IX I 8 Chicago, 20 februari 1961 Hele reisschema in de war gestuurd door stakingen bij luchtlijnen. Verlies veel tijd. Weliswaar staken maar een paar luchtlijnen, maar de overige zijn zo overcrowded en werken zo onregelmatig, dat ik maar besloten heb per Greyhound bus of trein verder te gaan. Heb door misplaatste hoop op sta kingseinde tóch al te veel tijd verloren. Zal veel later in Holland terug zijn dan ik hoopte. Amerika is zó schrikbarend groot, dat nu ik terug gevallen ben van vliegtuig naar trein, ik werkelijk niet weet hoe ik zelfs het twintigste deel van mijn appointments kan afdoen. Voorbeeld: per plane van New York naar Chicago zou 1 uur uren. Nu ben ik per bus gegaan (expresse nog wel) en die rit duur de maar even 22 uren. D.w.z. we hadden onderweg nog delay, dus de reis heeft 24 uren geduurd. En die bussen jakkeren, hoor! Als dat verder zo blijft gaan ben ik nog even zoet! Hoe dan ook, dat is óók een kant van het leven hier. Het is goed als ik alle kanten van dit leven leer kennen. Voorlopig echter is het nog steeds de ,,biggest-in-the-world"-kant van Amerika die me verplettert. Je zoekt vergeefs je te oriënteren. De maatstaven van Europa blijven hinderlijk. Je bent b.v. in Holland gaan geloven in de reputatie van „Volk-van-bruggenbouwers maar dan zie je hier bruggen, die met gemak een Moerdijkbrug opslokken, kathedralen hoog zijn en vele mijlen lang zijn. Niet één of twee, maar tientallen. De bruggen West en Oost van Manhattan b.v.; over de Hudson en East River, de grote brug van Newark, de Benjamin Franklin Brug bij Philadelphia, achtbaans en toren hoog. De Queensborough-bridge, waar je van Queens uit naar Manhattan toe in slingers naar beven klimt tussen zigzaggend omhoog lopende sub ways en treinbruggen door, is zelfs onfotografeer- baar, laat staan beschrijfbaar. Als je er middenonder staat en je tot hoger dan het paleis op de Dam de kronkelende banen ziet, waarlangs treinen, trucks en auto's daveren voel je al je verworven kennis van menselijke dimensies stuk gaan. Zulke grootheden vond ik alleen in de Boekit Barisan met zijn duize lingwekkende bergkammen en ravijnen. Ja, de bergkammen, dat zijn dan de wolkenkrab bers. Natuurlijk merk je er als gewone aardworm, schuifelend langs de bonte etalages niet veel van. Tot je je even oriënteert en een avenue of street af kijkt of naar boven kijkt. Dan klimt en klimt en klimt je oog zonder ophouden. Het is „onkiekbaar" en onbeschrijfbaar. Al die foto's van New Yorkse wolkenkrabbers doen aan de waarheid te kort. Want ze willen zo'n wolkenkrabber ,,er helemaal op" hebben, dus van heel ver zien. En dan wordt het op de foto toch weer een molshoop. Maar je moet in Rockefeller Plaza de duiven heel hoog hebben zien vliegen en dan nog niet op de helft van de wolkenkrabbers zijn om te beseffen wat hoog is. In Holland zwieren de duiven altijd zo gezellig hoog over de daken heen. In de wolken krabber-centra blijven ze ver beneden de daken. Dan ga je met de lift van Empire State Buiding naar boven. De lift begint pas na de zestigste etage de verdiepingen te tellen. Tot de 92ste. En dan stap je over in een andere lift en gaat nog tien ver diepingen hoger. Wat je dan om je heen ziet, is precies de andere kant op verbijsterend. Verreweg de meeste andere wolkenkrabbers zie je dan opeens als kleine huizen beneden je. Op slag is alle groot heid weg en sta je als een reus tussen nietige ter mietenheuvels. Ook het Amerkaanse tempo is op eens verdwenen. Zo net nog raasden de cohorten taxi's bliksemsnel langs je heen door de 34ste straat. Nu je naar beneden kijkt, zie je alleen nog lucifers koppen door de straten kruipen. En heel New York, van Bronx en Yoinkers in het verre noorden tot Brooklyn, Queens en Forest Hills in het verre oos ten zie je nog maar als een speelgoedstadje. Gek hè? Het geeft je een vroom gevoel. Wat moet ik jullie van New York vertellen? Ik heb een paar duizend krabbels gemaakt op allerlei velletjes paper en in notitieboekjes, maar het is allemaal schandalig te weinig. Ik weet zeker, dat ik aan zelfs het honderdste deel van de waarheid te kort doe, als ik me inbeeld erin te kunnen slagen jullie een indruk te geven van deze wonderlijke stad, werkelijk een klein aardrijkje op zichzelf. Met buurten, waar alleen Italianen wonen en Italiaans de voertaal is, buurten met Chinezen, met Duitsers, met Puerto Ricanen, Joden, Grieken, Maleiers (van Singapore), er zijn buurten waar veel Ambonnezen wonen, waar alle mensen op straat negers zijn, enz, enz. Al deze mensen mogen in Amerika zichzelf blijven (alleen in Holland gelooft men nog in de dwaasheid van assimilatie) en hoe gek het ook klinkt allemaal zijn ze Amerikaan. Dit vind ik menselijk en rijk. En kijk hoe rijk New York er door wordt. Al deze mensen die zichzelf mogen zijn, geven allemaal hun eigen flair en karakteris tiek aan het Amerikaanse leven. Men kan in New York alle soorten voedsel van de wereld eten. Er is een straat, (als ik me goed herinner de 49ste), waar niet minder dan 62 verschillende soorten res taurants zijn. De winkels bieden te koop alles wat er in andere landen in de wereld te koop is. En de Amerikaanse zakenman weet zelfs een hit te maken van wat in de oorspronkelijke landen al saai en onverkoop baar is. Everything in the world, biggest in the world, het is waar. Ik reed langs een hospitaal waarvan de chauffeur me zei: „Biggest in the world!" En als je dan bedenkt dat het een mental hospital is, dan weet je meteen toch ook een andere kant van dit leven. Het verbaast me niets. Ken je de Parijse metro? De New Yorkse Subway steekt die metro in zijn zak. Zulke grote metro-stations als Odeon en Boulevard Michel in Parijs heb je hier bij hopen en groter. De subwaytreinen zijn niet drie wagentjes lang zoals in Parijs maar net zo lang als de trein van Amsterdam naar Den Haag. Ze rijden soms in vier, zes banen langs elkaar en in drie, vier etages boven elkaar en je hebt expresse- subways, die je met een vaart van 90 km per uur door de tunnels jagen. Sommige subway-stations hebben ondergrondse winkelgalerijen met restau rants, barbiers en wat al niet. Hoe groot is dan een „gewoon station"? B.v. Grand Central of Pennsylvania? Pak de stations van Den Haag, Amsterdam en Rotterdam en stop ze in één zo'n station en dan ben je er nóg niet. Hele Lijn banen van winkels zijn in deze stations onderge bracht. Je kan er compleet in verdwalen. Dat deed ik in elk geval tweemaal. Paja Peh! Overigens verdwaal ik nu in al mijn indrukken van Amerika in het algemeen en New York in het bijzonder. Het zijn er té veel. Alles wat ik tot nog toe over Amerika gelezen en (in films) gezien heb en dat is verbazend veel schiet hopeloos te kort bij dit korte eerste wérkelijke contact. Er gaat niets boven reizen. Al zal ik er maanden voor msBMmv m TJAUE «Lincoln Tunnel .Holland Tunnel BROADWAY SEVENTH g. SEVENTH CENT* LEXINGTON bo «^Queens i .AMidtown \Queensboro ITunnel Rridae George Washington Bridge ^•Henry Hu Bridi tun i >s Broadway Bridge Bridge Triboro Brooklyn Battery Tunnel Brooklyn Bridge' y Manhattan Bridge bent U in New York, logeer dan bij de Y.M.C.A. in de 34ste Straat; goedkoop en gunstig gelegen.'' Hierbij een situatiekaartje met de voornaamste bezienswaardigheden 1. Statue of Libertu2. Batten/ Park; 3. Financial District4. Greenwich Village5. Empire State Building feller Center; 0. Public Library; 10. St. Patrick's Cathedral; 11. Carnegie Hall; 12. Pennsylvania Terminal; 13. 6. Times Square; 7. United Nations; 8. Rocke- Grand Central Terminal; 14. Museum of Natu ral History Hat/den Planetarium; 15. Metropolitan Museum of Art; 16. Temple Emanuel; 17. Cathedral St. John the Divine18. Harlem; 19. Polo Grounds; 20. Yankee Stadium; 21. College of the City of New York Lewisohn Stadium; 22. Columbia University; 23. Grant's Tomb; 24. Chinatown.

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Tong Tong | 1961 | | pagina 8