Oorlogsgravenstichting
Haar arbeid ter nagedachtenis van de
Nederlandse Oorlogsslachtoffers
"OPDAT ZIJ MET EERE MOGEN RUSTEN"
De opzet van de Oorlogsgravenstichting kan
niet duidelijker blijken dan uit bovenstaand
devies hetwelk nader als volgt in de sta
tuten is omschreven: -De aanleg, inrichting,
instandhouding, verfraaiing en verzorging
van het Nederlandse Oorlogsgraf, waar ter
wereld dit zich ook moge bevinden, alsmede
het onderhoud der in Nederland verspreid
liggende graven van leden der geallieerde
strijdkrachten, voor zover daarvoor niet
door het betrokken land wordt zorggedra
gen-.
Sedert de oprichting op 13 september 1946
is getracht de woorden in daden om te zet
ten. Zo werd een uitgebreid necrologisch
kaart-systeem opgebouwd, waarin 250.000
namen voorkomen, werden duizenden graf
stenen geplaatst en werden vele contacten
met de nabestaanden gelegd.
Duizenden Nederlandse oorlogsgraven be
vinden zich verspreid over de gehele we
reld, voornamelijk geconcentreerd op ere
begraafplaatsen, welke direct of indirect on
der het beheer der Stichting staan.
Genoemd kunnen o.a. worden: de Militaire
Begraafplaats Grebbeberg te Rhenen; de
Centrale Begraafplaats te Loenen (Veluwe);
de erevelden in West-Duitsland (7); Oosten
rijk (1); Noorwegen (1); Frankrijk (1); En
geland (1); Indonesië (15); Thailand CWGC
2) en Birma (CWGC 1).
Voorzover de graven zich bevinden op
Commonwelth-erevelden wordt het onder
houd - op basis van wederkerigheid - door
de Commonwealth War Graves Commission
(C.W.G.C.) verzorgd.
In Europa zijn de graven op de erebegraaf
plaatsen ingericht met gelijkvormige liggen
de of staande stenen) in Indonesië met
houten kruisen en in Thailand-Birma met
bronzen platen op betonnen voetstukken.
Vele andere oorlogsgraven liggen voorts op
verspreid gelegen begraafplaatsen in bin
nen- en buitenland. Ook op deze graven
houdt de Stichting een wakend oog.
Ter nagedachtenis van rond 115.000 slacht
offers, wier stoffelijk overschot niet werd
gevonden en voor wie dus geen laatste
rustplaats kon worden ingericht: concentra
tiekamp slachtoffers, Joden, zeelieden en
vele andere vermisten werden de namen
vastgelegd in een serie van 38 gedenk
boeken. Bovendien zijn te hunner ere op
verscheidene erebegraafplaatsen monumen
ten opgericht.
In het bureau der Oorlogsgravenstichting
aan het Bankaplein 5 te Den Haag bevindt
zich een wereldkaart, waarop met gekleur
de spelden de plaatsen zijn aangegeven
waar Nederlandse gevallenen een laatste
rustplaats vonden.
Vooral in Europa en in Indonesië is de
kaart sterk gespikkeld, maar ook langs de
kusten van Amerika, Afrika, Australië en
Azië ziet men de aanwijzingen, welke daar
Beschermvrouwe H.M. de Koningin, Ere-
voorz. Z.K.H. de Prins der Nederlanden.
vooral betrekking hebben op graven van
leden van de koopvaardij of de Koninklijke
Marine.
Deze spelden symboliseren het totaal van
47.000 Nederlandse oorlogsgraven waarover
de zorgen der Stichting zich uitstrekken.
Van de verschillende landen waar zich ere
velden bevinden laten wij hieronder enkele
gegevens volgen van Indonesië en Thai
land.
INDONESIË.
Op 1 juni 1946 werd op last van de Leger
commandant in Indonesië het Centraal Bu
reau Gravendienst opgericht, dat werkzaam
was onder de leiding van de Adjudant-Ge
neraal van het K.N.I.L., de huidige vice-
president der Oorlogsgravenstichting, Luite
nant-Generaal b.d. P. Alons.
Hier moest een apparaat vanaf de grond
opgebouwd worden, hetwelk bovendien te
kampen had met grote moeilijkheden op het
gebied van opsporing, identificatie en trans
port. Toch werden in de jaren 1946-1952
vele erevelden aangelegd waarop ruim
20.000 burgers en militairen van het KNIL,
K.L. en Koninklijke Marine een waardige
rustplaats kregen.
In de loop van de laatste jaren is het aan
tal erevelden door samenvoeging terugge
bracht tot 16.
Deze bevinden zich in de plaatsen:
Djakarta (Menteng Pulo,
Antjol, Tjililitan), Semarang
(Tillemaplein, Kalibanteng),
Surabaia (Kembang Kuning,
Bandung (Pandu), Tjimahi
(Leuwigadjah), Medan, Pa-
lembang, Mandor, Balikpa-
pan, Makassar, Menado,
Ambon, Timor Kupang.
Na de overdracht van de
souvereiniteit aan Indone
sië zijn de erevelden op 1
januari 1952 onder het be
heer van de Oorlogsgra
venstichting gekomen.
Hoewel de moeilijkheden
van de laatste jaren niet
ongemerkt aan de Stich
ting zijn voorbijgegaan,
bleef de OGS door middel
van zijn te Djakarta geves
tigd Kantoor Indonesië, in
staat het onderhoud van al
deze erevelden te verzeke
ren.
De stichting hoopt dat de
verbeterde verhouding tus
sen Nederland en Indone
sië ook aan haar arbeid
ten goede zal komen.
OVERIGE LANDEN.
Bijna 3000 Nederlandse
krijgsgevangenen lieten het
leven bij de aanleg van de
beruchte Birma-Spoorweg.
Zij werden na de oorlog
herbegraven op door de
zorgen van de Commonwealth War Graves
Commission (C.W.G.C.) aangelegde erevel
den Kanchanaburi en Chungkai in Thailand,
en op het ereveld Thambyuzayat in Birma.
De inrichting van de Nederlandse graven
werd uitgevoerd door de C.W.G.C. nadat
de Stichting hiervoor de benodigde gege
vens en gelden had verstrekt.
Alle graven op de hierboven genoemde
erevelden zijn ingericht met betonnen voet
stukken waarop bronzen platen zijn aange
bracht. Deze grafaanduiding is gebruikelijk
op de C.W.G.C. erevelden in dit gebied
en houdt verband met de weersinvloeden
en aardbevingen.
Op de bronzen platen zijn onder de Neder
landse Leeuw en de inscriptie "Koninkrijk
der Nederlanden" de personalia vermeld zo
als deze door de Stichting aan de C.W.
G.C. zijn verstrekt.
Vele grotere en kleinere concentraties lig
gen over de gehele wereld verspreid, o.a.
te Singapore, Hongkong, Sydney, Jackson,
New-York etc.
Waar mogelijk onderhoudt de Stichting het
contact met de nabestaanden.
Voor deze graven wordt veel hulp onder
vonden van de reeds eerder genoemde
C.W.G.C. en de Nederlandse vertegenwoor
digingen in deze plaatsen.
GEDENKBOEKEN.
Van 115.000 Nederlandse Oorlogsslachtof
fers, die bij de Stichting geregistreerd
staan, zijn de graven niet aanwijsbaar.
Hun stoffelijke resten zijn nooit gevonden.
Die werden opgenomen door de zee, ver
brand in crematoria of naamloos in massa
graven begraven. Te hunner nagedachtenis
zijn gedenkboeken vervaardigd, waarin alle
namen werden vastgelegd.
Lees verder pag. 20
Ereveld te Menteng Poelo Djakarta
11
