ifeü
rogier j. boon
SCHRIJVEN
ellen derksen
HET ENIGE INDISCHE BLAD TER WERELD
7 NOVEMBER 1963
No. 9 - 15 NOVEMBER 1963 - 75 CENT
"Waarom schrijf je niet meer Tjalie?
"Wanneer komt het volgende boek van je uit?'
Ik schrijf toch maand in maand uit in Tong-Tong? Ik ben nu eenmaal geen boe
kenmaker. Ook de Piekerans verschenen als artikelenreeks in een krant, de korte
verhalen van „Tjies" en „Tjoek" als bijdragen in tijdschriften. Schrijven is alleen
facet van Leven voor me. In Tong-Tong leef ik. Met mijn „Kornuiten uit het
Morgenland". Dus schrijf ik hier. Met al mijn toewijding, geroerdheid en eerlijk
heid. Daarnaast nog boekjes maken? Waarvoor? Misschien bundelt U later nog
wel een paar stukken uit Tong-Tong. Nou, dan is het boek er. Maar naast dit
werk nog wat anders doen onmogelijk.
Ik geef toe, dat ik méér en beter zou willen
schrijven, maar ik zit nu eenmaal veel te veel
vast aan de zakelijke leiding van veel Tong-
Tong-werk, dat toch óók gedaan moet worden
en veel belangrijker is dan zo maar een
mooi boek in de boekenkast. Had ik meer hulp
in mijn werk, ik zou misschien meer schrijven.
Maar voorlopig heeft toch niemand te klagen?
Maar méér dan dit alles: ik hecht geen halve
cent waarde aan een bestaan als „literair facet",
in de werkelijkheid niet meer betekenend dan
een naam in een boekenkast. Schrijven hoort
een levende maatschappelijke junctie te hebben.
90% van onze literatuur is holle phraseologie,
mooipraterij en kletskouserij. Met Tong-Tong
heb ik althans het idee dat ik wat dóe. Daar
voor kan men elke literaire plumeau van me
cadeau krijgen. Een goed sergeant of bakkers
knecht is van twintigmaal méér waarde dan
een schoonprater of -schrijver. Liever omgaan
met mijn lezers, die Mensen zijn die wat Kun
nen, dan met theoretici met een mooi woordje.
Voor zover er mooie woorden of gedachten in
mijn werk zijn, ze zijn niet gemaakt, ze zijn
uit zichzelf gekomen net als een kembang
sepatoe of een glatik. Geen schrijvers-verdiens-
te.
In vijftig jaar scharrelen door het leven met
veel vallen en opstaan heb ik een paar waar
heden geleerd:
in krijgsgvangenschap: voedsel is meer waard
dan mooie woorden,
in de oorlog: vriendschap (ongeacht partij) is
meer waard dan mooie woorden,
in Indië: leven zonder voordeel is beter dan
mooie woorden,
in Holland: niet vergeten is beter dan mooie
woorden.
Tong-Tong is Niet Vergeten. Dus geen tijd
voor mooie woorden. Zitten er toevallig mooie
woorden in Tong-Tong, pik ze mee; altijd
meegenomen. Maar vraag niet meer dan dat.
O ja, er zit nog stof genoeg in m'n kepala
(en hart) om nog wat verhalen te schrijven.
Niet om de mooie woorden, maar om de func
tie die ze kunnen hebben. In feite heb ik een
koffer vol half afgeschreven verhalen: mijn
levenservaringen en de Uwe. Maar nu gaat
Tong-Tong voor alles.
Tot slot: ik raad uw opmerking: en als al dit
geschrijf toch geen enkele invloed heeft op de
maatschappij? Wel, ik hoef maar aan Multa-
tuli te denken (een stukken talentvoller schrij
ver dan ik) om te weten: veel van dit geschrijf
is voor Holland toch boter aan de galg ge
smeerd. Maar wat wil je: een mens kan alleen
maar zijn zoals hij geschapen is. En als een
„tjoek" (12 gauge shotgun) waardeloos is in
een wereld van automatische aardappelschrap
pers, tant pis, maar hij kan nooit schrapper
worden, hoe verguld ook...
Neen, dit is geen arrogantie van mij persoon
lijk.
Dit verhaal heb ik over duizenden Indisch-
gasten gehoord, het mooiste over Generaal
Bajetto: hij was een goed mens en een goed
katholiek, maar hij deugde niet voor politicus.
Heb je ooit mooier compliment gehoord? Veel
kandjengbesars van in Indië onschatbare ver
dienste deugen hier niet. Goed, goedEn van
hen die wél deugen, hoeveel schitterende ne
ven-kwaliteiten bungelen er onbenut bij. Van
mij zal straks tanggoeng gezegd worden: hij
kon eigenlijk erg goed schrijven, maar als
journalist en schrijver deugde hij niet. En dan
kan ik in elk geval met trots het „Semper
Idem" als devies voeren, want ik ben altijd een
deugniet geweest. Net zoals zoveel deugniets,
die maar als avonturier naar Indië gingen.
Maar als ik zo rondkijk in mijn deugnieten-
lezerskring, „boleh bilang tevreden", weet U,
„boleh bilang tevreden!" T. R.
getrouwd
3
