I
Zwerftochten in het stroomgebied
van de Orinoco I
8
ON1BIJT BANDOENG
On the Orinoco lay a krok so sip
For he had a steenpuist on his linker-hip...
(Vrij vertaald uit het Indisch)
De hekwieler, waarmede ik naar de Boven-Orinoco zou vertrekken om er in mijn kwali
teit van opnemer enige werkzaamheden te verrichten, liet lang op zich wachten. In Vene
zuela, in de meeste der Zuid-Amerikaanse landen trouwens, heeft het geen zin zich over
zoiets op te winden. Tijdschema's zijn er maar voor de vorm ,om althans een schijn van
beschaving op te houden.
Dus lanterfantte ik wat door Ciudad Boli-
var, en maakte ik tegelijkertijd van de ge
legenheid gebruik om mezelf een paar nieu
we snijtanden aan te laten meten. Als op
nemer maak je van je snijtanden een heel
druk gebruik. Elk van mijn collega's zal U
kunnen vertellen hoe mooi men zijn handen
vrij kan houden door het potlood tussen de
'tanden te klemmen, als tenminste het oor
door een geeigende vorm en grootte ver
stek laat gaan. Ik had dat vele jaren ge
daan en mijn tanden waren er dan ook naar.
Na lang zoeken vond ik een tandheelkun
dige, die me capabel genoeg scheen om het
werkje naar mijn volle tevredenheid uit te
voeren. De man bleek fantasie te hebben
óók, want hij bezorgde me een stel tanden
dat volkomen geel van kleur was. Het ge-
bitje was nl. van puur goud. Behalve dat
ik daardoor in intrinsieke waarde steeg be
tekende het dat er in het achterland goud
gevonden moest worden, maar die weten
schap deed me niet veel. De boot was be
langrijker.
Gelukkig viel het deze keer nogal mee.
Drie dagen later zat ik op de boot ,op weg
naar mijn werkterrein bovenstrooms. Opval
lend was, dat er weinig verse vis op het
menu voorkwam. Er was voornamelijk vlees,
een enkele aardappel maar meer nog bonen,
geserveerd met het één of andere sausje,
terwijl chili (een lange witte lombok, die
erg heet is) bij elke maaltijd werd gebruikt.
Vis echter kwam meestal uit blik. Het man
keerde niet aan de visstand, dat was duide
lijk genoeg. Het grote aantal krokodillen
wees wel haast op het tegendeel. Men zag
ze bij bosjes zonnen op de drooggevallen
zandplaten in de rivier .volgevreten en lui
als holle-bolle-Gijzen, terwijl de krokodil-
wachtertjes hen de gebitten reinigden of
hen de bloedzuigers van de rug pikten. Al
leen als onze boot hen te dicht naderde,
lieten zij zich log weer in het water vallen.
Krokodillen hebben een eigenaardige ei
genschap, één die men trouwens bij meer
dere reptielen aantreft: zodra zij gevan
gen zijn of zich in het nauw gedreven
voelen, houden zij zich dood. Typische
staaltjes daarvan had ik reeds ondervonden
in mijn Indische jaren, in het Sumatraanse,
maar toen ik eenmaal in het stroomgebied
van de Ogan-rivier vertoefde, maakte ik op
dit terrein werkelijk het ongelooflijkste mee.
De Ogan was na een zware regenbui buiten
haar oevers getreden en had zich daarna
weer teruggetrokken. De nodige plassen
water waren achtergebleven en daarin
zwóm een grote hoeveelheid vis. In de
omliggende nederzettingen was het feest.
Gezamenlijk trok de bevolking er op uit,
gewapend met netten en speren, om alle
ingesloten vis en wat er daarnaast nog in
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
KWARTAALABONNEES:
mogen we U eraan herinneren dat
het laatste kwartaal is ingegaan? Uw
tijdige storting van f 3,75 op giro
S685 bespaart U incassokosten en
ons veel extra werk!
Dank UI De Admin.
o
O
O
O
O
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
mimi mi» nnrr_.liB
1 - r4'»X m m I
de plassen rondzwom ,in grote manden te
verzamelen. Het water was er nog tamelijk
diep, reikte ongeveer tot aan de heupen,
op sommige plaatsen zelfs nog hoger. Het
verhoogde slechts het plezier van de ge
legenheidsvissers. Ze gingen in het water
te keer alsof ze uitgehongerd waren, terwijl
toch het gebied van de Ogan-rivier als wel
varend bekend stond. De ene mand na de
andere werd met vis gevuld en er stond al
een rij voor transport naar het dorp klaar,
toen er op een plaats in de plas hevig werd
gegild. De consternatie was weldra alge
meen. Men haastte zich naar de plaats
waar alarm geslagen was en aanschouwde
weldra eendrachtig het phenomeen. In het
water lag een boomstam, waarlangs en
waaronder men doodgemoedereerd naar vis
had getast totdat men eindelijk in de gaten
had gekregen dat het geen boomstam was,
maar een lugubere krokodil. Het beest,
achtergebleven met de vissen, hield zich
volkomen dood. Het dreef maar rond en
verroerde zelfs niet het puntje van z'n
staart. Zelfs toen er met stokken op z'n
rugpantser werd getrommeld hield het zich
van de domme. Was het verzadigd? Had
het zich aan de voorraad vis volkomen
rondgevreten? Had het last van z'n steen
puist en lag het op z'n dood te wachten,
of was het doodgewoon bang?
In Bandung ontbeet ik op de vroege och
tendwandeling vaak bij een verkoopster te
genover de Gedung Sateh aan de kant van
de weg.
Keuze bij de koffie (30 tot 50 Rp.) uit:
tjomroh (ballen van geraspte ketella, zo
groot als een eendenei, gevuld met ont-
jom),
misroh (dito ballen, gevuld met bruine
suiker), beide a raison van 10.Rp.,
dadar guling (geraspte klapper met suiker
in een pannekoek van Asia-meel, 'di-adon'),
20 Rp.,
gaplèk-ballen, 25 tot 50 Rp. (geradjangde
katjang merah - een soort kleine bruine
bonen) met dikke suiker tot bal gerold,
lontong of lepet (toonloze e's) 15 Rp.,
stuk gebakken ketella (10 Rp.),
kroepoek (teroeng) 10 Rp.
Het ontbijt was altijd gevarieerd, smake
lijk en voedzaam (vergelijk: 10 Rp. 1
Holl. ct. - met ampoen 'voor de vergelijking.*)
Ik zat bij een knappend, warm hout
vuurtje met een hartverwarmend uitzicht op
de Takubanprahu, verrijzend uit zijn wolken-
bed.
"And I was just happy. Happy as can be".
Kén snap? Als niet kén, laat maar dèh.
Uiteraard maakte Tjalie deze vergelijking
5 maanden geleden met de toen geldende
koers.
De inheemsen hebben niet op het ant
woord gewacht. Zij hebben de neuzen ge
teld en zijn, toen bleek dat de krokodil
zich netjes had gehouden, wat omzichtiger
aan het werk gegaan.
De volgende morgen was de krokodil
verdwenen. Waarschijnlijk heeft het ondier
zich tijdens de nacht over land weer naar
de Ogan-rivier gesleept. (wordt vervolgd)
J. M. KAMPMEINERT
9
