VAN HIER EN GUNDER «81
Mr. D. Fock
vervolg van pag. 2
Het is te vergelijken met m'n zusje dat 'n ro-
zenstekje in 'n brok beroerde aarde steekt
en er komt tanggoeng een rozenplant op,
die het fantastisch doet, en de man met
studie Wageningen, die met toepassing van
al zijn kennis een mooie rozenplant maakt.
Dus met pienterheid, overleg, arbeid en
toepassing van vernuftige hulpmiddelen.
Daarom kan veel van het moderne ge
schrijf (al is het nog zo goed) me niet be
koren. Het is zó luisterrijk pienter, dat het
persoonlijke contact (van mens tot mens)
vaak verloren gaat. Je hebt bewondering
voor de schrijver, maar vaak denk je: wie
is de Mens? Daarom heb ik vroeger zo ge
noten van veel verhalen in "De Indische Ja
ger", waar heel eenvoudige jagers uit de
grond van hun hart - en sprekend tot men
sen met een hart - letterlijk literair schreven
al haalden ontwikkelde literaire kampioenen
daar natuurlijk de schouders voor op. Het
is als met een goed geschoolde kok, die
een prachtige Fondue Bourguignonne op
tafel toveren kan, waar duizend eters "a-
men" voor zeggen. Maar de werkelijke keu
kenmeester ziet dat het vakwerk sadja is
met fouten, maar kan in een spekkoek van
een onbekend huisvrouwtje de echte mees
terhand ontdekken.
In dit blad Tong-Tong schrijven mensen
van hart tot hart, intens doorleefd, eerlijk
en eenvoudig. Veel copy van Tong-Tong zal
stapels literaire meesterwerken overleven.
Waarheid: dat is nooit pienter opgebouwde
schoonheid, maar dat is begenadiging, "iets
van boven". Het opgroeien in scholing legt
vaak ketenen aan, die de pure schrijver be
letten zichzelf 100% te zijn. Hoeveel dich
ters hebben schone sonnetten gemaakt
(vijfvoetige jamben), die toch niet halen bij
Poesjkin's spontane jambische tetrameter
(4 voeten); hoeveel Nederlanders hebben
zich gewaagd aan het "maken" van pan-
toens en zijn toch in alle standen verslagen
door pantoenzingers in de eenvoudigste
krontjong-clubjes.
Elk mens wordt door God geschapen met
het zaadje van een volmaakt eigen persoon
lijkheid, dat zich desnoods "slechts" open
baart in het perfect sajoer goedek maken,
sommen uitleggen of vrienden helpen. Ont
dek dat zaadje en kweek het op. Wees vol
maakt jezelf. Sterf niet onder een woud
van andermans bomen. Het gaat om Uw
"tangan dingin". En die komt "van boven".
Mijn werk in Tong-Tong heeft mij de zaad
jes getoond van echte mensen, vaak ver
scholen onder het ingenieurschap, het pro
fessorschap, het commieschap-sadja, het
huisvrouwschap sadja. Onder hen heb ik
meer dierbaarheid, meer menselijke vorm
ing, meer waarachtigheid genoten dan in
de keurige gelaagdheid van de Europese
maatschappij met zijn "taoe banjak" hele
maal boven en "taoe sedikit" helemaal on
der. Het is eigenlijk droevig dat Tong-Tong
zo weinig waardering vindt in Nederland,
en alsmaar "gelaagdheids-critiek". Mensen
die het weten onder de letterkundigen, zoals
Dolf Verspoor die voor Tong-Tong maar één
maar juist woord had: menselijk, zijn maar
bitter schaars gezaaid met al hun imposant
gezwaai van rode potloden! Nochtans, le
zers, voelt U zich alleen en onbegrepen,
vrees niet, blijf volhardend Uzelf, want wat
deze knappe rijke wereld in laatste instantie
toch weer nodig hebben zal in tijden van
nood, dat zijn mensen met hun ongestorven
tangan dingin. T.R.
EEN BERICHT
De heer J. F. Cooke (Frits) is een volle
oom van mij (broer van mijn moeder) en Dick
de Hoog was een goede vriend van hem, en
ook van H. van Laar, een broer van mijn
vader. Deze woonde in Lawang en toen we
eens bij hem logeerden en in de voorgalerij
aan het praten waren, viel plotseling het IEV-
asbakje op de grond en spleet in tweeën; ook
de naam Dick de Hoog.
Opeens waren we allen stil. ledereen wist
dat op dat ogenblik Dick de Hoog overleden
was. 's Avonds kregen we het officiële bericht.
Zou hij ons een afscheidsgroet hebben ge
bracht? Puck van Laar
Adelaide
In Europa komen zulke voorvallen ook
voor, al worden ze door de „nuchtere"
mens kortaf naar het rijk der fabelen ver
wezen als bijgeloof, ook al worden ze be-
vervolg van pag. 4
met de staking te maken hadden of te
maken konden hebben werden opgesloten,
in totaal 150 man.
De staking verliep toen snel, en na veertien
dagen werden de gearresteerden weder in
vrijheid gesteld, op elf na, die door een
landraad na 10 maanden, werden berecht
en vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs.
De regering zag slechts „opruiing", „kwaad
willigheid", met daarachter de communisten.
Het vertrouwen, door het menskundige, ver
standige beleid van Van Limburg Stirum
gekweekt, ging voor een zeer groot deel
weer verloren. De nationalistische actie
nam fellere vormen aan. Enige der meest
agressieve voormannen begaven zich naar
Rusland en sommige hunner kwamen als
communisten terug. De non-coöperatie
gedachte won terrein. In november 1926,
twee maanden na het vertrek van Mr. Fock,
sloeg de vlam in het kruitvat. De opstand
die toen uitbrak werd neergeslagen, maar
een nieuwe sfeer beheerste voortaan de
binnenlandse politieke verhoudingen. De
Nationalistische partij van Soekarno werd
opgericht met als enig programmapunt: de
bevrijding van de koloniale overheersing.
Het bewind van Mr. Fock als G.G. was een
bewijs temeer, dat een loopbaan in de wes
terse sfeer in Ned. Indië veeleer ongeschikt
maakt dan vatbaarder voor begrip van land
en volk. De Europeaan leefde in het alge
meen in het milieu zijner landgenoten, in
een eigen wereld, afgezonderd van de we
reld der inheemsen. Er kan niet met genoeg
klem op gewezen worden, dat de Euro
peaan, daar die zich met zijn landgenoten
t t
Te koop gevraagd: J
Antieke PISTOLEN, GEWEREN,
ZWAARDEN, HARNASSEN enz.
i
JULES ENGEL t
•f Historische wapens k
2de Jan Steenstraat 40 - Amsterdam k
vestigd door b.v. paragnosten of docenten
in de parapsychologie. In Indië werden (en
in heel Oost Azië worden) zulke voorvallen
veel kalmer en vanzelfsprekender aanvaard,
omdat daar het bovenzinnelijke een veel
groter rol speelt. Wij weten zeker dat min
stens een paar honderd van onze duizenden
lezers persoonlijke en zeer markante erva
ringen hebben gehad op dit gebied. En ook
hebben duizenden anderen nooit iets mee
gemaakt, toch hebben zij met hun "DUS
bestaat het ook niet" geen gelijk.
Mijn vader, betoel-betoel een nuchtere
Totok, heeft zowel in Holland als in Indië
"waarschuwingen" gehad, twee waarvan ik
zelf heb meegemaakt. Het is overigens wel
merkwaardig dat van vele Indischgasten in
Nederland het vermogen om te "zien", sterk
is afgenomen, evenals het feit is, dat in het
enorm drukke Betawie na de oorlog oude
spookhuizen "ontspookt" raakten. Hoe zou
dat komen? T.R.
in het Europese milieu opsloot, niet alleen
een waarborg tot juist aanvoelen van de
verhoudingen miste, doch zelfs voorbe
stemd was, de feiten die hij vernam, ver
keerd te interpreteren en oppervlakkige en
onjuiste conclusies te trekken. (Dit gold
evenzeer voor de Engelsman die in Brits-
Indië verbleef als voor de Fransman die
een deel van zijn leven in Noord-Afrika of
Indo-China had gewerkt). Daardoor kon het
niet anders, of zij stonden t.o.v. de vooruit
strevende, wel doordachte politiek van Van
Limburg Stirum met volkomen onbegrip.
Van Gelderen, die in 1919 in Indië kwam
met de taak, een centraal statistisch kan
toor te organiseren en als weinigen de wet
ten der algemene sociologie kende, doorzag
de verhoudingen na een jaar beter dan de
eerste de beste beheerder van een onder
neming, die 20 of meer jaren de inheemse
arbeiders geleid had met bepaalde, aan
een voor deze vreemd produktiestelsel ont
leende eisen. Van die groep Nederlanders
was Mr. Fock een exponent. Hij was eerlijk
en een sterke figuur, een gevoelig man,
minnaar van muziek en toneel, die meende,
dat zijn plicht hem voorschreef, hard te zijn.
Zijn bewind is voor land en volk van Indië
geen zegen geweest. J. C. H.
Bronnen: Nederland en de Indiën, door G. te Lln-
tum. Persoonlijkheden uit het Koninkrijk der Neder
landen in Woord en Beeld. Batig Slot, van D. M.
G. Kooh. Indië, Jaarg. VII/1923-24/bl375. N.l. Oud
Nieuw, 5e aargang Atl. 7, bl. 195.
19
