RENONCE
Het Wonder
(Vervolg van pag. 6)
volking te komen. Enorme moeilijkheden
moesten daarbij worden overwonnen. Niet
alleen onkunde of economische onmacht,
maar ook omschakeling van levensgewoon
ten, wijziging van erfbeplanting (zodat meer
doelmatige voedingsgewassen werden aan
geplant), bevordering van het gebruik van
zuivelprodukten en dierlijk eiwit, etc. Er
ontwikkelde zich op dit gebied een intense
samenwerking tussen medici, chemici, be
stuursambtenaren, landbouwkundigen, die
renartsen, technici, economen, zonder welke
het voedingsvraagstuk niet oplosbaar zal
zijn. Van hoeveel belang de voeding is voor
de prestatie van een volk, is ook in andere
Oosterse landen gebleken. Niet alleen de
lichaamsgroei en het lichaamsgewicht, maar
ook de weerstand tegen ziekte, het intellect,
de wilskracht of wilszwakte, arbeidslust of
indolentie, psychologische instelling zijn
voor een groot deel uitvloeisel van het
gebruik van al of niet voldoende volwaardig
voedsel.
Wij hadden het over tekort aan vit. B 1 en
beri-beri, over tekort aan vit. A en xeroph
thalmia. Tekort aan vit. C komt in Indië
weinig voor, omdat de gebruikelijke voe
dingsmiddelen tjabé en lombok hieraan rijk
zijn. Tekort aan vit. D is er als regel ook
niet, omdat de ruime zonbestraling dit vit.
in de huid doet ontstaan. Ernstige gevallen
van rachitis komen dan ook bijna niet voor,
maar toch wordt deze ziekte wel aangetrof
fen. Bv. wel bij Chinese kinderen. Chinese
artsen wijten dit aan de vaak bij Chinezen
bestaande onjuiste gewoonte een ziek kind
100 dagen buiten de zon te houden. Ook
komt rachitis voor, ondanks het zonlicht, in
dien 't voedsel onvoldoende kalk of fosfor
bevat. Zo kregen Europese kinderen in
Japanse kampen rachitis, hoewel daar al
thans het zonlicht niet ontbrak. Ook Indo
nesische kinderen vertoonden rachitis, in
dien zij aan chronische darmstoornissen
en darminfecties leden, en daardoor te wei
nig Ca of P resorbeerden.
Tenslotte nog iets over de verloskundige
hulp. De verzorging'van zwangeren (de zg.
prenatale zorg) en de verloskundige en
postnatale bijstand hebben haar eigen plaats
in de algemene gezondheidszorg. De eigen
verloskundige bijstand door de doekoens
verdiende niet de naam van geneeskundige
hulp en bleek niet bij machte enige compli
catie bij de baring rationeel te bestrijden.
In geheel Indië was voor slechts 1% der
bevallingen goede hulp beschikbaar. 1 a
2% der kraamvrouwen stierf, in hoofdzaak
door vaak onnodig bloedverlies. Van de
zuigelingen stierf 37% binnen het eerste
levensjaar, in hoofdzaak door slechte voe
ding of door bacillaire dysenterie. In Neder
land was de kraamvrouwensterfte ongeveer
2 pro mille en de zuigelingensterfte onge
veer 3%. Men bedenke daarbij het volgen
de. Indië had ongeveer 2 x zo weinig artsen
als Nederland. (1700 tegenover 6500) en
bijna 2 x zo weinig vroedvrouwen (700
tegenover 1000). Het aantal bevallingen in
Indië was 21/2 miljoen, in Nederland
ongeveer 1/10 daarvan 200.000) per
jaar.
In de grote steden op Java begon de ver
loskundige zorg via de kraamklinieken en
Hoe was het ook weer? Op een kwade dag
stapte een Jap sergeant de hut binnen waar
Hein, bobberlap van beroep bij het KNIL,
de scepter zwaaide. De ogen van de Jap
waren zwaar ontstoken en zaten half dicht.
Obat matakah? Adakah? Bisakah? Tida ba-
goes. Bakairol! Ja, ja, Hein had wel oog
druppels. Ga maar even zitten, rot-vent. In
ieder oog een druppel. Klaar.
Iedere dag trouw kwam de Jap z n druppels
halen, maar of er nu werkelijk sulfas zinci
in de fles zat of doodgewoon H20, nobody
knows. In ieder geval bleef genezing uit en
de patiënt deed hoe langer hoe lelijker.
Toen werd Hein ziek. Een gewone malaria-
aanval smeet hem op de bamboekrib, maar
hij had nog de fut om tegen z'n vervanger
te zeggen: als die Jap komt, het flesje staat
op de tweede plank, de derde van rechts.
Okay Hein, probeer maar wat te maffen.
Komp seef.
De volgende morgen was Dai Nippon er
weer om z'n druppels in ontvangst te ne
men, maar toen hij in plaats van Hein een
ander zag begon hij met kwaad te worden.
Bakairo! Sorry, Hein was erg bioki. Tida
bagoes. En nu moet een ander het doen.
Snap je? Bisakah? Natuurlijk bisa, ga maar
even zitten. Waar was de fles ook weer?
Op de tweede plank, de derde van links.
Druppel hier, een druppel daar en toen had
je het gedonder. De Jap ontplofte... Bakai-
rooooo...!! Met de handen voor het gezicht
en brullend van de pijn rende hij de hut
uit... Wat nou!
Zieke Hein kwam er aan te pas. Wat of die
vent gekregen had. Tweede plank, derde
verloskundige diensten te groeien. Als voor
beeld gelde Batavia, waar voor 50% der
bevallingen deskundige hulp beschikbaar
was. Bij de verdere organisatie van de ver
loskundige dienst aldaar door BOERMA en
REMMELTS bleek, dat de bevolking onze
hulp op dit gebied steeds meer op prijs
ging stellen. Terwijl in 1922 deze dienst
slechts 30 bevallingen verzorgde, was dit
aantal in 1940 gestegen tot 10.000. Daarbij
begonnen de sterftecijfers voor moeder en
kind meer en meer tot Europees peil te
dalen.
Hiermede zijn dan enige grepen gedaan uit
het grote preventief geneeskundige werk,
dat in Indië werd verricht. Daardoor werd
bereikt, dat de volksgezondheid belangrijk
verbeterde. Het algemene jaarlijkse sterfte
cijfer der bevolking liep terug tot 20 a 25
per 1000, een voor een Oosters land zeer
laag peil, terwijl dat der Europeanen in de
grote steden terugliep tot 9 a 10 per dui
zend. Hoewel bij nadere studie blijkt, dat
het zgn. gestandaardiseerde sterftecijfer
van Europeanen in Indië ongeveer 11/2 maal
zo hoog bleef als in Nederland, was dus
de algemene sanitaire toestand enorm voor
uitgegaan ten opzichte van de tijden van
COEN, die eens opmerkte: „Het schijnt,
dat de wagen in deze quartieren craecken-
de voort moet."
fles van links! Varek, dat is een menthol-
oplossing tjih. Neusdruppels. Die vent wordt
blind en wij worden kapot gemaakt. Tang-
goeng.
De volgende dag en de dag daarop geen
Jap te bekennen. De derde dag kwamen er
zes tegelijk. Of de heren maar even mee
wilden gaan. Daar had je het gedonder in
de glazen. Dag vrouw, dag Java, die vent
is blind en nou worden we kapot gemaakt...
Geflankeerd door 3 Jappen links en 3 rechts
ging men naar een afgelegen hut. En hier
zal het dan gebeuren!
Er lag een nieuwe tikar op de grond en
daarop schalen met dampende witte rijst.
En andere schalen met gebraden kip en
varkensvlees en trossen pisangs. In een
der hoeken van het vertrek zat op een
stoel... de Jap sergeant. Hij grijnsde. Zn
ogen straalden. Hij was volkomen genezen
van z'n oogkwaal. Hier was een wonder
gebeurd. En hij was dankbaar en daarom
moesten ze nou maar flink eten.
Mizi mizi taksan. Mata banjak bagoes. Ba
kairol! SENDJATA
Deel I en II van deze serie verschenen resp. in
de Tong-Tong's van 15 en 30 sept. j.l.
Vier gerepatrieerde Kangs zijn verwoede
bridgers. Dag in, dag uit is het tjeplek wat
de klok slaat. Tegen het eind van het jaar
ontwaakt een neiging tot zelfinkeer en ze
besluiten oudejaarsdag tot rustdag te ver
klaren en op oudejaarsavond ter kerke te
gaan. Terwille van de oecumene zal dat
gezamenlijk gebeuren in de protestantse
kerk. Zo zijn ze dan eendrachtig en aan
dachtig naast elkaar gezeten als de voor
ganger opgeeft psalm 119 vers 39. Onze
kaartvrienden beginnen ijverig te bladeren
in hun psalmboekje en weldra zingen drie
van hen uit volle borst mee. Niet alzo
Abang. Hij scharrelt in zijn boekje van links
naar rechts v.v., maar hij kan de tekst niet
vinden. In arren moede doet hij het dicht
en zegt tegen zijn buurman wijzend op de
predikant: ,,Zo eigenaardig deze. Hij weet
precies wat ik in mijn hand heb en kom al
direk in mijn renonce uit!" Z. v. M.
