GLADLOOPGEWEREN
MODERNE JACHTWAPENS
6
Allereerst de vraag, die velen het meest zal interesseren: Wat is nu het beste hagelgeweer? De zelf-
lader (autoloader), of het pomp-repeteergeweer (pump- of slide-action repeater), de conventionele dub
belloop of de ouderwetse enkelloop?
In de U.S.A. werden tot voor kort de pomp-geweren het meest verkocht, terwijl de zelfladers daarop
volgden. In Europa echter heeft de dubbelloop nog steeds de preferentie. In Afrika mogen in enkele ge
bieden zelfs geen repeterende hagelgeweren worden gebruikt voor de jacht, o.a. in Kenya en Tanganyika.
Ze worden trouwens ook niet in Engeland vervaardigd. Wat verstaat men eigenlijk onder het beste
„hagelgeweer"? Bedoelen wij daarmede de bedrijfszekerheid, of de stevigheid van constructie, of de doel
matigheid, dan wel het beste wat betreft de resultaten? Eigenlijk bedoelen wij al deze eigenschappen in
meer of mindere mate. Tezamen geven deze eigenschappen het totaal aan gedood wild. Echter niet van
uit het standpunt bekeken van wild gedood per verschoten patroon, maar meer van uit de overweging,
dat men trots is op het bezit van dit wapen, en dat de eigenaar daarmede goede resultaten bereikt, of
om het platweg te zeggen daarmede „weet raak te schieten". Het geweer dat het dichtst komt aan de
gestelde eisen zullen wij nu proberen te vinden.
Het pomp-repeteergeweer heeft een te lang maga
zijn, terwijl naar mate men schiet het gewicht ver
andert, zodat het slecht is uitgebalanceerd en on
handig is.
Aan de zelfladers kleven dezelfde fouten, terwijl
bij beide nog wel een en ander mankeert aan het
uiterlijk. Beide geweren zijn niet evenwichtig ge
bouwd en vertonen geen vloeiende lijnen, die aan
het wapen een zekere gratie moeten verlenen.
De conventionele dubbelloop, met naast elkaar
geplaatste lopen, heeft een te brede monding om
accuraat te kunnen mikken. Dit is het enige ge
brek, doch kan voor velen oorzaak zijn, dat men
niet zulke goede resultaten boekt. Vooral zij, die
ook veel een kogelgeweer gebruiken, zullen hier
van last ondervinden. Een ouderwetse enkelloop
zal nu niet de keuze zijn voor een moderne jacht
geweer.
De Over/Undcr
Er is echter nog een ander geweer, de Over/Under
(O/U), zoals de Amerikanen het noemen. Dus een
dubbelloop, waarbij de lopen boven elkaar geplaatst
zijn, dus het systeem van het „bokgeweer".
Dit geweer nu, heeft niet alleen een uiterlijk dat
prettig voor het oog is, maar is bijzonder goed uit
gebalanceerd, gemakkelijk hanteerbaar, gemakke
lijk te richten en stevig van constructie. De uit
werking geeft prima resultaten onder alle omstan
digheden.
Een hagelgeweer moet gericht en afgevuurd kun
nen worden binnen het onderdeel van een enkele
seconde. Anders dus dan bij een kogelgeweer, waar
bij men meer op zijn gemak kan richten en door
drukken, moet de gladloop" aan de schouder ge
bracht worden, daarbij gelijktijdig in de juiste rich
ting komen en worden gericht met een snelheid,
welke het absoluut noodzakelijk maakt, dat de
monding gaat waar hand en oog die willen heb
ben. De precisie van handelingen is in hoofdzaak
er op gebaseerd, dat de ene hand juist voor de
andere wordt geplaatst, en dat beide handen in
hetzelfde horizontale vlak komen te liggen, ter
wijl het zwaartepunt zich tussen deze handen be
vindt, goed uitgebalanceerd.
Ik hoop te hebben aangetoond, dat de O/U het
beste is, zowel wat betreft de stevigheid der con
structie (o.a. van de bascule), als wel „ease of
handling", en voor het oog plezierig van lijn en
uiterlijk.
In de regel worden deze O/U-geweren geleverd
met slechts een trekker, of men kan dit bij aan
koop bedingen.
Gauge
Nu de keuze van „gauge" (of ook wel caliber,
wat echter niet juist is).„Gauge 12" betekent zulk
een doorsnede van de loop, dat twaalf in de loop
passende ronde kogels uit een pond lood kunnen
worden gemaakt. Dus een heel andere norm dan
voor kogelgeweren geldt.
Noot: Het geweer boven is een Winchester
model 21. conventionele gauge 20 (één trekker).
In ons nummer van 31 oktober vorig jaar schreef
J. C. H. een artikel over „Jachtbuksen", dat hij
besloot met de belofte spoedig nader terug te
komen op de „Gladloopgeweren". Het heeft even
geduurd TONG TONG heeft nog steeds met
plaatsgebrek te kampen maar hier is het dan
eindelijk.
De meest gebruikelijke gauges zijn: 10 - 12 - 16-
20 - 28, met daarnaast nog als allerkleinste de
410 (0 ca 1 cm)
Het meest geprefereerd wordt, zowel in de U.S.A.
en Engeland, de 12, daaraantegen de 16 inContinen-
taal Europa. Van de 16 en 12 kunnen alle typen
worden geleverd (zelfladers, slide-action, enz.). 10
echter alleen als conventionele dubbelloop of als
O/U.
De 20 is ideaal om naast de 12 te worden ge
bruikt, o.a. speciaal voor patrijzen.
De 28 en 410 worden door kenners niet hoog aan
geslagen, en met recht. In het vm. Ned. Indië stond
de 28 bekend als „Tjies" en werd in hoofdzaak
gebruikt als vogelgeweer, door jeugdige jagers. Na
tuurlijk kan men dit geweer ook wel gebruiken
voor klein wild, maar niemand zal dit geweer
kiezen, indien hij er een wil hebben, dat ook op
groter gebruikt kan worden.
Choke (tjoek!)
Nog een belangrijke factor beinvloedt onze keuze,
nl. of men al dan niet „choke" wil hebben, en zo
ja, in welke graad. Wat is „choke"?
(De eenvoudige Indische jager zegt: „Tjoek"!)
De vernauwing aan het eind van de loop t.o.v. de
normale gauge, welke vernauwing over een bepaal
de afstand loopt en progressief is naar de mon
ding toe. De bedoeling is om de hagels of lopers
bij elkaar te houden, zodat men op 40 yards
een bepaald percentage daarvan krijgt binnen
een cirkel met middellijn van 30 inch, welk per
centage standvastig is binnen enge grenzen. Zo zal
een geweer dat min of meer steevast 70 of meer
der hagels of lopers in deze cirkel brengt, in fei
te een full choke zijn, onverschillig wat de dia
meter is.
Is dit percentage 5560, dan wordt het genoemd
„modified cylinder barrel" of wel half choke, bij
4045 „improved cylinder barrel" of wel kwart
choke.
De diameters verschillen bij de diverse merken,
evenals de chokes. Zo heeft de Browning een
full choke met .038 inch vernauwing, een „modi
fied cylinder barrel (half choke) met .024 inch,
een „improved cylinder barrel (kwart choke) met
.013 inch, vernauwing.
Deze cijfers zijn voor de Remington resp. .036,
en .018 en .009 inch; voor de Winchester resp.
.031, .016 en .007 inch.
Men moet dus altijd afgaan op de „schietbeelden"
teneinde de „patterns" te kunnen vaststellen. Eerst
dan weet men wat men met zijn geweer kan doen.
Bij de conventionele dubbellopen en de O/U moet
men dus van te voren weten wat voor choke men
wil hebben, dan wel moet men verwisselbare lopen
nemen, elk met een andere choke. Bij de andere
typen is dat niet nodig, daar men op de enkel
voudige monding een „variabele choke kan zet
ten, waardoor men dus naar verkiezing de choke
kan kiezen welke het beste bestemd is voor het
doel op dat moment. Men kan dus de choke zowel
vergroten als verkleinen, en wel naar believen.
Men heeft verschillende merken die uitstekend vol
doen, zoals: de Adjustomatic, de Hartford Cyclone
Herter's Vari-Choke, De Poly-Choke, enz. Zij kos
ten niet zoveel, tussen de 11 en 30 dollars. Het
spreekt vanzelf dat men bij gebruik van zulk een
variabele choke eerst weer de „schietbeelden vast
stelt, en wel bij gebruik van div. soorten kruit, la
dingen en afstanden.
De munitie
Elk geweer kan geleverd worden passende voor
de div. patroonlengten. Een geweer dat een ka
mer heeft voor een kortere patroon, kan men dus
niet gebruiken voor langere patronen, omgekeerd
wel, al is dit niet aan te bevelen.
Zo heeft de 10 patronen ter lengte van resp. 2
en 31-2 inch. De eerste gebruikt een gewicht aan
hagel of lopers van 1ounce, de laatste (de
Magnum) van 2 ounces of 865 grains.
De 12 is geschikt voor een patroonlengte van resp.
2, 2J/2, 2 Y&, 2% en 3 inches, met ladingen
van Yf, tot IJls ounce. De patroon ter lengte
van 2% inch is de meest populaire en heeft la
dingen van 1 tot \l/2 ounce.
De 3 inch wordt veel gebruikt voor het waterwild
en heeft ladingen van 1%, l^-fs en 1% ounce.
Men kan deze geweren natuurlijk ook gebruiken
voor lopers en loden kogels (Bougnier, Rajon,
André, enz.).
Browning over/under met één trekker
Llchtgew. Ithaca pomp Repeteer Geweer Gauge
Browning zelflader (5 schoten)
