De legende van de spinster en de koeherder
(Vervolg van pag. 8)
het Instituut Pasteur te Batavia (waaraan
o.a. NIJLAND werkzaam was en welk insti
tuut later werd overgebracht naar Ban
doeng). Ter Oostkust van Sumatra werd
door de Deli-Maatschappij (naast een aan
tal ziekenhuizen en poliklinieken) in 1906
het Pathalogisch Laboratorium gesticht,
waar VAN LOGHEM, KUENEN, SWELLEN-
GREBEL e.a. de wetenschap beoefenden en
toepasten.
In 1911 ontstond als afzonderlijke organi
satie de Burgerlijk Geneeskundige Dienst
(BGD), verder ontwikkeld onder de voor
treffelijke leiding van DE VOGEL. Deze zag
als grote taak van de BGD niet irr de eerste
plaats het curatieve werk (al werd ook hier
aan aandacht gegeven), maar wel het pre
ventieve: de beteugeling van de epide
mische ziekten.
Voor het curatieve werk werden grote cen
trale ziekenhuizen te Batavia, Semarang en
Soerabaja gesticht en in nieuwe gebouwen
ondergebracht, voorts talrijke gemeentelijke
en gewestelijke ziekeninrichtingen. Daar
naast moeten genoemd worden de in aantal
toenemende ziekenhuizen van Zending en
Missie en verscheidene particuliere hospita
len. Buitendien de talrijke instellingen van
het Leger des Heils, vooral leprozeriën,
benevens de geleidelijk gestichte Sanatoria
der Tuberculose-vereniging, de Krankzinni
gengestichten, de Kraamvrouwenklinieken
etc.
Voor het preventieve werk ontwikkelde de
BGD verscheidene gewestelijke laboratoria,
en als grote centra het nieuwe Genees
kundige Laboratorium te Batavia (later be
kend onder de naam van Eykman-lnstituut)
en het moderne Instituut Pasteur te Ban
doeng.
De naam Burgerlijk Geneeskundige Dienst
werd in 1925 omgezet in Dienst der Volksge
zondheid (DVG), waardoor ook in de naam
het preventieve karakter meer naar voren
werd gebracht. Als afzonderlijke onder
afdeling van deze dienst werd b.v. opge
richt een complete technische afdeling van
Gezondheidswerken, die zich bezig hield
met de hygiënische en technische zijde van
de verbetering van het milieu, de drinkwa
tervoorziening, de verwijdering van afval
stoffen, de woninghygiëne en de volkshuis
vesting.
Voorts werd opgericht een onderafdeling
voor de Malariabestrijding, een dienst der
Pestbestrijding, een afdeling voor Medisch-
hygiënische propaganda. Verder in 1934 (als
zelfstandige stichting) een Instituut voor de
Volksvoeding, dat het uitgebreide werk op
dit gebied coördineerde.
Meer en meer kwam het vraagstuk van de
decentralisatie naar voren, vooral wat het
curatieve werk betrof. Wat de preventieve
taak betreft, werd echter steeds betoogd,
dat men met de voor 'n tropisch rijk zo be
langrijke hygiënische belangen niet licht
vaardig mocht omspringen door te decen
traliseren.
In dit land mocht de centrale, preventief
werkende hygiëne niet het gevaar lopen te
worden achtergesteld bij de individuele
ziekenzorg. Diensten als die van assaine-
ring, malariabestrijding, quarantaine, pest
bestrijding, Instituut Pasteur, propaganda
Op de zevende dag van de zevende maan
zetten de Chinese vrouwen wierook, kaar
sen en meloenen op een altaar gereed, om
de „Kleinzoon des Hemels" te vereren. Dit
is de enige dag, waarop het „Hemelse min
nend Paar" elkaar bij de Melkweg mag
ontmoeten. Deze bekoorlijke legende staat
in de „Huainan Tzu", een werk in een
en twintig delen, samengesteld door geleer
den aan het Hof van Liu An (gestorven 122
v. Chr.), koning van Huai-nan en kleinzoon
van Liu Pang, de stichter van de Eerste
Han-Dynastie (203 v. Chr.25 na Chr.).
Ch'ien Niu, de Koeherder, de „Kleinzoon
des Hemels" (Altair in Aquila) had een
innige liefde opgevat voor Chih Nü, de
Spinster (Wega in Lyra). En op zekere dag,
dat zij tegelijkertijd de Aarde bezochten,
werden zij man en vrouw. Later keerden zij
naar de Hemel terug, maar zij waren zo
gelukkig met elkaar en gingen zo in elkan
der op, dat zij niet meer aan hun werk
dachten.
De Koning en de Koningin des Hemels wa
ren hier boos over en zij besloten de ge
liefden te scheiden. Met een enkele streek
van haar grote zilveren Haarnaald trok de
Koningin een lijn dwars door het firmament
en plotseling vloeide daar de melkwitte
stroom van de Hemelse Rivier. Van toen af
aan was het ongelukkige paar gedoemd om
voor eeuwig door de Melkweg gescheiden
te zijn.
enz. kunnen in een land, dat steeds gemo
biliseerd moet blijven tegen de dreigende
infectieziekten, slechts als centrale organi
saties efficiënt werken. Vooral geldt dit
als men over beperkte financiën en een
beperkt aantal deskundigen beschikt.
Intussen was ook de artsenopleiding ver
ruimd en verbeterd. In 1914 was een twee
de artsenschool te Soerabaja geopend, in
1927 werd in Batavia de Geneeskundige
Hogeschool gesticht, in moderne gebouwen
samenwerkend met het Eykman Instituut en
de Centrale Burgerlijke Ziekeninrichting. In
1928 werd met de opleiding van tandartsen
te Soerabaja begonnen. Buitendien was een
uitgebreid systeem opgezet tot opleiding
van verplegend en hygiënisch hulpperso
neel.
Toen eenmaal het vertrouwen der bevolking
was gewonnen, konden zich ook meer en
meer artsen in particuliere praktijk vestigen.
In 1942 beschikte Indië over ruim 1700
artsen, ruim 200 tandartsen, ruim 500 alge
mene ziekenhuizen, ruim 80 bijzondere zie
kenhuizen, 45 leprozeriën, 4 grote en 6
kleine krankzinnigengestichten en verschei
dene sanatoria.
En zo werd in Indië tot 1942 een genees
kundig stelsel opgebouwd van curatief en
preventief karakter, dat, steunend op in het
land zelf verrichte wetenschappelijke studie,
de verkregen kennis toepaste in de prak
tijk. Aan dit geneeskundig stelsel had Indië
te danken, dat het een land werd, vrij van
moordende epidemieën, waar men zonder
bijzonder grote gevaren voor de gezondheid
kon leven en werken. (Wordt vervolgd)
Hun wanhopige liefde en hun diepe smart
roerden het hart van de Hemelkoning en hij
stond hun toe elkaar eenmaal in het jaar te
ontmoeten en wel op de zevende dag van
de zevende maan. Maar die toestemming
alleen baatte hun niet, want als zij naar het
bruisende water van de onstuimige stroom
keken, konden zij slechts hartbrekend
schreien om hun rampzalig lot, daar geen
enkele brug de oevers verbond en het ook
niet geoorloofd was iets te vervaardigen,
dat de schoonheid van de glanzende hemel
koepel zou kunnen schaden.
In deze hopeloze toestand brachten de ek
sters redding. In de vroege morgen van de
zevende dag van de zevende maan verza-
De Spinster en de Koeherder
melden deze mooie vogels zich in grote
zwermen bij de verblijfplaats van de jonge
vrouw. En vleugel aan vleugel over het
water zwevende, vormden zij een brug,
waarover haar kleine, tedere voeten veilig
konden lopen.
Maar als het ogenblik gekomen was, dat zij
weer afscheid moesten nemen, schreiden
de ongelukkige geliefden zulke bittere tra
nen, dat die in stromen neervielen.
Die zijn, zegt men, de oorzaak van de
zware regens in dat seizoen.
De twee kleine sterren dicht bij Wega zijn
de kinderen van de Spinster en de Koe
herder. De krassende roep van de ekster
in de morgen is in China de voorbode van
een goede tijding of van aangenaam bezoek.
Vaak ziet men op porcelein of wandscrolls
twee eksters op een bloeiende pruimebloe-
semtak afgebeeld. De zin: „Eksters zitten
boven op de twijg van de Pruimeboom" be
tekent klank voor klank, maar met andere
lettertekens geschreven: „Moge Geluk op
Uwe Wenkbrauwen tronen".
CORRA CORRA
7? 4sïr'
9
