine van Frankrijk.
Wij uit Europa hebben dat „Land van de Dollar"
leren uitspreken met minachting, soms overdreven
tot „Almighty dollar". Met een profane bijklank
van het „pecunia non oletgeld stinkttóch.
In Amerika is de dollar niet een muntwaarde,
maar een soort levensbloed. Het stroomt krachtig
overal doorheen en is maatstaf voor gezondheid,
geluk, welvaart, energie, succes. In Europa zit aan
geld de bijbetekenis van „Das Kapital", bezit
tende klasse, materialisme. Voor de Amerikaan is
een dollar iets dat hij even snel gebruikt als ver
dient en daarmee wint. Positie, levensgeluk.
Maar niet: bezit.
Een miljonair is geen akelige kapitalist, maar Pien
tere Adik, die het vernuftigst met dollars heeft we
ten te werken. Hij blijft adik. En ook al is
Yank nummer 1 taxichauffeur gebleven en Yank
nummer 2 miljonair geworden, het geld heeft geen
scheiding gebracht en zij groeten elkaar met een
opgeruimd: „Hi Jack!" „Hi Rocky". Als je veel
Amerikaanse boeken leest, kom je telkens van
succesvolle zakenlieden de beschrijving tegen: „He
was lucky". Want in Amerika zijn de kansen
voor alle mensen, jongelui en grijsaards, armen en
rijken, gelijk. Democratie, in Europa een droom,
die in werkelijkheid (dus niet als staatsvorm)
nooit bereikt wordt, is in Amerika levende reali
teit van elke dag. Er is een merkwaardig soort
broederschap zonder braafheid, die ouwerwets In
disch aandoet: een broertje is niet iemand die je
altijd moet „koekoeten" of waarover je de baas
speelt, maar iemand die je opvoedt tot zelfstan
digheid. Er is dus weinig larmoyants in Amerika.
Men noemt dat hardheid. Maar het nuchtere en
zonder enige omslag meegedeelde: „You're fired"
(waar Indische emigranten in het begin wel eens
van schrikken) heeft dezelfde waarde als het „Doe
het maar zelf!" of „Duvel op!" van broertjes on
der mekaar. Wie ontslagen is, begint direct een
nieuwe job te zoeken, want dollars moet hij heb
ben, want dollars zijn doodgewoon levensbloed.
Zou men ten onder gaan? Ik heb geen mense
lijke wrakken gezien. Iedere Amerikaan rolt er wel
door. Juist omdat het dollars maken altijd mensen
nodig heeft. Men heeft geen wrok tegen de man
die ontslaat. „You'll need me another day."
Dat „elkaar wederkerig nodig hebben" van alle
mensen is in Amerika vanzelfsprekend. Het komt
o.m. tot uiting aan de miljarden die door Ameri
kanen besteed worden aan allerlei vormen van hulp
aan onderontwikkelde volken, aan wetenschappe
lijke studies over de hele wereld. Het is het schep
pen van een soort balans van menselijke behoef
ten. Een levend organisme van humaniteit. En als
het bloed voor dat organisme „dollar" heet, hoe
kan er dan iets verkeerds" zijn aan die dollar?
Met de dollar koopt men (verschaft men zich)
snelle zelfstandige vooruitgang naar elk doel. Men
hoeft zich door niemand te laten protecteren, niet
te requestreren, in systemen van subordinatie te
wachten op zijn beurt, er bestaat geen uitsluiting.
„Buy your way!" En dat betekent dus ook: Ver
dien op elke manier het geld dat je in staat
moet stellen je doel te bereiken. Hiermee is eigen
lijk op slag een zee van formalistische rompslomp
weggevaagd. Licences (vergunningen) worden veel
sneller verkregen dan in Nederland. Leningen veel
gauwer verstrekt. Waarom zo benauwd zijn voor
beunhazerij? Waarom overdreven gesteld zijn op
papieren bewijzen van „vakmanschap"? Alles
wordt in de praktijk getest op deugdelijkheid. En
iedere koper moet waakzaam zijn. Bedriegers lo
pen tenslotte overal rond. Ook achter de mooiste
diploma s en achter de mooist klinkende garanties.
„Watch your step! En ondervinding is de beste
leermeesteres.
Hierover kan natuurlijk nog meer gezegd worden
en altijd weer tekort. Zoals ik al eerder zei: het
aanleggen van Europese maatstaven is fout. Voor
al wij mensen uit Indië weten dat het best. In
Indië bestonden ook geen sociale zekerheden. En
alles ging toch goed?
In Amerika bestaan dezelfde vrijheden als in het
oude Indië, plus nog de vrijheid van het ontbre
ken van stands-discriminaties. Elke eerlijke ma
nier om een dollar te maken is goed. Voor geen
enkele job hoef je beschaamd te zijn. Voor elke
job kwalificeer je je alleen door je energie en effi
ciency.
En pas als je in Amerika bent, weet je hoe gewel
dig rijk dit systeem is. Want de koopkracht van de
dollar is werkelijk fantastisch. Niet omdat hij zo
buitengewoon hard is of „meerwaardig" dan de
gulden, want een dollar in de States is werkelijk
hetzelfde wat de gulden is in Nederland. Met dit
verschil dat je er massa's meer voor kopen kan.
Dit keer geen hoofdartikel zoals u dat anders
van Tjalie gewend bent. Tjalie maakt, zoals
u weet, een reis door de West en de V.S.
en uiteraard is dit artikel op zijn reis ge
schreven. Een .reisbrief" en toch ook weer
niet helemaal. Het is nl. niet zo zeer een ver
slag van zijn reis zie daarvoor pag. 8 en 9!)
als wel de behandeling van een onderwerp,
waarmee iedereen, die wil emigreren of ge-
emigreerde familie of kennissen heeft, zich
wel eens heeft bezig gehouden. Uitgaande
van het feit dat de Amerikaanse tourist hier
in Holland voor zijn dollar bijna f 4,krijgt,
zijn wij steeds geneigd Amerikaanse dollar
salarissen in Amerika om te rekenen in gul
dens. We krijgen dan wel een fabelachtig
bedrag, maar komen helaas bedrogen uit en
vinden Amerika dan maar een bar duur land.
Dat zal het in sommige opzichten vast wel
zijn, maar wanneer wij zoals Tjalie hier
schrijft beginnen 1 dollar daar als 1 gulden
hiér te beschouwen, blijkt dat men voor 1
dollar veel meer kan kopen dan voor die
éne gulden, zoals in de advertenties daar
staat: „Your dollars buy more!"
In feite doet die Amerikaanse munt mij erg den
ken aan de munt in Indië. Hoeveel kon je vroeger
niet krijgen voor een kwartje! Moet je eens zien
wat je in Amerika bereikt met dimes and nickels
(dubbeltjes en stuivers!)! Indische huisvrouwen in
de States kopen alles op „Sales" (uitverkopen) en
hebben altijd een goed gevulde ice-box, die de
zelfde functie heeft als onze ouwe „spen". Ook
slagers, groenteboeren, enz. houden uitverkopen,
al ga je daarvoor in de States naar de Supermarket.
Die uitverkopen worden enorm opgezet. Iedere be
zoeker krijgt b.v. een lot en je kan een moderne
auto winnen. Wat koop je alzo? Een hele kip
voor 69 ct., of een „sirloin steak" voor 89 ct„
kool voor 5 ct. p.p., sinaasappels 2 dozijn voor
69 cent, „Frozen dinners" (complete maaltijd)
in plastic en bevroren) voor 49 ct., enz. enz. Voor
Het zal nog wel niet algemeen bekend zijn, dat
zich te Overloon (N.Br.) een Nationaal Oorlogs
museum bevindt, op de plaats waar in 1944 een
der bloedigste veldslagen werd geleverd. In 1946
werd aanvankelijk op bescheiden schaal een oor
logsmuseum ingericht, dat echter in de jaren
1946-1960 uitgegroeid is tot een nationale en in
ternationale bezienswaardigheid, welke o.a. in
1960 ca. 16.000 bezoekers telde.
Een van de expositiezalen is speciaal gewijd aan
het vm. Ned. Indië en West-Indië tijdens de He
Wereldoorlog. Wij vragen nu speciaal voor deze
Indische collectie de medewerking van alle Tong-
Tongers, om die aan te vullen en te vervolledigen.
Zo is er nog nodig een volledig uitgeruste en be
wapende soldaat van het vm. K.N.I.L. (anno 1941)
en ook een dito Japanse soldaat; verder foto's:
couranten: tijdschriften; documenten; pamfletten;
oorlogsgeld; speldjes; propaganda materiaal; e.d.,
daterend uit de oorlogsjaren. Het lijkt ons van het
allergrootste belang, dat dit museum zo volledig
mogelijk zal worden t.o.v. het vm. Ned. Indië en
bevelen dit streven dan ook warm aan.
Evt. bijdragen kunnen worden verzonden aan het
„Bureau Nieuwe Krijgsgeschiedenis", Sectie Kapt.
b.d. Frackers, Kanaalweg 2, Scheveningen, (tel.
512551, toestel 3). Evt. moeilijkheden bij het ver
zenden kunnen worden ondervangen door eerst te
schrijven aan bovengenoemde instantie, onder op
gave van wat men beschikbaar wil stellen,
J. C. H.
tien dollar heb je een volle ijskast voor twee
weken en met een variatie van smaak (Ameri
kaans, Italiaans, Chinees, wat je maar wilt) die je
in Nederland nergens vinden kan. Want het ver
langen van de Amerikaan om met vreemde tafels
kennis te maken, is ongebreideld. Nu woedt er de
„pizza -rage. In alle supermarkets kan je pizza's
kopen voor een paar dubbeltjes. Er zijn speciale
pizza-restaurants in alle steden en dorpen. U ver
geve mij, dat ik niet verder doorga. Waar moet ik
ophouden? Of zelfs maar beginnen? Brood kost
20 ct. een heel wit gesneden, aardappelen 60 ct
,,a bag" (10 lbs), margarine 30 ct een hoeveel
heid even groot als twee pakjes in Nederland.
Maar ik zal nader hierop terug komen. Intussen
haast ik me weer verder. Saluut! En banjak sela-
mat van TJALIE ROBINSON
Beef. Chicken, Turkey, Ham, Salisbury Steak and Meat Loaf JÊÜ MCfo 7
tonzfN HEIDI - FROZEN
t'?GL* pOunD
