RASSilP
De bezetting van Soerabaja
SINGER SELECTEERT INDISCHE KRUIDEN
ALBERT MOS
verlovingsringen
Jos. van Arcken
^ceunactune te£ lüeleCct
0NTVETTINGS-
PILLEN
REM0EKDJ0ENG
TEMOE LAWAK
De ommekeer, die iemand tot in het diepst
van zijn wezen kan aangrijpen heeft plaats
gevonden op die gedenkwaardige zondag,
8 maart 1942.
Het was zes uur in de prille morgen, dat wij te
Soerabaja naar de Kepandjenkerk gingen. Het
was nog aardedonker en aan de heldere
morgenhemel flikkerden de sterren, met als
middelpunt de morgenster, die pal boven de
toren van het Gouvernementskantoor op Pasar
Besar stond.
Toen wij bij het gebouw van de Stadstuin
waren gekomen, zagen wij een troep bedrijvige
militairen, die tot de Amerikaanse luchtmacht
bleken te behoren en die uit Bangkalan waren
gekomen om van Soerabaja uit hun verdere
bestemming te volgen.
Toen de bevelvoerende officier, een kapitein,
ons opmerkte trad hij ons tegemoet en vroeg
of wij ons wilden belasten met enige bood
schappen waarvoor wij ons gaarne bereid ver
klaarden. Als tegenprestatie gaf hij ons een
partij proviand cadeau, die de troep niet kon
meenemen wegens gebrek aan transportmidde
len en die anders onbeheerd moest worden
achtergelaten. Hij toonde ons een partij leef
tocht, die onmogelijk met dogkars en betjaks
kon worden getransporteerd. Dankbaar accep
teerden wij de royale gift en mijn broer, die
vele connecties had toog er direct op uit om
een vrachtwagen te huren terwijl wij verder
kerkwaarts gingen.
Even over zeven uur, toen wij bezig waren
met het opladen van de partij vivres loeide de
sirene voor luchtalarm waar wij ons niet aan
stoorden. Wij waren zo langzamerhand gewend
aan dat onheilspellend geloei en veel hadden
wij tijdens de bombardementen meegemaakt,
maar de gedachte aan zo'n plotseling verkregen
rijkdom verdrong onze angst zodat wij toen
even later het ,,all clear" weerklonk weg
konden rijden.
Even voorbij het NIS-station „Pasar Toerie"
passeerden wij een loods van Gemeentewerken
en toen opeens... toen kregen wij de schok van
ons leven; aan de vlaggestok woei een WITTE
VLAG. Dat was het dus waarvoor het sirene-
geloei gold. Het einde van een ongelijke strijd!
De genadeslag!
Wat nu? Diep onder de indruk van dit feit,
dachten wij in stilte aan onze dierbaren, die
aan het front dit des te schrijnender moeten
hebben aangevoeld.
Maar de tijd gaat voort, ook op die fatale dag,
en tegen half twaalf moest ik op ziekenbezoek
naar het Leger des Heils-ziekenhuis aan de
Reiniersboulevard, waar mijn zoontje met
typhus lag.
Onderweg daarheen fietsende riepen enige
Semangi-verkoopsters mij toe om niet verder
te gaan, want de Niponners waren in aantocht
om de stad te bezetten. Die waarschuwing
sloeg ik in de wind; de toestand van mijn
jongen ging mij meer ter harte dan de eigen
veiligheid.
Dus zette ik de spurt erin, scheerde langs
posterende politiemannen het ziekenhuis in.
Toen ik mijn zoontje gerust had gesteld,
kreeg de nieuwsgierigheid bij mij de overhand.
Op straat waren eerst bijna geen nontonners.
Men wilde blijkbaar eerst de kat uit de boom
kijken, zodat ik een onbelemmerd uitzicht had
op de weg naar Wonokromo, uit welke rich
ting de militaire colonnes de stad binnen
trokken. Het was een onafzienbare trein van
met klapperbladeren gecamoufleerde vracht
wagens volgepropt met in khaki-uniform ge
stoken Japanse stoottroepen, die brooddronken
een overmoedig Banzai, banzai Dai Nippon!"
brulden.
Omhoog gingen de geweren met sabelvormige
bajonetten, terwijl de neklappen achter hun
vechtpetten griezelig achter hun hoofden
zwabberden als de wiekende vleugels van
kalongs.
Het gezicht van deze aanstormende brullende
en joelende horden deed me denken aan een
zwerm mieren, die afkomt op een dode pad.
Een dode pad zo leek de stad met haar als
uitgestorven huizen. Maar reeds kwamen hoe
langer hoe meer Indonesiërs op de weg.
Na de vrachtwagens volgden onafzienbare
colonnes soldaten op zeer lage fietsen, de
geweren aan het frame bevestigd, gecamou
fleerd met lantana en loentastakken.
Nog bleef ik geconcentreerd kijken uiterst
benieuwd naar het lot van onze eigen jongens,
maar tevergeefs. De laatste troep was al in
zicht en nog zag ik geen enkele figuur in het
ons zo bekende grijsgroen. Waar waren onze
eigen soldaten?
Die vraag spookte door mijn brein. Dit moest
ik uit zien te vissen en dus stapte ik weer op
mijn trouwe fiets en pedaalde ik Wonokromo-
waarts.
Hier was een paar dagen terug heftig gevoch
ten om de brug en het station. Toen lag ik een
dag lang ongewapend in een schuilloopgraaf
als een stille getuige van een verbeten strijd.
De zware kogels van de ratelende mitrailleurs
beten zich in de muren van het pasar- en
stationsgebouw. Mortiergranaten deden kam
ponghuizen met één slag in elkaar storten,
terwijl ondefineerbare delen de ruimte werden
ingeslingerd.
Het laatste wat mij bijbleef van deze cacafonie
van geraas en orgie van geweld was het inslaan
van een mortiergranaat in een uitgebloeide
flamboyant, die in duizend en één splinters
spatte en krakend omviel.
En toen kwam na het geraas van die donder
de stilte, de onwerkelijke stilte... en nu die
witte vlaggen.
Was het droom of werkelijkheid?
W. F. W. SCHARDIJN
GETROUWD:
DONALD A. GHEEN
en
CARRY HORSTING
16 juli 1962
320 WValerio Street, Apt. 4.
Santa Barbara, California, U.S.A.
Voor
naar
Laan van Meerdervoort 520
Den Haag - Telef. 336441
7 Speciaalzaken in wol met GRATIS
patronen en voorlichting.
Wordt D te zwaar T
Neem de veilige
Indische
40 stuks f. 1.30
130 stuks L 3.40
(KOEMIS KOETJING)
Urlne-afdrflvend
Ia tabletten30 it. LX
100 stuks f. 4.96
1 In kruldenL 2.31
Verboog Uw
galwerklng door
Bloedzuiverend,
zacht laxerend
Ia tabletten: 20 st. fL35
100 stuks f. 4.96
In krulden: 1X66
N. V.THE SINGER IMPORT - HOF 39 - AMERSFOORT.TELEFOON 5547
MALAGA
U kunt met WESTLAND TOURS
per autocar met alle comfort voor 175
heen en terug (Excl.) naar Malaga.
Vertrekdata: 1 okt., 5 nov., 3 dec. en
17 dec.
Tijdig boeken bij:
Westland Tours, Gabr. Metsu-
straat 1, Den Haag, Tel. 336870
ALLEEN VOOR BROMFIETSERS!
MOTIM RIJBEWIJSCAMPAGNE, voor een tientje". 10 schriftelijke en
5 praktische motorrijlessen aan huis, voor f 10.bij aanschaf van de
3 tot 4 maal sterkere en snelle Caprloio 4, 5 Camshaft f 1095.
met 4 versn. of de Ducati 6 PK kopklepper f 1295.met 4 versn.
(of pim. f 325.— direct en pim. f 12.80 p. week, desgewenst uw
moderne bromfiets als aanbetaling). Schrijf, bel of kom nu eerst even
om Rijbewijs folderset T.T. naar Motorimport N.V. „MOTIM", Maassluis,
Telefoon 01899-2452. Showroom bij Station Vlaardingen Oost. Zaterdags
geopend.
19
