t
Brief van Chris (slot)
oooooooooooooooooooooooooooo
8 J. G. YSSEL DE SCHEPPER 8
restaurant
wijnands v/h cedi
„INGET MATI" 8, „AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
1 ROUWKAMERS
H. VAN KRALINGEN
INDISCHE UITZETTEN
De Lange «Jonker, Vriezenveen Tel. 05499-203.
's Avonds praatte ik wat met de heer Abd.
Said en vroeg hem naar zijn ervaringen,
die hij gedurende zijn loopbaan had opge
daan. Vooral het Badujgebied interesseerde
mij erg. De heer Abd. Said is wedana ge
weest van Malimping. De Badujs hebben
kampongs doch het centrale punt wordt
genoemd Rawajan. Het hoofd van Rawajan
wordt als ik mij niet vergis ,,Pu'un" ge
noemd en regeert over 40 huizen. Let wel
dat dit niet is 40 kampongs. Hoeveel hon
derd man er in zo'n huis woont hangt af
van de sterkte.
De vrouwen durven geen overspel te ple
gen of zich aan vreemden af te geven daar
hierop de vloek bestaat dat zij, die zich
daaraan bezondigt, door een tijger zal wor
den opgegeten. Voorwaar geen prettig toe
komstbeeld. En raar maar waar, ik geloof
dat die mensen dit werkelijk zullen onder
gaan, vanwege de krachten die het hoofd
heeft. Krachten die zo dikwijls worden uit
gemaakt voor goena-goena. In Rawajan
moet er een plaats bestaan die vol met
beelden staat. Nu wordt er verteld dat er in
één van die beelden en zelfs in de grond
waarop dat beeld staat, een ontzaggelijke
rijkdom aanwezig moet zijn aan goud en
juwelen. Niemand behalve de „Pu'un" weet
dit. Vele bestuursambtenaren zijn van me
ning dat, indien de rijkdommen van de
Badujs tevoorschijn kunnen worden ge
bracht, deze voldoende zijn om heel Ban
tam op te bouwen en op voet van welvaart
te brengen. Dat de gemeenschap in Rawa
jan geen patjul of zoiets mag gebruiken bij
planten. Dat zij dit alleen maar doen door
met een puntige stok een gat in de grond
te prikken en daarin de djagung- of andere
zaden te strooien! Is dit volgens het geloof,
of is dit om te voorkomen dat op rijkdom
men zal worden gestoten indien men graaft
met patjul of houweel!? Ik weet het niet!
Wat mij erg interesseert zijn hun levensge
woonten. Jammer genoeg was voor mij de
tijd te kort om naar het Baduj gebied te
gaan. Je moet daarvoor eerst toestemming
hebben van 't bestuur. Maar toch, als ik er 't
volgend jaar gelegenheid toe krijg dan zal
geen touw sterk genoeg zijn mij tegen te
houden. Ik moet en zal er naar toe gaan.
Als je daar te gast bent dan dien je je
eigen potje te koken. Met dien verstande
dat je alles van de gastheer krijgt. Zowel
het eten in rauwe vorm net zo goed als de
prabotans. Het is geen luiheid of minachting
tegenover de gast dat zo wordt gehandeld.
Het is meer de angst dat, wat zij bereiden,
straks door de gast niet kan worden
geappreciëerd. Elke stam of ras heeft zijn
eigen hebbelijkheden op gebied van smaak.
Ik vind dit anders een prachtoplossing. Te
voorkomen dat en gast en gastheer elkaar
8° Firmant Alg. Ass. bedrijf „Argo" o
Assurantiën O
8 Financieringen q
O Hypotheek- O
0 verzekeringen g
O Kantoor en woonhuis Corn, de Witt- o
Q laan 83, Den Haag, Tel. 55 71 72 8
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
zullen teleurstellen, waardoor er al dikwijls
een gedwongen en stijve houding ontstaat.
Verder is het woord gast daar heilig. Dat
waar je ook naar toegaat je een geleide
meekrijgt. Eerstens om je de weg te wijzen
en verder om je te wijzen op de diverse
geboden en verboden, die daar bestaan.
Dit allemaal in je eigen belang. Dat zelfs
een vijand, wanneer hij zich daar als „gast"
meldt ook als gast wordt behandeld. Primi
tief volk, stond er vroeger in onze atlassen
geschreven, over deze mensen.
30/7. Vandaag een tapé-taart gemaakt als
tegenprestatie voor de goede zorgen van
de gastvrouw t.o.v. mij. Wat hebben wij
prettig gebanjol in de dapur. Gelukkig dat
ik vanaf de tjentong tot en met de bazooka
kan hanteren, zodat ik kok of moordenaar
kan zijn, al naar gelang de tijden dit van
mij eisen. In de loop van de dag heb ik de
dochter van de heer Abd. Said, Muljati wat
schaken geleerd. De loop van de stukken,
hoe een partij wordt opgeschreven. Ik hoop
dat het lieve kind er wat van heeft geleerd
want zo'n kei ben ik niet in dit spel! Maar
in elk geval hebben wij de dag gezellig
doorgebracht! En is dat niet het voornaam
ste? Intussen heb ik voor haar een schaak
boek voor beginnelingen gekocht en toege
stuurd met de beste wensen op succes.
31/7 Als laatste beleven van mijn verlof zal
ik dan eindelijk in een prauw ter visvangst
gaan, met een werpnet. Verdraaid ik doe zo
stoer! Ik was toeschouwer, hoor! We zaten
met z'n drieën in een prauw en het water
lag maar 1 cm onder de rand. En ik zou
dan moeten gaan djala?
's Middags lag ik dan voor het laatst aan
de oever van de Tjibèrang. De schemering
viel en voor de zoveelste maal sinds ik
daar was keek ik naar de kalongs die over
vlogen. Ik telde ze! Dat kon in het begin
nog, maar later was het alleen maar kijken
HOLLANDSE «n INDISCHE KEUKEN
Hoogstr. 12 - Den Haag - Tel. 600712
Dir. M. WIJNANDS
v/h Grand Hotel, Makasaar
en genieten van hun kalme vlucht en dacht
aan het liedje dat we vroeger op school
leerden: Vrolijk doorklieven wij vogelen de
lucht, ensopor, ensopor.
1/8 6.00 uur. De zon is op. Pileu-leujan,
pileu-leujan! Sapu njèrè pegat simpaj! Dit
zegt de Sundanees bij het afscheid en het
betekent vrij vertaald: Vaarwel, hier schei
den zich onze wegen. Laten we hopen dat
dit niet voor altijd zal zijn, want ik wil zeker
weer terug om meer van je te weten en om
weer te genieten van jullie gastvrijheid.
CHRIS
Op 11 aug. j.l. overleed plotseling
mijn zorgzame man, onze lieve vader
en grootvader
WILHELMUS KREEMERS
in de leeftijd van 47 jaar.
Voorheen planter bij de N.H. Mij te
Cheribon/Tegal.
Mevr. E. Kreemers-van Ouwerkerk
Kemperweg 90
Rotterdam-12
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiuiiiiiiiiiBiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiinii:
Begrafenis-
en Crematie-Onderneming
Opgericht 1924
en ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Kantoren: Fred. Hendriklaan 7
Den Haag, Tel. 070-556427 (3 lijnen)
jpilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIII
VERHUIZINGEN
I INTERNATIONAAL I
MEUBELTRANSPORT
VERPAKKINGEN
Komeetweg 17 Den Haag
Telefoon 39 47 85 - 72 04 23
iiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiïi
Reeds meer dan 75 jaar leveren wij
Lakens in iedere gewenste breedte (130, 150, 160, 180, 200, 220, 250, 270 en
300 cm). Goelingslopen enz. in iedere gewenste maat en afwerking.
(Overhemden en pyama's worden door ons in ieder gewenste maat of model
gemaakt).
Inlichtingen voor Den Haag e.o.: Tel. (070) 24 33 02 t.n.v. H. W. Jonker, Hart
Nibbrigkade 32, Den Haag.
21
