NA EEN JAAR IN AMERIKA
DE VROUW
KOKKIES Rijstwinkels
Dit alles en ook nog de keerzijde
„Je hebt nu zulke aardige dingen geschreven over Amerika, kun je ons nu ook niet
wat vertellen over de keerzijde van het leven daar".
„Je woont nu nog te kort in Amerika om genoeg vervelende dingen ondervonden
te hebben maar dat komt in de loop van de tijd wel!"
Er zijn altijd nuchtere mensen die niet tevreden zijn met de goede zijde van de
medaille, ze willen ook precies weten wat er op de keerzijde staat. Dat is verstan
dig en daarom wil ik proberen de briefschrijfsters een even verstandig als objectief
antwoord te geven over Amerika's keerzijde. Alleen een ding zou ik van tevoren
willen zeggen: mijn opinie is maar mijn opinie en „just 2 cents worth" zou de
Amerikaan zeggen.
Het is nu precies een jaar geleden dat we in
Amerika kwamen. Het is weer volop zomer,
de vrouwen lopen weer in Muumuu en op
blote voeten en de mannen enkel in een wite
T-shirt of helemaal geen T-shirt. Ik ben er
gewoon aan geraakt, neen, ik vind het ge
woon. Maar ik kan me herinneren dat ik in
Holland eens een dame ontmoette die buiten-
zichzelf raakte van verontwaardiging over „die
onbeschaafde Yanks die zich zelfs in bijzijn
van dames niet schaamden over hun ongekleed
heid". Onbeschoft noemde ze het. Waarom,
vraag ik me af, een Amerikaan is geen Euro
peaan, o hemel neen denkt U dat maar niet.
Ze proberen het soms te zijn.
Denkt U alsjeblieft niet dat het in Californië
altijd zon en blauwe hemel is. We hebben de
langste witer achter de rug sinds 100 jaar.
Mogen we soms ook? Het is tot en met mei
guur donker weer geweest en de verwarming
is bij mij pas 6 weken uit. Nu zal het weer
8 maanden lang warm zijn, zegt men, laten
we het hopen.
Met de zomer is ook de tijd van lay-offs aan
gebroken. Tienduizenden en nog eens tiendui
zenden werkers naar huis gezonden. Zonder
meer. En voor 14.000.000 studenten en scholie
ren is nu de kans gekomen geld te verdienen
voor studie of pret. Deze kans wordt ze offi
cieel geboden, er zijn speciale arbeidsbeurzen
voor jongeren ingesteld. Wat er met de werke
lozen gebeurt, vaders van gezinnen? Er ge
beurt niets met ze, nee, ze moeten zelf als een
haas proberen wat anders zien te krijgen voor
de komende maanden. Een baan met minder
betaling natuurlijk. Maar als ze in hun vorige
betrekking lang genoeg werkzaam zijn geweest,
krijgen ze een tijdelijke uitkering, waarmee ze
de „vakantie kunnen doorkomen. Het ligt dus
in Amerika wel even anders. Bij U in Holland
vakantie-geld toe, hier ontslag met een schamel
inkomen. Maar je weet na een jaar dus hoe
het zit en je rekent er op.
Dit verklaart misschien dat veel emigranten
zolang de gelegenheid er is, als razenden werk
aannemen. Er zijn er genoeg met 3 baantjes
tegelijk en hun hele leven bestaat uit werken.
Zo'n 3-dubbel inkomen is natuurlijk prettig,
maar is de prijs niet te hoog? Wordt het geld
werkelijk wel goed „belegd" en opgespaard
voor moeilijke tijden. Inplaats daarvan zie je
een luxe tv-radio-taperecorder-set in de huis
kamer, een gloednieuwe wagen van een paar
duizend dollars, men verhuist naar een huis
met swimming-pool. En men moppert, men
moppert en scheldt eindeloos op het harde
Amerikaanse leven, dat altijd maar meer dol
lars kost. Men geeft af op de keiharde Ameri
kaan die alles in dollars ziet en die nooit wat
cadeau doet. Men schimpt op het werk dat
veel „minder" is dan men vroeger in Indonesië
of in Holland deed. Men vindt zich geestelijk
achteruit gaan. Dat kan ik me dan levendig
indenken. Wat me alleen verbaast is: men doet
letterlijk niets om die geestelijke achteruitgang
tegen te gaan. Want het Amerikaanse leven is
niet alleen werken en geld verdienen. Er is zo
ontzettend veel te leren, te beleven als men
zich maar de moeite neemt. Meer te lezen en
meer te gaan naar plaatsen waar de ontwikkel
de Amerikaan zijn ontspanning heeft.
Zoals de ouders leven worden de kinderen.
„De Amerikaanse jeugd is verschrikkelijk, ik
ben blij dat mijn kinderen niet zo zijn!" hoor
je steeds. Dat mijn kinderen NOG niet zo
zijn moet men zeggen. Want ze worden wel
zo als de ouders niet zorgen dat ze in een
ander, een beter milieu komen. Het kan natuur
lijk toeval zijn maar mijn kinderen zijn zo
gelukkig geweest vriendjes te vinden op wie ik
niets heb aan te merken. Kinderen zijn kinde
ren en natuurlijk vergeten ze wel eens te
groeten. Ik heb tot nog toe werkelijk niet te
klagen gehad. Er wordt altijd beleefd gevraagd
of ze mogen komen spelen of mee lunchen.
Ze spelen in de tuin. Tegen lunchtijd komen
ze naar me toe en vragen: „Can I have my
lunch here??' „That's oké", zeg ik. Dan ren
nen ze naar huis en komen even later terug
met hun lunchmandje met boterhammen en
een flesje cola. Ik heb dit in Holland nog
nooit meegemaakt van de kinderen die met
lunch overbleven. Ze schaken, dammen en
spelen base-ball. Ze maken poppekleertjes en
scharrelen rond zoals toekomstige teen-agers
doen. Wat doen ze als ze teen-ager zijn?
Veranderen ze dan op slag in criminals en
sex-bommen? Als dat gebeurt, dan hoop ik er
zelf bij te zijn om er iets aan te kunnen doen
ja toch?
Het Amerikaanse leven kost meer dan U
denkt. Er is zo krankzinnig veel te krijgen
en men heeft dan ook krankzinnig veel nodig.
Denkt men. Ik ben het daar niet mee eens. Het
enige wat men hier moet hebben is een eigen
wagen. Maar overigens kunt U leven zoals U
in Djombang of Batoe leefde. Als U de moed
heeft. Niemand zal U er iets van zeggen als
U de kleren met de hand wast, uw haar in
de zon droogt en nog steeds een gewone vork
gebruikt inplaats van een elektrische mixer.
U kunt een anglo in de tuin zetten en uw
haar wassen met merang, als U dat werkelijk
prettiger vind, of goedkoper. Ik heb na een
jaar nog geen wasmachine, geen elektrische
mixer, geen haardroger, of welk ander elek
trisch apparaat ook in mijn huis. Omdat ik ze
niet nodig heb en omdat ik een hekel heb aan
apparaten.
Dat betekent dat ik nooit stil hoef te staan
bij nieuwe snufjes op de markt en dus geld
over kan hebben voor dingen die belangrijker
voor mijn gezin zijn. Maar ik hèb geen geld
over, dus ik leef met mijn gezin op het hoog-
nodigste. En ik ben gelukkig, want ik hoef
niet te schelden op dat dure Amerikaanse
leven. We hoeven geen dubbele baantjes te
entameren, hebben dus meer tijd en zijn
minder moe.
De keiharde Amerikaan, van de tien Indische
mensen die je ontmoet, zijn er minstens negen
die al gauw hun hart luchten over de karakter
fouten van de Amerikaan. Hij is dom, egois-
tisch, geldzuchtig, gemakzuchtig, en oppervlak
kig. Er is eigenlijk weinig goeds aan hem en
hij kan heel wat leren van die emigrant die
bij hem in dienst isDat schijnt dan ook wel
gebeurd te zijn in de loop der eeuwen, want
zoals U weet is Amerika groot geworden door
emigranten. De Indo-emigrant is de laatste en
nieuwste emigrant en onze taak van opvoeden
moet dus nog komen. Als ik zo naar al die
wijze lessen hoor, die de Indische mensen
voor de Amerikaan in petto hebben, kan ik me
voorstellen dat over een jaar of 50 Amerika
geestelijk en moreel op een veel hoger niveau
gekomen zal zijn, dank zij de Indische emi
grant. Over 50 jaar worden er dus evenveel
lempers en loempia's verkocht als pizza's en
taco's. Dan vinden we gado-gado inplaats van
cole-slaw in de stores en kwee lapis heeft de
jelly verdrongen. Als de Amerikaan maar wil
luisteren. Hij luistert nu nog niet, want hij
moet eerst overtuigd worden van het goede
dat wij te brengen hebben.
En als ik nu even gemeen mag zijn: ik ben
zelf niet eens overtuigd van onze sterke en
goede eigenschappen. Wat hebben we als
gemeenschap, als eenheid kunnen doen, wat de
Italianen, de Noren, de Belgen, hebben kun
nen doen? Ik heb in het afgelopen jaar met
alle soorten landaard gesproken: Mexicanen,
Italianen, Zweden, ik heb geen van alle horen
afgeven op Amerika. Ik heb in het afgelopen
jaar met honderden Indische mensen gespro
ken en ik heb honderden lelijke dingen ge
hoord over Amerika. Men krabbelt naderhand
wel terug, maar de meesten beschouwen het
als een bewijs van goed en zedelijk gedrag
het niet eens te zijn met de Amerikaan.
„Waarom veroordeelt men Amerika toch altijd
om de slechte Amerikaan en vergeet men dat
er miljoenen goede Amerikanen zijn" zei on
langs een Amerikaan die bij ons op bezoek
was. Een belezen en bereisde man met een
brede, prettige kijk op verschillende dingen.
Ieder land, elk volk heeft zijn goede en slechte
zijde. De lelijke zijde van de medaille wordt
de emigrant (en naar het schijnt vooral de
Indische emigrant) vaak eerder toegekeerd dan
de goede. Of zoekt men opzettelijk naar de
lelijke kant? Emigranten die Amerika groot
gemaakt hebben, hadden de verdienste zich te
concentreren op de goede dingen, ze hadden
het te druk om zich te ergeren aan de slechte.
(Lees verder pag. 13)
Iedereen weet het, KOKKIE verzendt
alle rijsttafelartikelen naar binnen- en
buitenland.
Enkele voorbeelden: 1 liter ketjap (dus
bijna 2 grote flessen) in gesoldeerd blik
(kan niet kapot dus) naar Amerika,
inclusief vracht kost slechts 11.70
Zelfde blik doch SUPER kwaliteit
12.90. Spekkoek, gewicht ca. 7 ons,
van Oma Tio (dus djempol) naar Ame
rika inclusief vracht 13.25.
Witte de Withstraat 128 - Tel. 89438
Slotermeerlaan 125 - Tel. 13 03 62
AMSTERDAM-W.
12
