NIEUW: DE moesson - reeks
Mr. Petrus Gerardus van Overstraten
Vervolg van pag. 7
de jonge afgestudeerde ingenieurs van Ban
dung, vaak brilliante koppen en mensen
met "dash", die in hoge mate gehandicapt
zijn door het tekort aan een "onderoffi
cierscorps". "Hoe graag zou ik hier willen
helpen!"
Hij achtte het een fout dat constructie
werkplaatsen in vele gevallen door de Staat
werden beheerd. "De metaalindustrie heeft
altijd gebloeid op free enterprise", meende
hij, "de productie moet worden gestimu
leerd door de marktaanvraag, niet door "re-
gerings-distributie". Geef de talloze eige
naren van constructiewinkels de gelegen
heid om goed te verdienen en zij zullen hun
bedrijven zeker perfectioneren!" En hier
mee heeft Hofstetter onbewust gehamerd
op hetzelfde aambeeld als President Soe-
karno: "berdiri di kaki sendiri": sta op
eigen benen!
Na de vele oppervlakkige en goedkoop
denigrerende opmerkingen over wat in In
donesië "beroerd" is, is zo'n onderhoud
een verfrissing. Van een man die wéét en
die tot helpen bereid is. Er is helaas zoveel
onbillijke en onvruchtbare critiek op Indo
nesië.
Tijdens de vertoning van de film "Wel
come to Indonesia" van Gerard Raucamp
op de Pasar Malam hoorde ik iemand in de
zaal mompelen: "Allemaal propaganda.
Mooier voorgesteld dan het is!" Maar zo
zijn alle films over Amerika, Parijs, Spanje,
enz. enz. Wat willu? Als U op reisbureaux
in Amerika foto's ziet van Nederland, dan
is het één en al zon en vrolijkheid! Dan
roep ik toch ook niet uit: "Boerenbedrog!"
Als U zich aan andere mensen voorstelt,
laat U zich ook van Uw beste kant zien.
En ik heb nog nooit iemand horen zeggen:
"Ik zie er wel netjes uit, meneer, maar ik
ben een dronken druppie hoor en ik maak
schulden!"
Kijk bij elk volk naar zijn goede kanten
En wat de slechte kanten betreft: hoe kan
ik helpen daarin verbetering te brengen?
Met afkammerij sadja is geen volk gediend.
T.R.
Geb. Bergen op Zoom in 1775 (gedoopt 19
Februari 1755) - Overl. 22 Augustus 1801
Batavia en aldaar begraven.
Geboren als zoon van Johannes Hendricus
van Overstraten, burgemeester van Bergen
op Zoom, en Catharina Wilhelmina Ael-
mands, studeerde hij te Leiden in de rech
ten (2 September 1772 - 17 Augustus 1780)
en vertrok na zijn promotie naar Indië met
het schip "'t Slot ter Hooge", van de Ka
mer van Zeeland. Na aankomst te Batavia,
19 April 1781, werd hij als buitengewoon
lid in de Raad van Justitie opgenomen.
Hij maakte een hele snelle promotie: 1783
gewoon lid van dit rechtscollege en in het
zelfde jaar advocaat-fiscaal; 1784 tweede
en 1786 eerste secretaris der regering;
1790 buitengewoon Raad van Indië.
Tot ontplooiing kwamen zijn grote gaven en
karakter eerst ten volle nadat hij op 31
Augustus 1791 was benoemd tot gouver
neur en directeur van Java's Noord-Oostkust
toen wel het belangrijkste deel van 's Com
pagnies gebied.
Hij kon uitnemend met de Midden-Javaanse
vorsten omgaan en toonde, zo nodig, ook
grote onverschrokkenheid. Door zijn be
moeiingen namen de koffie- en pepercul
tuur ten zeerste toe.
De 16de Augustus 1796 benoemden C. G.
hem tot G.G., als opvolger van Alting, zeker
de beste keuze. Door die benoeming werd
hij tevens opgenomen in het college van de
C.C.G.G. en 17 Februari 1797 aanvaardde
hij beide functies.
Hij beschouwde de verdediging tegen de
Engelsen als zijn voornaamste taak. Daar
de verbinding met het moederland geblok
keerd was, moest hij die geheel op eigen
kracht organiseren.
Hij versterkte leger en vloot met inheemse
manschappen en wist de steun der vorsten
te verkrijgen. Een aanval der Engelsen op
Batavia (Augustus - November 18Ö0) kon
worden afgeslagen. De Engelse vloot wend
de zich toen naar de nog steeds befaamde
specerij-eilanden en slaagde er 21 Juni 1801
in, Ternate te bezetten. Van Overstraten
die sedert enige tijd ziek was, trok zich dit
zo aan, dat hij 22 Augustus 1801 overleed.
Hij was de eerste G.G. die begraven werd
op het kerkhof Tanah Abang te Weltevre
den, dat hij zelf had laten aanleggen. Van
Overstraten was een eerlijk man en een
hard werker. De knevelarij der inheemse
bevolking, zowel door haar eigen hoofden
als door Europese ambtenaren, heeft hij vol
overtuiging bestreden en daartoe onder
meer een verbod uitgevaardigd van het aan
nemen van geschenken door ambtenaren.
Batavia heeft bijzondere redenen om hem
dankbaar te zijn: hij is n.l. de eerste ge
weest die krachtige pogingen deed om de
ongezonde benedenstad als woonplaats te
verwisselen met de hoger gelegen zuide
lijke buitenwijken, het vm. Weltevreden. Dit
werk werd door Deandels voltooid. Daar
de eerste grondwet der Bataafse Republiek
bepaalde, dat per ultimo December 1799
alle bezittingen en schulden van de Oost-
Indische Compagnie aan de Staat zouden
overgaan, is van Overstraten de eerste
G.G. geweest die deze functie ook voor
den Lande heeft vervuld. J.C.H.
Bronnen:
Dr. F. W. Stapel. Gouverneurs-Generaal van
Nederlandsch-lndië.
Deze eerste uitgave in de nieuwe reeks van de Uitgeverij Tong Tong is tevens het eerste
boek van de schrijfster Lin Scholte. De bekende Indische auteur E. Breton de Nijs (Rob
Nieuwenhuys) schrijft over Lin Scholte en haar boekje o.m. het volgende:
"...in dit levensechte verhaal wordt verteld over Djemini, een soldatenkind in de tangsi
geboren en opgegroeid. Ze trouwt met een Hollandse korporaal en hun verbintenis wordt
een zeer gelukkige. Uit dit huwelijk wordt het meisje Linda geboren... zij doet het verhaal
van haar ouders en familie dat vanzelf in haar eigen levensverhaal uitloopt. Getuigenissen
als deze zijn zeldzaam in de Indische literatuur. Het tangsi-leven is nooit eerder het onder
werp geweest voor een verhaal of roman. Een sociaal vooroordeel heeft velen ervan weer
houden te schrijven over de wereld van "mindere militairen" en onderofficieren. De
schrijfster Lin Scholte kent dit vooroordeel niet. Dit siert haar en het pleit voor haar
intelligentie.
Ze is een meeslepend vertelster door de mogelijkheid, geloof ik, die weinigen bezitten,
de dingen op afstand te zien en er toch bij betrokken te zijn.
Daardoor ziet ze kleine levende en karakteristieke details en hoort men haar tegelijk
praten. En het is heel wat om zo te kunnen schrijven dat de stem doorkomt (met het
accent erbij!). Daarvoor moet men potentieel schrijfster zijn..."
Een boekje dat veel Indische lezers zal aanspreken omdat het een belangrijk facet van
de Indische samenleving beschrijft, maar ook veel "pur-sang" Nederlanders zullen ge
troffen worden door de aparte verteltrant en het unieke onderwerp.
Prijs f 2,95 f 0,30 portokosten.
MOESSON
8
