Brieven van Greet
VOOR DE VROUW
„Kandang ajam"
Los Angeles,
Lieve mensen,
Voor degenen die hebben genoten van Old
Shatterhand en Winnetou, weet je nog hoe
wij tussen het „passaran" en bikkelen door zo
nu en dan met de jongens op de braak liggende
wilde stukken land achter de bewoonde
buurten in een povere navolging van Winnetou
door de struiken allang-allang en pisang heen
slopen? Wat is dat allemaal lang geleden!
Ik heb echt wel een heel andere indruk over
het indianenleven gekregen toen wij met oud
jaar door de prachtige wilde natuur in de
buurt van San Francisco reden.
Wisten jullie dat het een ingewikkelde ge
schiedenis is om de ontelbare Indianenstammen
hier uit elkaar te houden?
De Indianen in reservaten nu leiden wel een
minder roemruchtig leven dan hun overgroot
vader in de wijde prairiën of dichte wouden
voor de grote trek van de blanken naar het
westen. F.r zijn veel reservaten, waarvan enkele
in zuid-Californië. Zodra ik zelf vervoer heb
ga ik er op uit en kan jullie er meer van
vertellen. Het is wel treffend dat ze binnen
honderd jaar van onafhankelijke volkeren
neergetuimeld zijn tot wat ze nu zijn, zoveelste
rangs reservaatburgers.
De jongeren zijn meer opgenomen in het mo
derne leven. Ze werken buiten de reservaten
en gaan naar de openbare scholen. Er is on
langs voor het eerst een Indiaanse college
student voor een exchange program met
Europa verkozen. Er zijn nog maar weinig
„puur" Indians. Toen ik mijn cultural an
thropology leraar vroeg waar toch de Indianen
zijn gebleven, keek hij verbaasd op omdat hij
mij voor één van de afstammelingen had aan
gezien, al die tijd. Ik sta bij hem berucht als
„dat mens met die idiote vragen".
Laatst bracht ik hem helemaal van zijn
program af met de vraag waarom Amerikaanse
Negers Engelse namen hadden. Hij begon uit
te weiden over de eerste slavenjaren, toen de
negerfamilies uit elkaar werden gerukt en de
namen van de baas overnamen als aanduiding
bij wie zij hoorden. De taal kon ook niet meer
worden overgeleverd, bovendien kwamen de
importslaven nog uit verschillende taaistreken
van Afrika. Het was de meest radicale en
snelle assimilatie van welke uitheemse groep
ook in de Amerikaanse geschiedenis. De
slaven hadden binnen twee generaties zelfs de
zwakste herinnering aan hun geboorteland
volkomen verloren. Om op de Indianen terug
te komen. In Zuid Californië hebben ze zich
min of meer samengeschoold in een club, die
o.a. eigen cultuur-uitingen levend houdt, kunst-
produkten op de mart brengt en een gestencild
blaadje uitgeeft „Many Smokes", dedicated
to Universal Indian Brotherhood. Zij worden
daarbij geholpen door geïnteresseerde blanken,
die vrijwillig werken als typiste, reklameman,
kleren- en geldkollektanten voor de reservaten,
schrijvers, etc. Velen zijn getrouwd met
Indianen. In Los Angeles is een klein onoog
lijk houten huisje aan de Beverly Blvd. het
Indian Trading Center. Hier komen de pro-
dukten van handenarbeid en het winkeltje
wordt beheerd door een Indiaans-Iers echtpaar.
Als je er de krakende houten trap opgaat
komen je dreunende volks- en oorlogsgezangen
tegemoet. Het is een kleurenweelde van vloei
tot aan plafond van totempalen, prachtige
weefdoeken, kleurige ceremoniele veren hoofd
deksels, moccasins, leren rafelige kledingstuk
ken, oude geweren, stukken huifkar, speren,
pijlen, miniatuur-kano's en natuurlijk de on
vermijdelijke souvenir-produkten in Indiaanse
stijl, kralen en zilveren armbanden, asbakken,
De redactie van ..The American Tong-Tong?" Neen. zover zijn ze daar nog niet geassimileerd
Hel is een groep Pueblo Indianen uit het Zuidwestelijke deel van de U.S.A. die een oorlogsdans
uitvoeren, begeleid door bellen, trommen en gezang.
Op een ochtend in het jaar 1935, stonden
we op het Wilhelminaplein, tegenover het
voormalige Gouvernementshuis te Semarang,
op de bus te wachten, die ons naar school
moest brengen. Wij meisjes gingen op de
Gedangan school van de zusters Franciscanes
sen en de jongens op de St. Jozefschool aan de
Karrenweg.
„Hoe laat, pèk??" vroeg één van de vriendjes,
die wat later kwam, aan mijn broer.
„Nog geen zeven uur; kandang ajam bus nog
niet voorbij". Nauwelijks had hij dit orakei
uitgesproken, of het gevaarte kwam aandave-
ren. Een gore, groene bus. Op de zijwanden
ervan stond „Kaliwoengoe' 'te lezen. Het
vehikel was voor de helft met kippengaas
(natuurlijk van een solide soort) afgesloten,
in de plaats van raampjes. Het had maar één
uitgang en wel een deur aan de rechterkant
van de zitplaats van de chauffeur, die overigens
zijn volkje dapper onder de duim hield. Het
gekakel van de schoolkinderen binnenin de
wagen was op een afstand te horen.
„Daar is ie!" wees mijn broer.
En toen klonk het koor van onze kant:
„Kandang ajam, kandang ajam!"
Dit veroorzaakte dreigende gezichten en ge
balde vuisten achter het gaasgordijn.
MEVR. L. v. d. WORMFLOHR
j. Uw schoonheidsverzorging 1
i' Guerlain
I; (v.a. 6.50j j
Uw excellente permanent (v.a. 22.
J Uw wassen watergolf (f 4.75) ij
k Uitgevoerd met meesterschap
JPoutrels Poutvels
Frederik Hendriklaan 160 - Tel. 553055
boeksteuntjes, sjaals, kettingen, ringen, som
brero's, etc.
Behalve in New Mexico, vorig jaar toen ik
met de Santa Fé overkwam, die vage tenten
en rook spiralen tegen de heuvels op in de
schemering en de vele bruine onduidelijke
mensen aan de trein (ik had toen twee dagen
en nachten treinen achter de rug, en ik was
er nog niet, daar word je ook gaar van) heb
ik nog geen „echte" Indiaan ontmoet. En hier
stond ik plotseling voor een prachtexemplaar.
Hij was groot, breedgeschouderd, tanig, egaal
bruin, diepe zwarte getrokken ogen, een
haviksneus en flitsende spierwitte tanden. Je
begrijpt het al, ik was volkomen weg van deze
Winnetou. En om het afscheid maar te rekken
kocht ik één van die fantastische leren
„dassen", die cowboys nog dragen, zo'n lus
om je hals en twee bengelende touwtjes. De
mijne is zwart gevlochten leer met de eindjes
in zilveren punten gevat en een zilveren
Amerikaanse adelaar om het hele geval tot
mijn adamsappel aan te trekken.
Deze eenzijdige amoureuze ontmoeting daar
gelaten', de Indianen hebben hun eigen sport-
dubs genaamd „Blackfeet" of „Tomahawks"
etc. en wedstrijden in de Indian League
Champs. Ze hebben hier een speciale kerk,
houden geregeld hun pow-wows, al dan niet
feestelijke bijeenkomsten. Op 24 maart j.l. is
de eerste Squaw Dance van het seizoen ge
opend, toegankelijk alleen voor Navaho's, etc.
Ze zijn aardig aktief. Dit jaar wordt weer in
Hemet bij de San Jacinto de „Ramona" opge
voerd. Er worden meer dan 35.000 personen
verwacht bij dit indrukwekkende schouwspel.
Volgend jaar ben ik erbij hoor, dan krijgen
jullie een ooggetuige verslag van dit historische
romantische drama. GREET
12
