PORTRET VAN JOKE HAKKENS
FLESSEN
Misschien kent U haar al van de Pasar Malem
in Utrecht van vorig jaar: Joke Hakkens-Paul.
Ze tekent, schildert, borduurt en boetseert.
Ook dit jaar heeft ze weer een stand vol
tekeningen, aquarellen, boetseerwerk, keramiek
en borduurwerk. Alles met liefde en geduld
gemaakt voor de opbrengst en het goede doel
van de Pasar Malam.
Maar ook als de drukte van de pasar malem
voorbij zal zijn heeft mevrouw Hakkens het
nog druk, want dit tekenen en boetseren is
van hobby uitgegroeid tot een serieuze taak
waar ze alle liefde aan geeft.
In haar gezellig ingerichte woonkamer in de
Poortstraat 91 in Utrecht tekent ze in
woorden een zelfportret.
„Ik ben altijd dol geweest op tekenen", ver
telt ze". Als klein meisje geboren en ge
togen in Batavia werd ik voor straf wel
eens opgesloten in de WC. Ik had dan altijd
wel een stukje arang of krijt bij me om op de
muren te tekenen. Als ik dan na verloop van
tijd „ontzet" werd, was het de beurt van mijn
ouders om ontzet te zijn want dan zagen ze de
muren van boven tot onder ,voor zover ik op
het closet staande, reiken kon, vol getjöret.
Mijn vader vond die tekeningen wel mooi
geloof ik. Want het was mijn vader die me,
toen ik van school af was (een jaar of 15 was
ik toen) naar de bekende schilder Jan Frank
zond. Hij woonde in een prachtig huis op
Petampoeran. Ik zou daar een teken-test af
leggen. „Teken maar wat", zei Frank, „dit
meisje met vlechten bijvoorbeeld".
Ik was zo zenuwachtig dat ik geen lijn op
papier kon zetten. „Teken dan alleen maar de
vlechten", moedigde Frank me vriendelijk
aan. Ik heb het uiteindelijk voor elkaar ge
kregen en zelfs met een leuke achtergrond
erbij. Het resultaat was dat Jan Frank zei,
dat ik talent had en beslist tekenles moest
hebben. Daar is nooit wat van gekomen, mijn
vader bleek achteraf toch niet veel fiducie
te hebben in een artistieke dochter. In de Ja
panse bezetting heb ik net als zovele vrouwen
en meisjes dat deden, met flessen beschilde
ren verdiend.
In 1947 moest ik om gezondheidsredenen van
de dokter naar Holland. Als corveester kon ik
een gratis overtocht verdienen. Ik mocht op
de kinderen "passen, heerlijk, dat betekende
met ze tekenen en knippen en boetseren. De
kinderen waren met mij zo zoet dat de kapitein
toen hij me bezig zag, er schik in had en me
betaling gaf
In Holland ben ik met de handschoen getrouwd
want mijn verloofde zat als militair in Indo
nesië. Ik ging voor een jaartje terug naar mijn
Die brillen op onze neus
Maakten we zelf, heus!
Maar als 't effe kan
Geen schoenen an!
Chrisje en Dickie Bakker, ingezonden
door Oma.
Mevr. Hakkens-Paul tekent, schildert, boet
seert en borduurt. Ze doet het voor de Pasar
Malam in Utrecht waar ze ook als snelteke-
nares zal optreden. U kunt haar werk bewon
deren en kopen. Dan draagt U een steentje bij
tot het vele goede dat de sectie Gerepatrieer-
den van de stichting Kerkelijke Sociale Arbeid
verricht.
geboorteland maar in 1951 kwamen we voor
goed naar Nederland.
Het vervelende was dat we in Baarn kwamen
te wonen, maar mijn man in Deventer ge
stationeerd was. Dat betekende dat hij alleen
met de week-ends thuis kon zijn. Ik had de
hele dag voor mezelf en toen kon ik eindelijk
doen waar ik mijn hele leven naar verlangd
had: les nemen in tekenen. Eerst een cursus
voor modeltekenen, later apart bij verschil
lende kunstenaars. In Baarn heb ik zelfs nog
geëxposeerd met als succes dat ik van Coni-
mex opdrachten kreeg voor buitenlandse folders
Indische motieven te ontwerpen.
Die éne fles, we kunnen en we willen er voor
geen goud vanaf.
Het is en blijft een probleem als je in een
hotel zit, of als je bij niet-Indische mensen
logeert.
„Toen we vorig jaar op reis waren", schreef
Mevr. K. me, „hadden we een fles van de
vaatwas bij ons. Zo'n plastic fles gaat gemak
kelijk in een tas en kan niet breken. Een
platte fles is natuurlijk het best".
Ik heb jarenlang op een grote afdeling op
kantoor gezeten. De collega's waren van me
gewend dat ik soms aankondigde:: „Ik ga de
plantjes water geven". We hadden grote
bloembakken voor de ramen, dus genoeg te
begieten. Daarvoor nam ik 3 King Size Coca
Cola flessen mee naar het toilet om ze met
water te vullen. Nadat ik er één zelf had ge
bruikt kwam ik weer met 3 volle flessen
terug op de afdeling en begoot de planten.
„Die planten krijgen ook maar te drinken
wanneer dat in jouw kraam te pas komt",
meende een collega (terecht) te moeten op
merken.
Op reis zorg ik altijd voor een kamerjas met
een grote zak. Daarin verdwijnt gemakkelijk
een kleine fles van Vichy-water of een cola
flesje. Toch niet helemaal blijkbaar, want op
een keer vroeg een attent kamermeisje:
„Is mevrouw gewend 's morgens Vichy-water
te drinken? Dan zal ik zorgen dat het 's-avonds
op uw kamer staat 1"
En wist U dat men zo'n sproeiertje in het
closet hier „Indisch gemak" noemt?
L. D.
Nu zitten we alweer jaren in Utrecht, mijn
man gelukkig ook. Op dit ogenblik heb ik
boetseerles bij Jan van Luyn en portrettekenen
bij Erica Visser".
Ze laat me mappen vol werk zien. Meest
portretstudies van mannen, vrouwen, kinde
ren. Aan alles is te zien dat ze zich intensief
op dit tekenen toelegt. Er is veel aquarel bij.
Af en toe wijst ze me op een Indisch kopje
en ze is blij als ik ook direct de Indische
neuslijn, de mond, de ogen ontdek.
Van wie ze haar talent heeft? Niet van haar
ouders, zegt ze. „Ik geloof van mijn Chinese
grootmoeder. Die zag ik altijd borduren, sier
lijke motieven die ze zelf ontwierp. Ik zal
dat Oosterse in mijn stijl ook blijven houden.
Mijn leraren zeggen het ook".
In haar atelier staat en hangt van alles: fleu
rige wandkleden (een ongelooflijk aardig
pasar-tafereel o.a.) keramiek maar vooral
veel boetseerwerk. Er zijn veel opdrachten
bij, dat leuke tuinbeeldje van beton bijvoor
beeld.
„Zwaar, moeilijk werk dat betongieten. Ik
lijk soms wel een bouwvakarbeider met al dat
cement, grind, kalk. Maar het is toch leuk".
O ja, zoals ze vroeger als kind dat kleine
kamertje voltekende, zo heeft ze nu haar
keukenwanden versierd met grappige Indische
tafereeltjes en figuren. Ze is dol op naaien,
ontwerpt haar japonnen zelf. Houdt veel van
kinderen, maar het gemis daarvan wordt ver
goed door haar werk en een lieve, medele
vende echtgenoot.
Wat moet ik nog meer vertellen over Joke
Hakkens-Paul Haar wensen voor de toe
komst: steeds beter worden en... Indische
kinderen te mogen natekenen of te boetseren.
„Ik weet niet hoe het komt, ik krijg ze er
niet voor. Soms belooft een moeder het me,
maar ze doet het tenslotte toch niet. En ik wil
zo graag!"
Mocht deze Tong-Tong nog op tijd in uw
bezit komen en U bént in de gelegenheid:
mampir eens bij de stand van Joke Hakkens
op de Pasar Malam in Utrecht, Casino, 1 en
2 juni. LILIAN DUCELLE
INDISCH KINDERKOPJE!
Zoals er duizenden waren in het grote eilan
denrijk, dat Indonesië heet. Ze kijkt wat
ondeugend, een zweem van een glimlach om
de mond, maar ook in de ogen. Vol onschuld
en verwachtensvol is de blik voor de wereld
om haar heen. Bij hoevelen van onze kinderen
was dat niet evenzo?
Weggerukt zijn ze uit de zon, uit het groen
en het blauw; uit de warme aarde overgeplant
in kille grond, met weinig zon en haast geen
blauw en...
13
