De sprookjesvogel „ik-weet-niet"
„INGET HATI" „AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
De onverschillige cotroleur
en de actieve commies
KELOET
BIJBEL GEVONDEN
Dr. v. Bemmel van Diergaarde-Blijdorp, Rot
terdam, met wiens Indische carrière U al eens
in Tong-Tong heeft kunnen kennismaken, denkt
als... wie niet? graag aan Indië's natuurschoon
en dierenweelde terug. In Blijdorp-,,Geluiden
het orgaan van zijn dierentuin, herinnert hij
ons aan de Sprookjesvogel. Deze, aan de
Europese wielewaal verwante, lijsterachtige
zag Dr. v. B. zelf het eerst in dat nog wat
ongerepte deel van het anders zo gecultiveerde
Java, in Bantam. „Aan deze kant van de
kali met zijn grote rolkeien", aldus deze
Rotterdamse Indischgast „stonden hoogop-
gaande rubbertuinen, aan de overkant bloekar.
Hieronder verstaat men, zoals de lezer/es
weet, zich weer tot bos ontwikkelend kreupel
hout, dat op verlaten cultuurgrond opkomt.
En perloe op 'n tak, die boven de bloekar
uitstak, zat hij, de Sprookjesvogel. Het émail-
leblauw van kop en rug zou nauwelijks hebben
afgestoken van de eveneens blauwe hemel,
wanneer dit daarvan niet door fluweelzwart
afgescheiden zou zijn geweest. Inderdaad een
sprookje die man van een vogelsoort, welke
de inlandse bevolking zo slecht kent, dat zij
er niet eens een (bij)naam voor hebben...*)
Fairy Bird zeggen de Engelsen. In Hollandse
boeken wordt hij wel aangeduid met Blauw
zwarte Buulbuul. Nu is dat, zoals meer met
die zogenaamd Hollandse benamingen, een
even lelijke als onjuiste betiteling. Want
blauwzwart zoals sommiger haar, als tint
al bezongen door de Romeinen en wel:
caeruleus is hij niet en ten tweede hoort
hij niet tot de z.g. bulbul's. In ieder geval
mooier is dan de Latijnse, de Liné se naam.
Irena puella. Nu is het grappige, dat als men
naar de inheemse naam voor „Irena" zoekt,
sommige handboeken opgeven: doeka. Nu
betekent dit, zoals de lezers weten, in het
Soendanees: 'k weet het niet\ De ijverige
Onderzoeker, die dit woord optekende uit de
mond van een dessaman, kende de landstaal
(natuurlijk weer) niet, vandaar zijn totokse
vergissing.
Begrafenis- en Crematie-Onderneming
Opgericht 1924
ROUWKAMERS en
ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Kantoren: Fred. Hendriklaan 7,
Den Haag, Tel. 070-556427 (2 lijnen)
Irena is een typische diersoort van de vlakte**)
en komt er zowel in oerbos als in bloekar voor.
Het voedsel bestaat uit vruchten en insecten.
De zang wordt door de vogelkenner Max
Bartels beschreven als een snel: wiek-wiek-
wiek-wiek-diek-wiek-wiek wuu. Maar ja, men
voelt zo wel hoe ondoenbaar het is vogelge-
kweel en daarbinnen bovenal de hoogfrequen-
tie en überhaupt de toonhoogte en -aard in
letters phonetisch weer te geven. Maar moge
lijk herkent de lezer die klank uit onze of
dan Bartels' poging. De nesten zijn plat,
eerder slordig. De eieren groenig wit met
roodbruine vlekjes. Bij een liefhebber in Solo
heeft een stel tweemaal in een volière gebroed.
Dit zou dus een lichtpunt voor Diergaarde
Blijdorp, waar men namelijk sinds kort enkele
exemplaren van deze meer-dan-schitterende
soort rijk is, kunnen betekenen ware het niet,
dat dit kassian allemaal mannen zijn en het
wachten is dus op de toezending van één of
meer poppen. Deze aanwinsten stammen ove
rigens uit Indo China. Een bijzaak want deze
species of soort heeft een groot verspreidings
gebied» En komt voor van Voor-Indië, over
Achter-Indië en Malakka op Borneo, Billiton,
Sumatra en tenslotte op Java.
Men prijst zich in de Maasstad gelukkig met
deze vliegende juwelen; in een verenpakje zó
gedistingeerd van tint en dessin als een men
selijk ontwerper niet zou kunnen bedenken.
Daarom is 't ook dé Sprookjesvogel
„doeka". G. DE JONG
Sioep-lijster (Mal. naam) Trop. Neder
land.
Cochoa a. azurea Temm., azuurblauwe
lijster. Een oerbosbewoner, broedhoogte:
1200 tot 2000 M (De Avifauna van
Tjibodas en Omgeving door A. Hooger-
werf) REDACTIE
„Verz(oeke) onverw(ijld) afd(oening) d(e)
z(er)z(ijds) schr(ijven) ddo... No..."
R(e)s(ident).
Zo luidde het fonogram, dat de controleur
van Barabai, G. L. Tichelman, op zekere dag
van zijn hoogste chef ontving. Het betrof weer
die verveiende zaak, waarop de resident als-
maar zat te hameren en die de subalterne
zo zeer de keel uithing, terwijl hij het met zo
veel andere, zijns inziens belangrijkere kwes
ties zo volhandig had.
Hij greep een blauw potlood en, stemmings
mens als hij was, schreef hij met grote letters
onder de opdracht: „Je m'en fiche!" het
kan me niet bommen). Daarna werd het stuk
in de korrespondentiebak geworpen als „Stuk
ter behandeling" voor de commies.
Deze was een aktief en toegewijd man. Wij
hebben dergelijke specimina van het admini
stratief B.B.-personeel allemaal wel gekend in
onze praktijkjaren. ,r
En veronderstellende, dat het onderschrift in
blauw een depositie was van zijn chef voor
de beantwoording van het stuk, concipieerde
de commies als antwoord aan de resident:
,,R(e)s(ident) Bandjermasin.
Ref(erte) uw f(onogram) ddo... No...: Je
m'en fiche.
C(on)tr(oleur) Barabai.
Dat er daarop iets zwaaide uit de residents
centrale zult U wel begrijpen.
De heer Adier, Nieuwediepstraat 51, Den
Haag, is in het bezit van een bijbel toebeho
rende aan: Emy Elsborg, welke aan haar werd
uitgereikt op 29-3-38 te Soerabaia door Ds.
Eckenhausen. Hij had deze bijbel ontvangen
van een militair, die deze had gevonden.
De heer Adier wil deze bijbel graag aan de
eigenares terugeven. Wil zij zich met hem in
verbinding stellen?
Laat ik als derde óók nog enige belevenissen
memoreren over de Keloetramp 1919- De
artikeltjes van „Kembang sepatoe" en „Koffie
boon"' gaven de inspiratie.
De uitbarsting van de Goenoeng Keloet heeft
plaats gevonden in de nacht van 19 op 20 inei
1919, ongeveer kwart vóór één. Zelf slechts
drie maanden in Indonesië als employe (baroe)
werkzaam op de onderneming „Gambar", adm.
Z Schorr (helaas even na de kampperiode
overleden), beleefde deze explosieve werk
kracht der natuur als iets zó schrikbarends,
dat tot heden deze momenten levendig in mijn
geheugen zijn gegrift. De hoeveelheid water,
modder, bomen, grote en kleine rolstenen,
puimsteen etc. etc., welke in vijf bandjirs de
laagvlakte ingestuurd werd, tart iedere be
schrijving en eiste talrijke mensenlevens, waar
onder enige employés van de H.V.A., mevrouw
Hamacher en zoontje en vele, vele anderen.
De dessa Strengat werd in zijn geheel onder
de modderlaag bedolven en was tot mijn terug
keer in 1955 naar Nederland nog steeds een
onvruchtbare alang-alang-vlakte.
In Blitar was de modderlaag in de Chinese
kampong en andere lage gedeelten van de
„stad" ongeveer 1 meter hoog en heeft men
de gevangenis moeten openen voor veiligheid
der tijdelijke bewoners, die dus een goed
heenkomen opzochten. Ter hunner ere, de
meesten zijn teruggekeerd.
De dikste door mij gemeten aslaag aan de
rand van het oerbos, ondernemingsgrens, be
droeg 26 cm. Om het waterniveau in de
krater op laag peil te houden, zijn in de krater-
wand vier tunnels geboord. U kunt er rechtop
door lopen. Mocht de onderste verstopt raken,
zal de volgende dienst doen.
De as dezer eruptie verspreidde zich met de
luchtstromingen over geheel de wereld. Fami
lieleden in Nederland schreven mij, dat zij de
as (stof) op meubilair hebben waargenomen.
L. A. KEULS
16
