l/as
a
Como Mexico no hay dos!
Straatnamen en Historie
(vervolg)
Het lijkt alsof Mexico de uitspraak van Heraclitus: "Strijd is de vader van alle dingen"
bewust in de praktijk gebracht heeft en in een openlijke oorlog en de openlijke en partij
loze uitbeelding ervan één volmaakt nieuw ding van enorme omvang gemaakt heeft:
Mexico.
Ja, het is waar wat de Mexicaan van zijn land zegt: "Como Mexico no hai dos" (geen
volk ter wereld is als Mexico) en er zit een enorm zelfvertrouwen in een ander Mexicaans
devies: "SI SE PUEDE": "Het kan gedaan worden!"
Zelden heb ik een volk gezien waarbij
zo weinig last werd ondervonden van his
torische tegenstellingen, van verslaafdheid
aan ideologieën als Mexico. Hier is een
haast arrogante onverschilligheid voor be
proefde cultuurwaarden en opinies van het
buitenland. In Mexico's boekwinkels liggen
b.v. "schaamteloos" boeken als "Mein
Kampf" en andere fascistische werken,
van en over Marx en Lenin. Het is alsof
deze etalages tegen ons zeggen: "Denk
van ons wat je wiit, buitenlander, wij zijn
niemands slaaf". Wilt U wel geloven dat ik
in dit volk af en toe iets gevoeld heb als
een bevrijding van al de onoplosbare voor
oordelen van Europa en Azië?
Mexico lijkt mij het enige land toe dat
uit de Oorlog gezuiverd en bevrijd is los
gekomen. Zonder één rancune. In tegenstel
ling met Europa dat altijd de mond vol heeft
van pacifisme, maar deze vrede alleen
schijnt te kunnen bereiken via het motto:
"Si vis pacem, para bellum" (zo gij de vre
de wilt, bereid U ten oorlog), zo schijnt
Mexico tjokvol te zitten met woorden als
guerra, guerrero, guerilla, maar deze woor
den leven hier als een voortdurende bewust
heid van wat in DE mens leeft. Zoals ook
een voortdurende bewustheid van de Dood
diepere inhoud en groter vreugde aan het
leven geeftis dit nog wel begrijpbaar?
Met de Ninos Heroes (heldhaftige kinde
ren) worden bedoeld de Mexicaanse cadet
ten die in de laatste vesting van Mexico
In de oorlog met de Ver. Staten, Chapul-
tepec, een benteng in het hart van Mexico's
hoofdstad net zoals de benteng aan de
Sluisbrug in het oude Weltevreden, maar
dan op een heuvel, letterlijk vochten tot de
laatste man en met de inzet van elk jong
leven tot de laatste kogel. Chapultepec, nu
een museum middenin een mooi park aan
het begin van de grootste en mooiste bou
levard van Mexico, de Pasea de la Reforma,
is thans gewoonweg een soort bedevaart
plaats, die elke zondag duizenden bezoe
kers trekt.
Een andere historische naam die men
veel tegenkomt in Mexico is de naam "No-
che Trieste" (Droevige Nacht), die herinne
ringen opwekt aan de Bloedbruiloft uit de
Europese historie en de Chinezenmoord uit
de Indische geschiedenis. In juni 1520 raak
te een kleine Spaanse kolonie temidden van
de grote omringende Azteekse bevolking in
paniek en vermoordde een aantal Azteekse
edelen, waaronder de koning Montezuma.
Hierdoor opgezweept ondernamen de India
nen een plotselinge massale tegenaanval in
de nacht van 30 juni en de kleine Spaanse
kolonie werd practisch geheel geannihileerd.
Guerrero is een bijzondere naam, ook
een grote stad heet zo, en een staat. Het
is ook het Mexicaanse woord voor soldaat,
maar niet in de betekenis van "soldij-trek
ker" maar van "krijger", "oorlogvoerder".
En wie historische boeken en plaatwerken
van Mexico doorneemt, ziet dat dit inder
daad de juiste naam is, want de binnen-
en buitenlandse oorlogen in Mexico zijn ge
voerd door de burgers en de peons (de
boeren) met hun gewone burgerpakkie aan,
witte broek, wit jasje aan (gelijkenis ver
tonend met de Indische toetoep), maar daar
overheen de kruisbandeliers met patronen,
het geweer en de "machete", de "golok".
Was hij zo gekleed, dan ging de Mexicaan
oorlogvoeren en was hij dus "guerrero". En
soldijlaat maar.
De geschiedenis van Mexico is een boei
ende geschiedenis en wie haar kent, her
kent in de straatnamen het volk zoals het
was, nog steeds is en nog lang blijven zal:
strijdlustig en offervaardig.
Dit aspect vindt men telkens op onver
wachte wijze terug. In Torreon zag ik een
zaak in herenkleding. In de linkeretalage
lagen en hingen keurige pakken; in de
rechter stonden geweren aan rotten tussen
een gevaarlijk opgesteld machinegeweer en
een klein kanon. Patroongordels en slag
wapens, sombrero's en veldflessen voltooi
den het krijgshaftige toneel. Zand, agaven,
cacteeën. Een kampeerplaats van een oor
logsdetachement. Wat stelde dat voor? Ik
vertaalde van het bordje tussen deze oor
logsattributen: "Lang leve onze gouverneur.
Altijd waakzaam voor vrijheid, vooruitgang
en welvaartl"
Stel je voor in Amsterdam zo'n etalage
voor onze brave burgervader van Hall. Hij
zou zich "genomen" voelen!
Anders: in winkels met schrijfbehoeften
en prentbriefkaarten zag ik ook foto's van
beroemde generaals. Het bleken briefkaar
ten te zijn die men elkander in Mexico bij
wijze van ansichtkaart stuurt. Verbeeld je
dat wij briefkaarten hadden van Van Heutz
of v. d. Heyden of generaal Kruis! Maar in
Mexico past het.
In Torreon overigens zag ik ook iets
wonderlijks. Daar loopt een grote brug met
zware bogen over een brede maar droge
rivier. Ik naderde deze brug met de bus
en tot mijn stomme verbazing reed de bus
opeens van de weg het talud af en reed
over de rivierbedding naast de brug. Het
bleek een geimproviseerde, maar drukke
weg te zijn om de smalle brug te ontlasten
van zwaar verkeer. Heengaand verkeer reed
erlangs, komend verkeer erover. Dit heb
ik in Mexico nog tweemaal elders meege
maakt en is daar, vanwege de droge rivier
beddingen in het noorden niets verwonder
lijks. Voor ons blijft het een zot idee, maar
de practische Mexicaan trekt geen wenk
brauw op van verbazing. In de regentijd
gebeurt het natuurlijk niet en gaat het ver
keer om beurten over de brug.
Het is bij alle landen en volken zo: men
moet ze niet alleen bekijken op wat "bij
ons ook zo is", maar vooral op wat "ner
gens zo is". Inderdaad groeit dan de kans
op wanbegrip en veroordeling, maar bij een
kleine kern van intelligente mensen groeit
het wérkelijk begrip.
En daarom gaat het. T.R.
...met hun gewone bur
gerpakkie aan, witte
broek, wit jasje (gelij
kenis vertonend met de
Indische toetoep), maar
daaroverheen de kruis
bandeliers met patro
nen, het geweer
m
5
