DIARIO ESPANOL (III)
r~myrnr*1*
Tempora mutanturDe tijden veranderen Ja zeker, ook in Spanje! Die ouwe sjagrijn
van een Voltaire, die alles door een donkere bril zag (over Holland had hij niet veel goeds
te vertellen, dat weet men; immers het was een land van canards, canaux et canaille en
van Spanje zei hij, dat men Europa verlaten had als men de Pyreneeën gepasseerd was)
zou nu zijn oordeel grondig moeten herzien. Spanje is met veel ijver en élan bezig zijn
achterstand, door tal van oorzaken ontstaan, o.m. door de noodlottige inquisitie en in onze
tijd door de burgeroorlog van 1936 tot 1939, in te halen.
Met grote energie en veel fantasie wordt
vooral gewerkt aan het steeds verder open
leggen van het land voor de westerse in
vloedsfeer. Het toerisme neemt hand over
hand toe. In 1963 ontving Spanje tien
miljoen buitenlandse toeristen, dit jaar wordt
het veertien a vijftien miljoen. De toeris
tische propaganda wordt centraal geleid
door een speciale minister, die ook de
algemene voorlichting verzorgt: Don Ma
nuel Fraga Iribarne, ministro de información
y turismo. Hij maakt vele reizen in Spanje
en naar het buitenland. Enige maanden
geleden was hij ook in Nederland. Hij is de
meest gefotografeerde en gefilmde minister
in het Spaanse kabinet. Hij is echter niet de
enige Spaanse minister, die grote reizen
maakt. Zijn ambtgenoten van handel, van
industrie, van arbeid etc. zwermen even
eens uit over de zeven zeeën. Zij komen
niet met lege handen terug. Een bezoek van
de minister van handel aan Japan b.v. heeft
als voornaamste resultaat opgeleverd, dat
Japan zich geschaard heeft in de rij van
landen, die door middel van kredieten en
anderszins gaan meehelpen aan de econo
mische ontwikkeling van Spanje.
Na de burgeroorlog een verschrikking
zonder weerga, die geen Spanjaard ooit
weer herhaald zou willen zien heeft het
land 25 jaar achtereen in vrede geleefd. Dat
heeft uiteraard goede vruchten afgeworpen.
Het régime is daar trots op en het heeft
met cijfers en feiten aan het eigen volk en
aan de buitenlanders laten zien wat er in
die kwart eeuw is bereikt. Het heeft daar
mee tevens zichzelf rekenschap gegeven
van hetgeen er nu verder nog gebeuren
moet, op economisch en sociaal gebied, op
het gebied van het onderwijs, de volksge
zondheid, de hygiëne, de volkshuisvesting
etc. En er wordt gewerkt aan het inhalen
van de achterstand op al die terreinen. Met
grote snelheid verlaten tal van belangrijke
wetsontwerpen de verschillende ministeries.
De Cortes heeft handen vol werk om alles
bij te houden.
Wie vijf jaar geleden op een café-terras
rustig wou genieten van zijn sangria, hor-
chata of café solo werd niet zelden gehin
derd en geïrriteerd door de schoenpoetsers,
die men weet het in grote aantallen
door de straten zwermden. Nu moet men in
Malaga naar een van de weinige schoen-
poetsbedrijven aan de Larios gaan om zijn
schoenen gepoetst te krijgen, als men thuis
geen tijd (of geen lust) heeft gehad om het
zelf te doen. Waar zitten die amigos? vraagt
men zich af. Een autoritje naar en door
Torremolinos en verder de kust op naar
Fuengirola, Marbesa, Marbella enz. enz.
geeft daar een goed antwoord op. Overal
wordt er gebouwd en van alles. Luxe-hotels,
café-restaurants, bungalows, villa's, chalets,
apartementos (flats), apartotels (soort ser
vice-flats) en wat niet al. Vooral apartemen
tos worden en masse gebouwd, van alle
gemakken voorzien, modern ingericht, met
zwembad, supermarkt, kinderspeeltuin etc.
op het terrein van het flatcomplex. Te huur
of te koop.
Een enorm groot arbeidsleger is dag in dag
uit aan het werk in het bouwbedrijf. Zeven
tig duizend arbeiders uit het eigen land zijn
uit de noordelijke provincies naar de toeris
tenoorden op de Costa del Sol verplaatst.
En nog komt men hier handen tekort. Is het
dan een wonder, dat de limpiabota (schoen
poetser) uit de stoffering van de straten
der stad verdwenen is...?
„Ach, jij met je schoenpoetser!" zei Gerda
tegen me, toen ze dit stukje gelezen had.
„Veel belangrijker vind ik het bedienden-
vraagstuk. Waarom schrijf je daar niet eens
over?"
„Alles op zijn tijd!" merkte ik op. „Ook dat
onderwerp staat in mijn dagboek genoteerd
en het komt uiteraard per sé ook op de
proppen."
Gerda zegt niets en gaat weer aan het
werk: stofzuigen, boenen, dweilen, bood
schappen doen en koken. Ze zit nu al weer
drie weken zonder meisje. Het vijfde, dat
we in de tijd van een maand of acht al in
dienst hebben gehad. Zo'n „muchacha"
blijft soms plotseling weg, omdat ze ergens
anders hoger loon kan krijgen, het liefst bij
,,un americano". Maar het zijn niet alleen
onze bondgenoten in de NATO, die ons met
het bediendenvraagstuk lelijk in de weg
zitten. Ook de hotels, service-flats e.d. die
als aan de lopende band gereed komen,
maaien ons het gras voor de voeten weg.
Er is niet alleen een grote schaarste aan
bediendenpersoneel, ook de prijzen stijgen
met de dag. Van 15 tot 20 pesetas (d.i. van
80 cent tot f 1,20) in een paar maanden
tijd.
Ik zelf ben nu in een half jaar al aan mijn
vierde tuinman bezig en het loon is in deze
sector in die tijd gestegen van 15 tot 25
pesetas (80 cent tot f 1,50). Gerda zegt,
dat ze er grijze haren van krijgt. Ik vind,
dat we nog altijd goedkoop uit zijn, verge
leken bij ons thuis, in Holland. Blijkbaar
heeft ze zich, in dit opzicht, veel sneller
aangepast aan de locale sfeer dan ik. Zij
benijd b.v. haar kennissen, die niet in Torre
molinos, maar „in de stad" wonen, waar
mee Malaga is bedoeld. Wilma en Lies ken
nen geen personeelsvraagstuk. Ze hebber,
nog steeds dezelfde meisjes in dienst sinds
hun aankomst in Malaga, een jaar of twee
geleden en zij betalen haar niet meer dan
15 pesetas per uur, plus een hap eten
„tussen de middag". Ze zijn zeer tevreden
over het werk, dat de meisjes presteren.
Deze op haar beurt werken graag bij hun
respectieve senoras. En toen Lies onlangs
terugkwam na een verblijf van enige weken
in Holland, viel haar Anita haar snikkend
om de hals. Ze was zó blij, dat de senora
weer terug was. Ze had de senora echt
gemist!
Er is méér, waarom Gerda haar vriendinnen
in Malaga benijdt. De levensmiddelen zijn
er een stuk goedkoper dan in onze luxe
badplaats. Over de hele linie: vis en vlees,
groenten en vruchten, chocolade, koffie etc.
etc. En zelfs de conserven. Praktisch alles
is in Malaga goedkoper dan in Torremolinos.
Per artikel geeft het weieens een verschil
van niet één, maar enkele pesetas. En dat
geldt zowel voor inkopen in de speciale
winkels of in de supermercado als op de
open markt, de mercado.
lees verder pag. 7
Waar zijn de schoenpoetsers gebleven?
6
