De Demmo
1001
avonturen
met de
soetil
EEN BRIEF VAN M>
•GARET KOCSVAY
1 WAROENG SOEBOER
Kokkie geeft U de vijf
Een tijdje terug kreeg ik een brief van
Margaret Kócsvay. Ze is Hongaarse. Ze had
mijn verhaal „Little Nono" (Vincent Mahieu:
„Tjoek") vertaald voor de Hongaarse TV.
Het verhaal was zó ingeslagen dat ze
graag meer Indonesische verhalen voor
haar TV wilde hebben.
„It seems to me I could not find better
expert in Indonesian literary matters as
you, the redactor of the Tong-Tong..."
schrijft ze in nogal moeilijk Engels, en
vraagt me om meer namen en werken van
Indonesische schrijvers om te vertalen in
het Hongaars.
Leuk is dat een Hongaarse in het Engels
schrijft aan een Nederlander om verhalen
uit Indonesië!
Ik heb haar natuurlijk uit de droom gehol
pen: dat hier in Holland niets te zoeken valt
van (moderne) Indonesische literatuur. Dat
wij met Indonesië helaas vele jaren op een
dusdanige voet van vervreemding leefden,
dat enig literair contact niet mogelijk was en
dat over het algemeen in Nederland Indo
nesië niet zo best lag, zodat het niet mee
zou vallen haar te helpen aan allerlei cul
turele waarden uit Indonesië. En dat het
maar beter was contact op te nemen met de
Indonesische zaakgelastigde in Hongarije.
We! heb ik haar uiteraard de namen door
gegeven van de schrijvers die ik ken.
Typisch dat de schrijfster mij beschouwt als
een Indonesisch schrijver en het heel van
zelfsprekend vindt dat Tong-Tong zo'n
beetje de erkende schakel is tussen Neder
land en Indonesië! En dat het wel heel
natuurlijk zal zijn dat in Nederland over
vloed van uit het Indonesisch vertaald lite
rair materiaal te vinden zal zijn.
Overigens een logische veronderstelling
t.a.v. een volk dat eeuwen lang „in broe
derschap" heeft geleefd met een ander volk.
Met uitzondering echter van hetgeen in uni
versiteitsbibliotheken en sommige instituten
te vinden is over Indonesische literatuur,
historie en cultuur (en dat is Goddank veel
en goed hulde aan zoveel ernstige stu
denten en vertalers) is er in de Nederlandse
maatschappij praktisch niets te vinden over
Indonesië. Nóch in de algemene literaire
kennis van het Nederlandse volk nóch in de
talloos vele boekwinkels en volksleeszalen.
We leven gewoon of Indonesië nooit be
staan heeft. Er is een klein percentage
Indischgasten, waarvan het grootste deel
hard zijn best doet élles te vergeten. We
hebben een tijdschrift Tong-Tong, dat mis
schien aan Margaret Kócsvay bekend mag
zijn, maar aan miljoenen Nederlanders hele
maal niet. En we hebben een aantal Indische
restaurants en Conimex, die wat langer zul
len bestaan dan Tong-Tong (zegt men). En
daar is de Indonesische kous betoel mee af.
Eigenlijk toch wel heel, heel erg jammer!
T. R.
Herinnert U zich nog de demmo, dat won
derlijk transportmiddel dat het begin van het
einde van de dogkar betekende? Dat was
ruim 30 jaar geleden in Malang. We hoef
den ineens niet meer met de fiets naar
school maar mochten met de demmo. Tot
mijn moeder op een keer meemaakte dat
die ratelende tor bij het omslaan van een
hoek omkieperde en we als dwazen mid
den op Katjoetangan over de straat kropen
om alle inkopen te verzamelen. Nadien gaf
ze weer de voorkeur aan de dogkar of
schoon ze een waanzinnige angst had voor
paarden die op hol zouden slaan.
„Als jij gebiandjaad heb, heeft geen dog-
karpaard de kracht meer om te rennen",
probeerde mijn vader haar gerust te stellen,
maar het heeft nooit geholpen. Ik hoor haar
voortdurende berispingen aan de koetsier:
„Awas sir, plan-plan adja", en ik zie haar
wit-gekrampte vingers om de stijlen van het
karretje.
Maar ik had het over de demmo. We kenden
een Indische jongen die een paar demmo's
exploiteerde en ook zelf reed. Frits Geel
hoed heette hij als ik me niet vergis. Om
toen voor mij nog onverklaarbare redenen
hoorde ik door diverse ouderen schande
spreken over het „sopir" spelen van Geel
hoed, maar naderhand vonden velen het
toch wel kranig dat hij op deze manier
durfde aanpakken want het was in die tijd
vreselijk gesteld met de baantjes.
Frits dan had de meeste klandizie met het
halen en brengen van schoolkinderen en ik
heb onvergetelijke herinneringen aan die
gezamelijke ochtend en middag-ritjes. Al
leen vond ik dat de jongens 's middags
altijd zo naar zweet roken. Naderhand voel
de ik me te groot worden en trapte toch
liever op de fiets de Tjelaket-helIing op,
luidruchtig beschreeuwd door de demmo-
passagiers als ze me inhaalden.
Aan dit alles moest ik denken toen onlangs
„kleine Tjoh" (die ook vaak in Tong-Tong
schrijft) me vertelde wat demmo betekende.
Demo Exploitanten Maken Mooie Oentoeng
en Deze Ellendeling Maakt Moederschap
Onmogelijk.
Misschien heeft U andere herinneringen
aan de demmo of leuke foto's?
LILIAN DUCELLE
jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiMiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiimiimitniuiiiuiiiminininnuniiunmiamj
Slamet
Dateng
j Koningstr. 16, Den Haag, tel. 60 41 42
HET ADRES waar U lekker en goed- 1
koop INDISCH kunt eten. ELKE DAG j
I VERS. Ook kant en klaar mee te i
nemen. f
Geopend: dagelijks v. 10-10 uur. Zon-
dags v. 2-10 uur. Dinsdags gesloten. I
aiiiiliiiniriiiiiiiiiuiiiniiiiiii iiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiMHuniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuniuiniiiininii
Al die kleurige, glanzende kookboeken die
ik in de loop der jaren verzameld heb moe
ten eigenluk hun nut nog bewijzen. Maar
waar ik al tientallen jaren, iedere week op
nieuw vol vertrouwen weer naar reik, om
iets op te slaan, is het oude receptenschrift
van mijn lieve moeder. Een dik schrift met
een gemarmerde kaft, waarin ze met haar
fijne nette handschrift opschreef wat goed
en lekker was. In keurig Nederlands, zo he
lemaal haar eigen stijl. Hoeveel van zulke
receptenschriften bestaan er niet? Tussen
de recepten in staan brei-patronen, daterend
uit de Japanse bezetting toen het gebrek
aan textiel duizenden vrouwen ineens aan 't
broekjes-breien zette. Korenaar, gerstekor
rel, spinnewiel lees ik en voor mij is het
alles adakadabra want ik kan geen steek
breien. Toch zijn die brei-patroontjes ook
wel nuttig, want ik weet dat na gerstekorrel
een heerlijk rawon-recept komt en na Pink
sterbloem en Varenmotief de saté kepel van
vlees.
De recepten van Maatje zijn altijd goed
geweest, ook al staat er nergens de pre-
ciese hoeveelheid van de ingrediënten.
„Een beetje" trassie is namelijk altijd beter
dan een halve theelepel en „iets minder
djinten dan ketoembar" kun je precies
aanvoelen. Raadt U eens wat ik giste
ren bij het zorgvuldig doorbladeren van het
schrift ineens vond? Het recept van Tjarang
pendopo, dat ik lange tijd geleden aan U
vroeg en dat iedereen vergeten scheen.
Voor ik het misschien zelf vergeet, hier is
het:
TJARANGPENDOPO
Maak een beslag van 3 eieren geklutst met
zout, meel en melk. Doe er een stuk vanille
in. Dit beslag moet juist slapper zijn dan
van pannekoeken. Snijdt een stuk of 3 grote
rijpe pisang radja's in schijfjes en voeg die
bij het beslag.
Besmeer een schotel met boter, doe hier
het beslag in en stoom tot alles gaar is in
de koekoesan. Zorg vooral dat het water
goed aan de kook is voor U de schotel in
de stomer doet.
Ik weet niet hoe de pisang-situatie nu in
Nederland is, maar U moet deze tjarang-
pendopo ook eens proberen met schijfjes
zoete peren of ananas. Vooral veel vanille.
LILIAN DUCELLE
iiiitn:iuiiiuiiiminiiiimMmniiiinmiM!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniNiiiiiiiiuiiiiiuiMiiiiin
1 Alle rijsttafelartikelen
2 Indische koekjes j
3 Aziatische souvenirs
4 Rijsttafelgerechten
5 Verzending van paketten I
over de gehele wereld
Kokkies Rijstwinkels:
Witte de Withstraat 128
Telefoon 89438
Slotermeerlaan 125 I
Telefoon 130362
Simonskerkestraat 11
Osdorp
AMSTERDAM -W.
TinnunruunrnmTumnjriRcmiuniuiumiiiiiiiniiiuiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiimiiiiiiiiHiiniiimiiiniimim
15
