Ridder M.W.O
Ridder-Diploma.- "Uitgereikt aan Johannes
Karei Ferdinand Rugebregt, Sergeant der
Marechaussée geboren te Haroekoe (Am-
boina) den 7 October 1879, benoemd tot
Ridder 4e Klasse der Militaire Willemsorde
bij Koninklijk Besluit van 9 Januari 1907,
No. 36, als hebbende zich onderscheiden
bij de krijgsverrichtingen in Atjeh en Onder-
hoorigheden
Voor ons is hij Oom Janes. De oom met
"het Ridder". Ik herinner me (ik was toen 7
jaar oud), dat mijn zusje, mijn twee broer
tjes en ik hem van de trein haalden aan het
kleine station van Magelang. Dat was in
1925 en Oom Janes was toen al 10 jaar ge-
pensionneerd. Hij was employé op de kof-
fieonderneming Tjandi Sewoe in het Blitar-
se. Als echte "buitenman" stond een kan
toorbaan hem absoluut niet aan en na zijn
militaire loopbaan werd hij planter. Hoe
meer afgelegen de onderneming, hoe liever
het hem was. Daar midden in de rimboe,
dicht bij de natuur, daar was hij zichzelf.
Een man van weinig woorden (al kon hij
boeiend vertellen als het zo te pas kwam),
wars van strijkages (al bezat hij een na
tuurlijke hoffelijkheid); goedig van aard, kon
hij soms fel uitschieten; een weinig gecom
pliceerde natuur in een wat ruige bolster.
Zo nu en dan zakte Oom Janes af naar "de
stad". Zoals die dag in Magelang. Daar
stond hij op het perron, een kleine stevig
gebouwde man, met een fiere knevel, de
stijve strohoed iets schuin op het hoofd en
aan de linkerrevers de buitenmodel M.W.O.
Hij omhelsde ons en drukte onze wang even
tegen het ereteken. "Als je groot bent moet
je dit ook halen", zei hij tegen mij en het
broertje dat na mij komt (wij waren de
oudsten). We knikten dapper, maar begre
pen er niet veel van. Wij waren alleen
maar blij dat hij er was, zoals kinderen
zich intens kunnen verheugen in een logeer
partij van ooms en tantes. Ook later toen
wij al veel groter waren en in Bandoeng
woonden, kwam Oom Janes af en toe bij
ons logeren. Als hij eenmaal goed en wel
geïnstalleerd was en alle nieuwtjes met
mijn ouders waren uitgewisseld, dan kwam
er steevast een avond dat hij begon te ver
tellen van zijn Atjeh-tijd. Hij diende onder
Van Heutsz bij het Korps Marechaussee,
het korps van de "bloedvingers", de man
nen van het "snapan pendek, klewang pand-
jang". Snelvoetige, taaie, uitgezochte rim
boevechters. Hij vertelde van een lange,
lange reeks van slopende patrouilles, een
grootse onverbiddelijke natuur, dodelijke
vermoeidheid; van gebrek en teleurstelling,
verlatenheid en de eenzaamheid van het
commando. Van enerverende gevechten van
man tegen man -hard, bloedig. Een Atjehse
klewang-aanval: "De Atjeher sloeg toe. Ik
pareerde met mijn karabijn in mijn linker
hand, met de klewang in mijn rechter sloeg
ik zijn arm met het slagwapen in de hand
af. Met zijn ene arm bleef hij mij attaque
ren, tot ik er met een klewangstoot een
eind aan maakte..."
Tweemaal werd Oom Janes licht gewond,
een klewangsnee aan de duim en een piek-
stoot in de knie. Hij heeft ook de angst
gekend, de verlammende bezorgdheid voor
eigen lijfsbehoud: "Als wij aanvielen, bad
ik eerst dat ik gespaard mocht blijven en
dan ging ik er op af". Uit al zijn verha en
klinkt de trots op zijn Korps door, maar ook
een oprecht respect voor de fanatieke, ver
metele tegenstander. En na talloze patrouil
les en gevechten komt die opdracht, waar
voor hij de M.W.O. krijgt.
"Een infanterie-patrouille van 17 man was
in een hinderlaag gevallen en door een
bende van 300 Atjehers in de pan gehakt.
Alle geweren werden buitgemaakt. Direct
daarop verspreidden de Atjehers zich, zoals
hun tactiek was, in kleine groepen. Ik moest
met mijn 15 marechaussees erop uit..." In
nuchtere woorden staat die actie in het
Ridder-Diploma vermeld:
"17 December 1905. Verrassing en vervolging
eener vijandelijke bende in Beneden Peusan-
gan. Als commandant eener brigade marechaus
see, met veel initiatiej, beleid en moed, zijne
brigade aan te voeren, ivaardoor 9 leden eener
vijandelijke bende in eene woning omsingeld
en neergelegd en 2 geweren M-95 buitgemaakt
werden. Bij de daarop ingestelde achtervolging
der gevluchte bendeleden met groote voortva
rendheid en volharding zijne manschappen voor
te gaan. waardoor nog 8 leden der bewuste
bende konden worden achterhaald en der pa
trouille opnieuw 2 geweren M-95 in handen
vielen.
Van 15 tbn 22 Januari 1906. Patrouille in het
Peusangsche en SawangscheAls commandant
eener brigade marechaussée, door de uitsteken
de wijze, waarop hij de hem gegeven opdrach
ten ten uitvoer bracht, in belangrijke mate bij
te dragen tot het succes, dat 17 vijanden on
schadelijk werden gemaakt"
Zo verdiende hij de M.W.O., de hoogste
Nederlandse onderscheiding. Waarom ik
lllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllll!ll!llllllllllllllllllli;illllllll!lllllll!l<l!lilll!ljl!lll!lllllllll!IIIU!!
150 JAAR M.W.O.
j Anderhalve eeuw bestaat de Militaire 1
Willemsorde voor Moed, Beleid en 1
Trouw. Hoevelen van ons weten wat 1
1 het inhoudt "Ridder M.W.O." te zijn?
Hoevelen beseffen hoe moeilijk het 1
is tijdens een gevecht te handelen 1
I volgens de begrippen Moed, Beleid
j cn Trouw? 1
Wij hebben getracht op deze twee
pagina's de inhoud van deze begrip- S
I pen te belichten, zodat "een ieder I
I den Ridder M.W.O. in deze zijne 1
I hoedanigheid kan erkennen en hem g
1 kan bewijzen al den Eerbied en de 1
Achting aan deze waardigheid ver- 1
schuldigd". REDACTIE
IÏÏ!l!lllll!lllllllll!lil!llllllllllllllll[llllllllllllllllil!lll[|||||[|||||||||||||||||||||||||||||]l!lllllllll[llll|[|||||llllllllltliïï
over Oom Janes schrijf? Omdat het 150
jaar geleden is, dat de M.W.O. werd inge
steld. En omdat ik nu, na 40 jaar, iets begin
te begrijpen van moed, beleid en trouw. Ik
wil hem een saluut brengen. In hem wil ik
eren alle Ridders M.W.O. die er nog zijn,
en die er niet meer zijn. Daarmee voldoe
ik aan een verzoek, een verzoek waarmee
elk Ridder-Diploma eindigt: "Verzoekende
een ieder den voornoemden in deze zijne
hoedanigheid te erkennen en hem te be
wijzen al den Eerbied en de Achting aan
deze waardigheid verschuldigd".
MAUS RUGEBREGT
Foto rechts: 1907 - Johannes Karei Ferdinand Rugebregt, Sergeant der Marechaussée wordt benoemd
tot Ridder 4e Klasse der Militaire Willemsorde.
Foto links: 1925 - voor ons is hij Oom Janes. De oom met "het Ridder". Ik herinner me (ik was
toen 7 jaar oud), dat mijn zusje, mijn twee broertjes en ik hem van de trein haalden aan het kleine sta
tion van Magelang..."
I -- -• -
