VRIJDAG 8 MAART Showavond
s£:X
GOEIE OUWE JOHAN
viert Tong-Tong zijn eerste lustrum
Eenjpraatje over KPM-schepen
met dansen na
IN DE HAAGSE DIERENTUIN
In het Kerstnummer van T.T. komt op pag. 9
een foto voor van de Piek van Ternate; ter
rede ligt een K.P.M.-stomer, waarvan bij het
onderschrift staat aangegeven: „Misschien was
het de „Bontekoe" of de „Van Spilbergen",
enz.".
Welnu deze veronderstelling moet onjuist wor
den geacht en wel om de volgende redenen.
Het afgebeelde schip is een z.g. „gladdek
schip", d.w.z. er zijn op het bovenste dek
(overspannen door zonnetenten) geen z.g.
„bovenbouwen". Op de foto is duidelijk te
zien dat dit niet het geval is, integendeel ziet
men het z.g. „kuildek" met open huidgedeelte
onder andere juist onder de brug.
Het afgebeelde schip heeft 3 ruimen. Zowel
de „Bontekoe" als de „Van Spilbergen" waren
schepen met 4 ruimen. De masten hebben een
grote helling achterover. „Bontekoe" en „Van
Spilbergen" hadden min of meer z.g. „paal-
masten" (met zeer weinig helling achterover).
Het afgebeelde schip heeft zijn le klasse
passagiersdek achteruit, de genoemde schepen
in de midscheeps. Zij hadden bovendien een
forsere schoorsteen. Het schip van de foto
heeft een opgerold „kluiverzeil" aan het
fokkestag; bedoelde schepen voeren dat klui
verzeil niet meer. Men gebruikte destijds de
„kluiver" als men het schip moest rondma-
nouvreren in een beperkte ruimte, zoals bijv.
de baai van Banda. Welk schip van de K.P.M.
van destijds het wel is geweest? Ik vermoed
het type „Maetsuycker", „Van Diemen",
„Both" of „Carpentier". Temeer acht ik dit
zeer goed mogelijk, omdat dit zeer oude type
inderdaad een stuurmanshut onder de brug
had. Wat bovendien ook verwondert is dat op
de foto deze oude K.P.M.-stomer lijkt te zijn
wit geschilderd. U zult weten, dat voorheen alle
K.P.M.-schepen zwart geschilderd waren, met
een witte huidstrook aan de bovenzijde. Geheel
wit waren destijds de schepen welke de z.g.
„sneldiensen" bevoeren: de grote sneldienst
van Soerabaja-Java-Noordkust-Singapore-Bela-
wan Deli v.v. en de kleine sneldienst Makas-
sar-Java-Noordkust-Palembang v.v. Naderhand
werden ook de schepen die op Australië
voeren wit geschilderd, aanvankelijk de „Hout
man" en de „Tasman" en naderhand de
„Nieuw-Holland" en „Nieuw-Zeeland". In
mijn tijd waren alle G.M. (Gouvernements
marine) stomers wit geschilderd, vandaar de
naarn ..Kapal Poetih". Het interesseert me
zeer voor welke uitzonderlijke gebeurtenis dit
model oud-K.P.M-schip wit zou zijn geschil
derd. In mijn K.P.M.-tijd (1906-1910) ben ik
meerdere malen als stuurman a/b van het s.s.
„De Klerk" en s.s. „Mossel" te Ternate ge
weest. Mogelijk weten andere lezers er meer
van. Doch dan moeten zij wel circa 75 jaar
oud zijn, willen zij met enige kennis van zaken
een oordeel c.q. ander oordeel over de onder
havige foto kunnen hebben.
A. v. d. BOON
Het lijkt wel een zoekplaatje, ja? Ajo, wie weet
er meer van te vertellen? Ook andere verhalen
over leuke of interessante belevenissen op
K.P.M.-schepen (dus niet zo zeer technische
bijzonderheden) zijn altijd welkom. De K.P.M.
was zeer populair in de archipel en praktisch
iedereen heeft minstens één reis per K.P.M.-
stomer gemaakt. Daar moet toch wat over te
vertellen zijn. Doet uw best! RED.
Links Beeld uit luxueuze tijden: het beroemde Captainsdinner, waarbij in onafzienbare rij de
hofmeesters k wanten aandragen met de heerlijkste heerlijkheden, door de kok ,n ztjn dometn
1 getoVerd! Oei, hoeveel kilo kwam V gedurende de rets aan?
Rechts: Met gespannen aandacht geheel in zijn werk opgaand zorgt deze Monesi^ i* zijn
Deze maand is dan het lot van de Johan van
Oldenbarnevelt beslist. Zij is door de Stoom-
vaart Mij. Nederland uit de vaart genomen.
Aan haar glorierijke loopbaan als een van
Nederlands trotse Zeekastelen is een eind ge
komen... Velen zullen dit met weemoed hebben
vernomen. Want hoevelen van ons hebben niet
aan boord van dit sfeervolle schip de overtocht
van en naar Indië gemaakt? En kan Tong-Tong
dit feit zo maar voorbij laten gaan zonder enige
woorden aan haar te wijden?
Wij willen onze hormat brengen aan deze
representante van een glorierijk tijdperk. In
haar vinden we onze eigen geschiedenis terug.
Van de onbezorgde en vrolijke tijden van wel
eer, gevolgd door bange oorlogsdagen, waarin
zij als troepentransportschip haar bijdrage le
verde aan de geallieerde oorlogvoering. Daarna
bracht zij de Nederlandse militairen naar Indië
en in omgekeerde richting de vele repatrianten
naar het moederland. Tenslotte werd zij om
gebouwd tot emigrantenschip en bracht zij velen
„Op het „stille tra
ject" tussen Sydney
en Soerabaja kregen
alle douche-gordijnen
ren grote wasbeurt
We trokken er onze
klètèks bij aan"
schrijft „ex-hofmees-
teres" mevrouw A.
S. B. Waller-Philippi,
die aan de v. O.
de allerbeste herinne
ringen heeft. („Trou
wens, mijn man leer
de ik ook daar ken
nen"
naar een nieuw vaderland.
En nu zou haar dan slechts het einde wachten
onder de vernietigende slopershanden.
Maar dit wrede lot is haar voorlopig nog
bespaard. Zij zal nu als Griekse herdoopt
worden en de naam Lakonia gaan dragen om
dan vrolijke cruise-vaarders te herbergen.
In de „grote pers" is aan de geschiedenis van
onze J. v. O. grote aandacht gewijd en vele
artikelen getuigen van de bewondering en de
grote genegenheid die voor dit schip wordt
gekoesterd.
Maar Tong-Tong wil toch nog enkele aparte
woordjes spreken. En een paar foto tjes plaat
sen die abonnees ons toezonden.
Goeie Ouwe Johan, moge de Toekomst je nog
een hele lange tijd sparen vcor de slopers
handen. Tong-Tong wenst je een behouden en
plezierige vaart na je naamsverandering!
En misschien maken we eens nog met jou een
gezellige Cruise naar de Canarische Eilanden...
W .v. M.
-r Txn Ti i A /^pr T
Van 8 uur 's avonds tot 2 uur 's nachts
17
I
