Hemelnimfen proberen Ardjoena te verleiden
Hroot en klein
Hrijp dan uw heluk
Uw Vrouwe Fortuna reist
sneller per post dan per
giro
LERAAR
„IHGET MATI" „AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
(Vervolg van pag. 7
komt de mediterende held, zoals reeds werd
vermeld, meestal voor op de oudere afbeel
dingen van deze scène op Java en Bali, ook al
zijn de hemelnimfen bezig hun verleidings
kunsten op hem te beproeven.
Doch nu rijzen vragen: die oudere, meer tra
ditionele wijze van afbeelding op Bali zouden
de kunstenaars I Wajan Togog en Ida Bagoes
Njana toch óók gekend moeten hebben? En,
zo ja, hoe komen zij dan, ieder in hun eigen
werkwijze tot deze ongeveer gelijk weergegeven
verandering in Ardjoena's houding? Misschien
zou het antwoord hierop kunnen luiden (daar
op werd boven reeds gezinspeeld): door de
invloed van een ander soort medium dan dat
van de traditie in de schilder- en beeldhouw
kunst. En men kan in dit verband dan wellicht
denken aan de dramatische dansuitvoeringen,
b.v. daar, waar de moderne, vooroorlogse
Djangèr op een gegeven moment enige scènes
van dit verhaal inlast. Zo werd dit beschreven
in het prachtige boek van Beryl de Zoete en
Walter Spies: „Dance and Drama in Bali" (le
uitgave, 1938, p. 282-283). Het gaat daar over
een verkorte vorm van de bij de Djangèr ge
voegde Ardjoena-Wiwaha-scènes, zoals die voor
toeristen gearrangeerd werden door het Bali-
Hotel te Den-Pasar, in Z. Bali: „Arjuna enters
the square of seated dancers and after some
winding about with his penasar (- zijn dienaar.
Th. P. G. -) seats himself on a stool and goes
into ascesis. Two of the Djangèr girls rise and
dance before him, caressing him and trying to
attract his attention, while the penasar hovers
reciting in the background and the seated
square of dancers continue their rhythmic
movements. At last the two nymphs retire dis
comfited and resume their place in the
ende oppervlakten in een gebonden vorm,
werkte dikwijls, gelijk in dit geval, met prach
tige houtsoorten. Men ziet hem die met zijn
zoon en leerling, Tilem (in 1951 12 jaar
oud, volgens John Coast in diens boek: Dan
cing out of Bali) bearbeiden op een mooie
foto van Drs. P. L. Dronkers, die de afbeel
dingen vervaardigde in het (dec. 1952) uitge
geven werk: Bali, Cultuurgeschiedenis in beeld,
verzorgd door het Indonesische Ministerie van
Opvoeding en Cultuur, in drie talen, met
teksten van Dr. R. Goris, Dr. Th. a Th. van
der Hoop en R. Bonnet. In dit album vindt
men ook een detail-opname van de vader. Te
vens de reprodukties van enige fraaie sculptu
ren van Ida Bagoes Njana. De foto's in het
album zijn door Bonnet geselecteerd met een
kunstenaarsoog. Aan zijn eigen verzameling
herinneren ook de gevarieerde, door Tong-
Tong uitgekozen, zeer goed gereproduceerde
bladen van de Bali-kalender, waaraan een
klein aantal mensen veel werk verrichtte! Het
zij mij vergeven indien ik, uit waardering
daarvoor, hier wil herhalen wat ik eens te
Jogja, tijdens een kaartenverkoop bij een Se-
katèn-uitvoering hoorde zeggen door een leven
dig gebarende supporter: „Hrijp dan uw heluk!
Hroot en klein! Tjepet!"
TH. P. GALESTIN
U heeft zo juist hierboven de wijze
raad van een kunstkenner als Prof.
Galestin kunnen lezen. Als iemand als
square... hij die zoveel tijd en aandacht heeft
Zou het mogelijk zijn, dat bij de liefkozingen I gegeven aan Balische kunst, die over
der hemelse vrouwen in deze toneelvorm J dit onderwerp nog geregeld college
(waarbij invloeden van de Ardja-opvoeringen 7 geeft aan de Leidsche Universiteit, de
een rol spelen) Ardjoena zachtkens heen en I Tong-Tong-kalender een mooi, waarde-
weer geduwd en getrokken werd, zij het ook t Vol kunstbezit vindt, dan is er toch wel
onderwijl in meditatie verzonken? Indertijd I enige reden om hem te geloven,
hebben wij op dit detail op Bali tijdens op- X U kunt deze kalender, vandaag nog
voeringen als deze niet speciaal gelet. Doch 7 met een korting van 15% bij ons
dat er iets van dien aard plaats zou hebben X kopen, indien U drie of meer exem-
gevonden lijkt niet onmogelijk, omdat de 7 plaren tegelijk bestelt.
Baliërs een vrij realisme in hun opvoeringen I Maar dan moet U er wel vlug bij zijn
niet vreemd is. Bovendien zou men, indien f en nu onderstaande coupon invullen en
men aan deze toneelvorm mag denken, een I uitknippen of overschrijven op een
verklaring vinden voor de dracht van de held J briefkaartje en vandaag nog naar ons
en voor zijn hoofdtooi bij zowel de weergave I toezenden. De centen onmiddellijk er
daarvan in de tekening als bij het beeld. Voor- X achter aan, graag,
zover ik weet is bij de Djangèr-voorstelling 7
niet van een asceten-haartooi of een speciale I
kluizenaarsdracht sprake, eerder van een prin- f
selijke kleding en een wajanghoofdtooi in een J COUPON VOOR 3 (OF MEER)
variatie van de gewone vorm (de geloeng). X KALENDERS
Bij de nimfen in de Djangèr is echter weer 7 Beste Tjalie,
niet de hoofdtooi, zoals wij die met name bij 4 Mijn Vrouwe Fortuna laat jou zeggen,
het beeld zien, gevolgd, althans niet in de ge- t dat jij mij moet sturen: voor de normale
vallen, die ik afgebeeld zag. Wel is bij de X prijs minus 15% korting:
sculptuur (die in deze enigszins de tradities der f 3 (of meer) Bali-kalenders a 3.90
Oudjavaanse reliefs volgt) sprake van een op I
het voorhoofd gepenseelde haarvorm, die de t Het bedrag ad gaat van-
Djangèr-danseressen uit de tijd van het genoem- T daag nog per giro/postwissel*) naar je
de boek eveneens bezaten. En ook in de kle- X toe.
ding van de held en de nimfen van de opvoe- 7 Handtekening:
ring en de weergave daarvan in beeld en X
tekening zijn enige gelijke elementen te onder- 4
kennen. X X
Doch dit zijn slechts iconografische kwesties. (*n blokletters)
Van meer waarde is, dat wij te maken hebben T
met uitingen, hoe ook ontstaan, van kunste- I Naam:
naars, die hun hele wezen en gevoel in hun X
werk legden. Het is aardig de scheppingen 7 A°res:
van een leerling, die te vroeg stierf, en van een X
gerijpte meester, als Ida Bagoes Njana, naast J Woonplaats:
elkaar te leggen. Deze laatste, die na 1935, ge- a
lijk Bonnet mededeelt, een ijle vormgeving Naar wens doorhalen of invullen.
zijner stukken verwisselde voor één met vloei-
Een ieder die langer dan een maand in
Nederland is, weet natuurlijk wel dat
de Administratie van de Postcheque en
Girodienst hier te lande zo overbelast
is of als dat aardiger klinkt zo'n
tekort heeft aan personeel, dat het vaak
vele dagen duurt voordat een storting
of overschrijving via de Postgiro het
huis of de administratie van de ont
vanger heeft bereikt. Dat weten onze
lezers natuurlijk ook, maar het vreemde
is, dat zij daarmee bij het bestellen van
hun kalenders geen rekening houden.
In hun ijver om er vlug bij te zijn,
schreven zeer velen hun kalenderbestel
lingen op hun giro- of postwisselstrook
je, daarbij menend twee vliegen in één
klap te slaan n.l. bestellen en betalen
tegelijk. Dat is natuurlijk wel zo, maar
die ene klap kan te laat aankomen.
U vergroot uw kans op één of meer
exemplaren van de snel slinkende voor
raad kalenders, indien U er 8 cent te
genaan gooit en uw bestelling per
briefkaart verzendt en uw betaling on
middellijk daarop laat volgen. Uw
briefkaart bereikt ons tanggoeng zeker
enkele dagen eerder dan uw betaling.
Dat heeft tot gevolg, dat wij eerder
uw exemplaren voor U kunnen reser
veren en U dus eerder aan bod komt
dan de slimmerikken die 8 cent voor
een briefkaart denken uit te sparen.
Er zijn vandaag nog wel voldoende
kalenders voor iedereen, maar de erva
ring leert ons dat onze onvolprezen
Tong Tongers de grote rush altijd voor
de laatste week bewaren. En dan zouden
wij wel eens sneller door onze toch al
niet zo grote voorraad heen kunnen zijn,
dan zelfs wij nu vermoeden.
Een goed verstaander half woord vol
doende, bilangnja! REDACTIE
Ons aller vriend, Dick Eysenring, heeft zich
uitgesloofd om de klas 't begrip „Akker" bij te
brengen. Natuurlijk moet er een controle vol
gen, of ze 't inderdaad begrepen hebben.
„Wie maakt een zinnetje met het woord
akker?"
Een pientere jongen: „Een boer (het moet wel
een boer geweest zijn) valt over de akar (wor
tel) van de boom."
Een rijke Chinese jongen, die privé les had in
Nederlandse taal, vroeg ik naar de betekenis
van: „Hij gaat met de kippen op stok."
Hij keek me verwonderd aan en antwoordde:
„Dat is toch duidelijk. Hij gaat spijbelen met
de keetjes."
V. E. PASQUA
Begrafenis- en Crematie-Onderneming
Opgericht 1924
ROUWKAMERS en
ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Katitoren: Fred. Hendriklaan 7
Den Haag, Tel. 070-556427 (2 lijnen)
19
