De Javaanse Pasardagen III*)
BIJ TONG TONG
8 VERKRIJGBAAR: g
Hoe meer we ons in de Javaanse Pasardagen verdiepen, 'noe duidelijker het wordt, dat er
heel wat meer aan vast zit, d^n we zo op het eerste gezicht konden vermoeden. De lezers
van Tong-Tong zijn het ook niet altijd met elkaar eens. Dat is natuurlijk helemaal niet erg.
Op die manier komen we gezamenlijk misschien wel „alles" aan de weet. Maar voorlopig
zijn we er nog lang niet. Er zijn nog heel wat brieven door te werken.
Allereerst een correctie van Ir. Trap. Helaas
zijn er de vorige keer in zijn stukje enige
fouten geslopen: lappon en Tjandi Pram-
banon moeten zijn lappan en Tjandi Pram-
banan. Voorts was het offeren op Pram-
banan niet iedere Malem Selasa, maar
iedere Malem Selasa-Kliwon, dus niet één
maal per week, maar één maal per 35 dagen.
Mijn excuses voor deze onnauwkeurigheden,
vooral het wegvallen van de kliwon is een
ernstige fout!
De volgende brief is van de heer M., die het
niet eens is met degenen, die het de vorige
keer niet eens waren met mij. Adoeh, dat
klinkt ingewikkeld, maar het valt gelukkig
wel mee. Ik meende n.ldat de 5 pasar
dagen, gecombineerd met de 7 weekdagen
èn dan óók nog eens gecombineerd met de
geboortedagen van een ieder „eindeloos
veel" mogelijkheden moest opleveren. Hoe
precies wist ik niet, het was maar een vage
veronderstelling die door de heer Trap T.
werd gecorrigeerd: ,,Er zijn maar 7 x 5 35
combinaties mogelijk", schreef hij. Deze
uitspraak werd bevestigd door Boong Gaó:
„De mensen zijn afhankelijk van hun ge
boortedag in 35 grote groepen in te delen."
Gedeeltelijk echter gaf Boong Gaö ook mij
gelijk: niet iedere „goede dag" is voor
iedereen een goede dag, de combinatie met
de geboortedag moet ook goed uitvallen.
Maar lees nu wat de heer M. ons weet te
vertellen. Volgens hem zijn er dus wèl
eindeloos veel combinaties mogelijk:
Ik ben het niet eens met de meningen
van Ir. P. W. M. Trap T. en van Boong Gaó
(T.T. No. 14 van 30 januari 1964).
Zij menen, dat het aantal combinaties zich
beperkt tot 5 (Pasarans) x 7 (Weekdagen)
35. Echter, het Javaanse jaar telt 12
maanden, als gevolg waarvan b.v. Djoema-
hat-Wagé in de 1e maand een heel andere
betekenis heeft dan Djoemahat-Wagé in b.v.
de 4e maand. Het aantal combinaties wordt
dan 35 x 12 420.
Verder bevat het Javaanse Alfabet (Ha-Na-
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
g KEUKENKALENDER (weekkal. met
Europese recepten) O
O
O Indische en
O f 6,60.
O BONNETKALENDER (Kunstkal. met 7 g
g kleurenreprodukties v. Bali f 6,90. O
g BEIDE met de Javaanse Pasardagen! O
O SAMEN voor slechts f 11,o
O Bij meer van 1 soort extra kortingen: g
g bij 2 st. bij 3 st. g
g Keukenkat f 5,90 p. st. f 5,60 p. st. O
O Bonnetkal. 6,20 p. st. f 5,85 p. st. o
8 Doe uw keuze en bestel per brief- g
g kaart. Na ontvangst van uw giro g
O (6685) of postwissel krijgt U de kalen- O
g ders toegestuurd. g
O O
öooooooooooooooooooooooooooo
Tja-Ra-Ka) 20 letters. Ook de naam van de
betrokken persoon is van invloed op diens
karakter en levensomstandigheden. B.v. Har-
djadikarta geboren op Djoemahat-Wagé in
de 1e maand, zal een ander karakter en een
heel andere levensloop hebben dan Karto-
prawiro geboren op Djoemahat-Wagé in
dezelfde maand (Neem b.v. tweelingen).
Het aantal combinaties wordt dan 420 x 20
8400.
Dan wordt er nog onderscheid gemaakt
tussen mannelijke en vrouwelijke personen,
die respectievelijk vallen onder Matahari
(Zon) en Boelan (Maan). Hierdoor wordt het
aantal combinaties 8400 x 2 16800.
Met de geboorte-datum naam (voor Wes
terlingen de voornamen) van een bepaald
persoon kan een GOEROE een juiste karak
terbeschrijving en in grote trekken een
nauwkeurige levensloop geven. Natuurlijk
houdt hij rekening met nog andere factoren,
die hij echter niet graag aan niet ingewijden
zal vertellen. Zo zijn daar o.a. nog de 30
Woekoe's van de Pawoekon (de Woekoe
of Week, waarin iemand werd geboren).
U merkt wel, het aantal combinaties is inder
daad eindeloos. Redactrice Ellen was niet
slordig geweest.
Het geboorte-uur speelt hierbij geen voor
name rol. Het is niet waarschijnlijk, dat de
Javaan het geboorte-uur van een van zijn
kinderen op de minuut af kan opgeven. Dat
is ook niet nodig. Immers, karakter, levens
loop en levensomstandigheden liggen reeds
besloten in de geboortedatum naam.
In de jeugd krijgt het Javaanse kind een
naam (b.v. Kartono). Wanneer het volwas
sen is geworden krijgt het een andere naam
of het kiest zich zelf een andere naam,
waarin meestal een paar letters van de oude
naam worden gehandhaafd (Kartono wordt
b.v. Rono Kartoprawiro).
Verandering van naam brengt ook verande
ring in de levensomstandigheden met zich
mee (Pertjaja, tidaknja, terserah). Daarom
maakt de Javaan van de Oude Stempel zich
nooit bezorgd over zijn toekomst of over de
dag van morgen. Hij is fatalist; wanneer
hem iets kwaads overkomt, dan zegt hij:
„Nasib" (het is mijn Lot) of „telah ditakdir
oleh Jang Maha Koewasa" (de Almachtige
heeft het reeds zo beschikt).
Er zijn voor hem altijd 2 dagen, waar hij niet
over piekert. Die twee dagen zijn: GISTE
REN en MORGEN. Voor GISTEREN hoeft
hij niet te prakizeren, want alles is al voor
bij; er valt toch niets aan te veranderen
(telah dikoeboer).
Voor MORGEN piekert hij ook niet, want hij
weet niet wat er morgen zal gebeuren en
waar hij morgen zal zijn (Bagimana nan-
tinja). Wat van belang is, is het HEDEN.
Wat zal hij HEDEN doen? Menghatoerkan
Slamet, terimalah Slamet. Menghatoerkan
Bentji, terimalah Bentji.
TELAH DITAKDIR alles is al tot in de
puntjes geregeld door Jang Maha Koewasa".
Dank U wel heer M.l Ik moet zeggen: ik ben
wel benieuwd of er nu lezers zijn, die het
weer oneens zijn met UI
En dan nu, zoals vorige keer beloofd: „De
methode van een willekeurige dag tussen
1901 en 2000 de weekdag-pasardagcombi
natie uit te rekenen" ontleend aan „De
Javaansche Geestenwereld" van Van Hien
en aan ons opgestuurd door Charlie.
Daarvoor moet men gebruik maken van de
nu volgende tabellen, met inachtneming van
hetgeen voor schrikkeljaren bepaald is.
TABEL I (voor het bepalen van de weekdag)
Maanden
o
o
D.
<D
z
ylaanden
Neptoe:
Dagen
1 Neptoe;
januari
2
juli
1
zondag
2
februari
5
augustus
4
maandag
3
maart
5
september
0
dinsdag
4
april
1
oktober
2
woensdag
b
mei
3
november
5
donderdag
b
juni
6
december
0
vrijdag
zaterdag
1
TABEL II (voor het bepalen van de ,Pasaran')
<0
0)
<D
0
Maanden
o
Q.
Maanden
O
Q.
Dagen
O
Q.
z
z
z
januari
3
juli
4
pahing
4
februari
4
augustus
0
pon
0
maart
2
september
1
wagé
1
april
3
oktober
1
kliwon
2
mei
3
november
2
legi
3
juni
4
december
2
In het voorbeeld, dat we hierna zullen geven
kunt U zien dat de optelling door 7 moet
worden gedeeld voor het bepalen van de
weekdag en door 5 voor het bepalen van de
pasardag. De restanten geven de neptoe s
aan, die in de tabellen moeten worden op
gezocht. Is de optelling echter kleiner dan
respectievelijk 7 en 5 dan blijft de optelling
ongedeeld en geeft het getal van de optel
ling de uitkomst (de neptoe) aan.
Bij schrikkeljaren dient men van het getal
dat de uitkomst aangeeft één af te trekken
wanneer de datum, waarvan de weekdag en
pasardag moeten worden bepaald, tussen
1 januari en 1 maart valt.
EEN VOORBEELD;
Welke dag en pasaran was het bijv. op
5 augustus 1910?
DAGbepaling;
Het cijfer der eenheden en tientallen
van het jaartal 1910 10
Deel dit cijfer 10 door 4 en schrijf de
hele getallen van het quotient op,
dus 10/4 2
(Restant 2, wordt verwaarloosd)
Zoek in Tabel I de neptoe op van de
maand augustus 4
Het cijfer van de gegeven datum 5
In het Kerstnummer en in het nummer van 30 ja
nuari verschenen de eerste twee artikelen over de
Javaanse Pasardagen.
Tel op: 21
Deel 21 door 7 (een week heeft 7 dagen)
dat gaat precies 3x en het restant is 0.
In Tabel I zien we, dat 0 de neptoe is voor
vrijdag.
(Lees verder volgende pag.)
24
