Magie zo oud als de wereld (slot)
w,
U.
oooooooooooooooooooooooooooc
Bij goena-goena wordt ook gebruik gemaakt van figuurtjes van was, die een bepaalde
persoon moeten voorstellen, die men tracht ziek te maken of zelfs te doden, door ze met
naalden of doorns te doorsteken onder de gebruikelijke bezweringsformules. In de dertiger
jaren heeft een Europees agent van politie een moordaanslag gepleegd op zijn vrouw,
schoonvader en nog een ander. Hij was tot deze daad gekomen omdat zijn schoonmoeder
het huwelijk van haar dochter als een mésalliance beschouwde haar man was referen
daris aan een der departementen en daarom alles in het werk stelde om het huwelijk
ongedaan te maken.
De man dus de agent van politie
kwam zijn vrouw opzoeken, die reeds bij
hem weg was, om nog te proberen e.e.a.
ongedaan te maken. Tevens kwam hij zijn
zoontje opzoeken. Ongevraagd liep hij het
huis van zijn schoonouders binnen en zag
een soort van altaartje, met kaarsen en
brandende wierook en op een bord een
poppetje van brooddeeg gemaakt, dat door
stoken was door meerdere naalden. Bij het
zien hiervan raakte hij zo opgewonden, dat
hij in de eerste plaats zich wilde wreken op
zijn schoonmoeder, een Indische van ge
boorte. Door een samenloop van omstan
digheden schoot hij zijn vrouw dood die in
de badkamer was en beging daarna de
beide andere moorden. Bij het proces kwam
ontwijfelbaar vast te staan, dat zijn schoon
moeder door middel van goena-goena hem
had willen onschadelijk maken, zodat haar
dochter weer vrij zou komen, zonder dat
haar ook maar iets ten laste gelegd kon
worden zodat de mogelijkheid van een
nieuw huwelijk open kwam, een huwelijk
dat meer in overeenstemming was met haar
moeder's wensen. De agent van politie
kreeg levenslang. Hiermede heb ik in het
kort een voorbeeld kunnen geven van de
gevolgen van de mentaliteit van de schoon
moeder die aan dergelijke praktijken deed
ten koste van een man die volkomen on
schuldig was en die zijn reactie op het te
weten komen van deze praktijk moest boe
ten met een levenslange straf. Dergelijke
zwarte magie vindt heden ten dage nog
plaats in onze Europese samenleving, dus
in Europese landen.
Natuurlijk kan men dergelijke praktijken
ook nog vinden in het huidige Afrika. Nog
onlangs stond in de Time van 24 april 1964,
Nr. 17, hoe de president van de Ivoorkust,
F. Houphouet Boigny, in zijn paleis dat 12
miljoen dollar had gekost, met spoed een
bijeenkomst van buitenlandse diplomaten
bijeen had geroepen, om hun de tegen hem
aangewende ,,juju" te tonen. Deze juju of
goena-goena bestond uit twee miniatuur
doodkisten met in elk een foto van de
president. Hierdoor hoopte men via bezwe-
rings-ceremoniën een politieke moord te
begaan. Om er nog de nodige kracht bij te
zetten werden er ook nog twee flessen met
een troebel vocht getoond, waarin zich gif
zou bevinden. U ziet het, dat deze zwarte
magie menigvuldiger voorkomt dan men
wel zou denken. Altijd zullen er wel lieden
zijn, die voorgeven in deze magie een adept
te zijn en in staat, zuiver door een magisch
ritueel, iemand te laten sterven of ziek te
laten worden. En dan zijn er altijd ook nog
wel lieden die daarin geloven, en de tove
naar de gelden verschaft om hokus-pokus
te bedrijven en zo nodig met vergif aan de
verlangens van hun opdrachtgever te vol
doen. Dat in de rechtspraak ernstig reke
ning werd gehouden met deze mogelijkhe
den, getuigt o.a. een brochure getiteld
„Magie, Sorcery and Witchcraft in Indone
sian jurisdiction" van G. J. Held, van de
Universiteit van Indonesië, een extract van
de Handelingen van het 7e Pacific Science
Congress. (Vol VII, 1953). Niet alleen vindt
men de zwarte magie dus in Nieuw-Guinea
onder de Papoea's, onder de Bataks en
Dajaks, maar zelfs in geciviliseerde staten,
zowel van Europa als Azië, Afrika en Poly-
nesië, om maar niet te spreken van Noord
en Zuid-Amerika. In deze gebieden speelt
een andere magie een grote rol, de cultus
van de Voodoo, minstens even erg en af
schrikwekkend. Men kan natuurlijk niet in
een drietal korte artikelen een volledig
overzicht geven van wat er op dat gebied
van de witte en zwarte magie alzo bestaat.
Het plaatsen van een „matakau" in West
Celebes
Het is dan ook de bedoeling slechts een
inleiding te geven van enkele der hoofd
vormen. Bovendien zijn deze artikelen be
doeld opdat de mensen in 't algemeen, niet
met een superieur lachje neerkijken, vooral
in Europa en Nrd. Amerika, op hen die aan
de wensen omtrent witte en zwarte magie
toegeven. Indien gij niet onder een tegen
een muur staande ladder wilt doorlopen,
dan beoefent men natuurlijk geen daadwer
kelijke magie, maar het gebod dat ge op
volgt. toont aan dat ge in zekere zin nog
bevattelijk zijt voor deze magie. Oordeel dus
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
O O
O Denkt U eraan uw kwartaal en half
O O
O jaar abonnement te gireren? (giro O
668 5). ADMINISTRATIE g
S O
O O
niet te licht over andere mensen, maar
tracht eerst zelf met de magie in het reine
te komen.
De z.g. „pohungs" uit de Bataklanden zijn
zeer primitieve houten poppen, die zeer
effectief moeten werken, indien gemaakt
door een geleerde priester en die moeten
dienen, om de te velde staande oogst te
beschermen. Niemand mag en kan dan een
enkel blad, vrucht of wortel van deze aan
plant wegnemen; de pohung doet dus dienst
om het taboe-beginsel aan iedereen duide
lijk te maken, in vredestijd worden zodoen
de dieven weggejaagd van de oogstaan-
plantingen, in oorlogstijd worden vijandelijke
aanvallen afgeweerd. Om een pohung te
maken worden diverse soorten aarde af
komstig van het veld dat men beschermen
wil, in een mortier gemengd. Na toevoe
ging van water, kneed men uit deze aarde
een pop, die op zijn hurken zit. Daarna
wordt de pop in de zon gedroogd. Is dit
gebeurd dan tekent de tovenaar, de datu,
er allerlei symbolen op met behulp van
dezelfde aarde waaruit de pop is gemaakt.
Daarna wordt de pop gekleed in bira-bladen
de grote bladen van een tuberroos en de
ranken van een liaan baliang. Dan wordt
de heilige haan geconsulteerd en de po
hung wordt gevoed. Na een bepaald ritueel
wordt de pohung opgesteld in het veld dat
beschermd moet worden, hetzij in front van
de hut van de datu, of onder het dak van
het huis van de radja. Men gelooft alge
meen in de Bataklanden, dat wie zo'n
pohung negeert ernstig ziek kan worden,
onder andere door dat de dief een paralyse
oploopt van zijn ledematen, zodat hij niet
meer het terrein kan verlaten en dus gegre
pen kan worden. In zijn meest virulente
vorm kan de pohung de dood veroorzaken.
Daarentegen kan de eigenaar van het veld
normaal zijn gang gaan en heeft de pohung
geen gevolgen voor hem.
In de Molukken maakt men gebruik van
een z.g. matakau mata aku?) Deze
plaatst men nabij vruchtbomen of in boom
gaarden. Sommige van hen zijn in de vorm
van dieren (slangen, tijgers en krokodillen),
van wapens (pijl, lans of bijl) of er zijn
poppen gemaakt van gamutu arenga-
palm bast). De matakau gedraagt zich als
een fetish, straft de plunderaar maar brengt
de eigenaar van de tuin geen schade toe.
Dit zijn een paar voorbeelden van de zwarte
magie in Indonesië. Zulke taboe-signalen
vindt men door heel Indonesië, Nieuw
Guinea, de eilanden in de Pacific, in de
Kaap Kolonie, in Suriname, in de Baltische
provincies van Rusland en in Ierland. Bij
gebrek aan goede politie, hebben deze
taboe-tekens in de primitieve gemeenschap,
een prima uitwerking!
Zo ziet men over de gehele wereld een
geloof aan magie gegradueerd in verschil
lende vormen van wit tot zwart. J. C. H.
5
