Hofmaken en huwelijk in Palembang
Evenals in andere delen van Indonesië hebben ook in Palembang de veranderingen
en de nieuwe ideeën menig oud gebruik doen verdwijnen. Maar er is één traditie,
die zelfs de moderne, Westers georiënteerde Palembangers nog in ere houden; de
oude ritus van hofmaken en trouwen, een van de hoekstenen van de Indonesische
sociale structuur.
Hoewel ook wij in de eeuw van Rock en Roll leven, hebben de meesten der jonge
heren nog heel orthodoxe opvattingen over de verhoudingen tussen jonge mannen
en vrouwen.
LIEFDE IS BLIND
Wanneer een jongeman de huwbare leeftijd
(20 of 21 jaar) bereikt, worden er stappen
gedaan een geschikte bruid voor hem te vin
den, over het algemeen een meisje van 17 of
18 jaar. Er zijn twee manieren waarop dat
kan gebeuren: de oude traditionele manier
waarbij de hele zaak aan de ouders en de fami
lie wordt overgelaten en de meer moderne
manier, waarbij de jongeman zelf een meisje
zoekt. Dat is echter alles wat hij kan doen.
De beskissing en de regeling van de hofmakerij
moet hij aan zijn ouders en familieleden
overlaten. Deze procedure wordt beschouwd
als een soort veiligheidsmaatregel tegen ro
mantische dwaasheden, die alleen kunnen
leiden tot een ongelukkig huwelijk, want, zo
zegt het oude spreekwoord, liefde is blind.
De beoordeling of het meisje wel een ge
schikte vrouw voor de jongeman zal zijn, is
een ernstige operatie. Ten eerste bestuderen
de familieleden van de jongeman (meestal
vrouwelijke familieleden) de sociale status van
het meisje: haar afkomst, haar familie en haar
reputatie. Dan wordt de reputatie nauwer
bekeken en wordt er nagegaan hoe ze in haar
buurt bekend staat. Dan wordt ze als huis
vrouw op de keper bekeken: hoe ze zich in
huis gedraagt, of ze bedreven is in huishoude
lijk werk en hoe ze gasten ontvangt. Dit
„onderzoek" wordt meestal gedaan door verre
vrouwelijke bloedverwanten van de jongeman,
die onbekenden zijn voor het meisje en haar
ouders, hoewel in sommige gevallen de familie
van het meisje op de hoogte wordt gesteld,
dat men het meisje nader wil leren kennen in
haar doen en laten.
HET HUWELIJKSAANZOEK
Wanneer eindelijk de ouders van de jonge
man een bevredigende indruk van het meisje
hebben gekregen, wordt het decor klaarge
maakt voor het volgende stadium: het huwe
lijksaanzoek. Twee of drie vrouwen meest
al de moeder of de grootmoeder van de
jongeman en twee andere vrouwelijke fami
lieleden - gaan aanzoek doen om de hand
van het meisje. Dit bezoek melamar ge
naamd wordt meestal twee of drie dagen
van te voren aangekondigd en de vrouwen
brengen bij het bezoek een mand mee met
meel en suiker. Het aanzoek zelf de lama-
ran wordt meestal in dichterlijke taal ge
daan, er wordt veel gebruik gemaakt van ver
gelijkingen. Nadat de ouders van het meisje
het aanzoek hebben aangenomen, volgt een
bespreking over de huwelijksgiften en de
bruidschat, want het is de gewoonte, dat de
jongeman het meisje sieraden en kleren geeft
wanneer het aanzoek is aangenomen.
De volgende fase de bevestiging van de
overeenkomst is de laatste handeling vóór
het sluiten van het huwelijk en heeft plaats
enkele dagen na de melamar. Ditmaal kunnen
de afgezanten ook mannen zijn en nu hebben
ze manden bij zich, die niet alleen suiker en
meel bevatten maar ook een complete keuken
uitrusting en tamarinde en zout. Het gesprek
gaat hoofdzakelijk over hoe en wanneer de
bruiloft gevierd zal worden en bij deze gele
genheid komt ook de bruid te voorschijn om
de handen van haar toekomstige schoonfamilie
te kussen.
„MUNGGAH", HET BESTIJGEN VAN DE
TRAP
De eigenlijke huwelijksvoltrekking is een een
voudige plechtigheid. Het huwelijk wordt ten
huize van de bruidegom voltrokken door de
penghulu", de Moslim voorganger. De ouders
en de familieleden van de bruid zijn getuigen.
De bruid zelf is niet tegenwoordig en blijft
thuis. Ceremonieel vertoon komt er pas bij op
de dag van de „Munggah", wat betekent „het
bestijgen van de trap".
Gekleed in twee of drie dikke gewaden, waar
van de bovenste zwaar met goud doorweven
is, en met een hoed op, die eveneens met goud
is versierd bijna twee pond weegt, gaat de
bruidegom naar het huis van de bruid in een
vrolijke en kleurige optocht van vrienden en
verwanten. Onderweg worden oude Arabische
liederen gezongen, geaccompagneerd door het
slaan op tamboerijnen. De processie beweegt
zich uiterst langzaam vooruit.
Wanneer de bruidegom het huis van de bruid
bereikt, wordt hij door oudere vrouwen ont
vangen met een stortbui van gele rijst en een
voordracht van teksten uit de Koran. Daarna
wordt hij in een kamer gebracht waar zijn
bruid, gekleed in twee of drie dikke lagen
met goud doorweven songket rokken en blou
ses, hem opwacht. Ze draagt ook een zwaar
met goud versierde hoed met lange, afhan
gende gouden franje, die haar ogen verbergt
en veel gouden sieraden. De bruid en de brui
degom treden tezamen de kamer binnen, waar
de gasten verzameld zijn en nemen plaats op
(Lees verder pag. 19)
aar in hun kostbare dracht
