VOOR DE VROUW
Gedichten van Minnie Hoogland - de Winter
DIOGENES en DJOJO BOJO 1
KOKKIES Rijstwinkels:
De gedichten van Minnie-Hoogland ver
dienen om meer dan de poëtische waarde
alleen een plaats in Tong Tong. Minnie
is kennelijk een vrouw die ook elders in
de wereld dan in Holland alleen geleefd
heeft. Haar taaihantering in "Growing older"
is immers natuurlijk (niet "vertaal"-)Engels.
Ongetwijfeld is haar leven buiten Indië in
vele opzichten vreugdevol en zinvol ge
weest en misschien zelfs van groter "meet
bare" waarde dan die van haar prille jeugd.
Nochtans zijn die prille en vage jeugd
herinneringen niet alleen haar verdere le
ven door bewaard gebleven, maar zo sterk
gebleken dat de hierbijgaande gedichten
erop geinspireerd zijn (en zeker nog wel
meer, Minnie?).
Dit nu is een curieuze karakteristiek, die
bij Tong Tong algemener voorkomt en zelfs
één van de meest typische karakteristieken
is van dit blad: de sprong naar het verste
verleden. Vele van onze lezers hebben
vroeger of later Indië (of Indonesië) verlaten
met de bedoeling definitief "een streep te
zetten achter wat voorbij is". Ze hebben
zich met gusto geworpen in een nieuw le
ven; nieuwe ambities en nieuwe liefdes ge
kweekt en ontwikkeld. En vaak in zulk een
massa, dat de prille jeugd met die vage
herinneringen "voorgoed begraven" scheen.
Het had bovendien immers geen zin om
"terug te verlangen"? Of om "sentimenteel
te zijn?"
Nochtans, niet alleen bij Minnie, maar b.v.
ook bij de onvolprezen Maria Dermoüt (die
op haar 65ste jaar in "Nog pas Gisteren"
haar jongste jeugdjaren tot het leven terug
riep) en bij DUIZENDEN lezers van Tong
Tong EN DAARBUITEN is het juist deze
"verloren jeugd" die niet aflaat aan te klop
pen in de herinnering. En bij zeer velen -
die vaak met geen mogelijkheid kunnen
schrijven over het realistische leven van
vandaag - komt de pen los - en vaak komen
IMIII!llllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllll||l||||||||||||||||t[||||I|||||||||||||||||||||||||tt||||||tlljl|
waren 2 bekende Wijzen, toen schre- j
ven ze al:
Kokkie heeft de laagste prijzen
Witte de Withstraat 128
Telefoon 89438
Slotermeerlaan 125
Telefoon 130362
AMSTERDAM - W.
P.S. WIJ verzenden over de gehele
wereld. j
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii
stukjes fijn en innig proza of poezie uit
de pen.
In geen enkel ander blad in Nederland
leeft de "verloren jeugd" zo sterk als in
Tong Tong. Het schijnt zelfs of geen In
dischman met enig gevoel en karakter aan
deze Roep ontkomen kan. Het doet er ook
niet toe of je Totok of Indo bent, grote of
kleine boeng, literair ontwikkeld of niet. Bui
ten de Indische groep begrijpt men dat zo
niet (omdat deze geestesgesteldheid ont
breekt). Vandaar het meestal denigrerende
of kleinerende oordeel van Hollanders-die-
nooit-weggeweest-zijn. Hollanders schrijven
zelden of nooit over hun jeugdjaren, mis
schien ook omdat het jeugdleven "met hen
is meegegroeid" en niet essentieel veran
derd is. De levensconceptie in Holland van
50 jaar geleden lijkt nagenoeg precies op
de levensconceptie van vandaag.
Bij ons niet. Dit leven van vandaag is
totaal anders dan het leven van toen. En
desnoods ALLES toegegeven: dat het nut
tiger is, practischer, mooier, vormender,
enz. enz., dat neemt niet weg dat er in dat
jeugdleven ANDERE waarden waren, ook
mooi, ook nuttig, ook boeiend - en zelfs
in een mate, dat heel het heden erdoor in
de schaduw wordt gesteld. Een hele Betuwe
vol kersenbloesem kan de geur niet weg
wissen van één melati, één koffieboom,
één tandjoengbloempje. Absurd nietwaar?
En nog veel absurder: alle geuren van Cha
nel en Coty kunnen het verlangen niet do
den naar de "geur" van het stof van Gresik,
de rawa's van Antjol, het veenzuur van de
zwarte kreken van Borneo.
Ach, psychologen, probeer niet te ont
leden of te verklarenl Het is onszelf alle
maal te machtigl Hoe droomden wij eens in
het verre "en armzalige" Indië van de bou
levards van Parijs, het strand van Nice, de
alpenweiden van Lausanne, de Hollandse
hei. En later zijn we erin gedoken, hals over
kop. En met huid en haar zijn we erdoor
verslonden, jaar in jaar uit. En dan, plot
seling, soms tegen elk logisch verzet in,
komt dat andere, het vergetene, het ver
worpene, terug met een onweerstaanbare
kracht, met een passie die volslagen on
verklaarbaar is. De "keiharde handelsman"
wordt week als hij zelfs maar de naam
Kali Besar hoort, de ex-planter wordt op
een wandeling door de onvergelijkelijke
tulpentuinen van Lisse achterhaald door de
ruige "rotzooi" van een djoerang en staat
met een schok stil en snottert, de generaal
in Wassenaar ziet in zijn imposant hoofd
kwartier plotseling de kleine tangsi in Te-
loek Way Halim, hij hoort het teng-teng-
teng van de bel in de lome middag en de
afgemeten stap van de schildwacht aan de
poort, en is even "weg". Ach, argumenteer
niet. En luister. Als je luisteren kan!
Het lamme is dat deze herinneringen zo
ondankbaar schijnen. En dus ook alszodanig
door buitenstaanders worden beoordeeld.
Zijn ze nou helemaal! Nou zijn ze gezeten
en welvarend burger; prachtig gemeubileerd
huis, moddervet pensioen plus AOW, plus
zoveul op de bank, plus alle veiligheden
en zekerheden, plus balletten en concerten
en buitenlandse reisjes (enz. enz. enz.) en
nou dromen ze nóg van zo'n belabberd
kampongpaadje, een natuur die definitief
voorbij is, ken je déér met je verstand
bij...? Nee. Wij ook niet. Met ons verstand
niet.
Als je dan met jongeren praat, de HBS-
ers en studenten, die zo triomfantelijk met
HUN jeugd hebben afgerekend, die je tar
ten en bespotten vaak, dan kan je niet
anders dan denken: arme kerel, arm meis
je. Over een halve eeuw zal je even ver
staan als wij. En laat ons hopen dat er
dan nog een Tong Tong bestaan zal, die
jullie gedachten en gevoelens vergaart.
Want deze fase komt TANGGOENG in je
leven terug.
Ik weet niet of Minnie's gedichten wel
kom zouden zijn in een Nederlands (literair)
blad. Droge, pientere critici zouden er mis
schien heel wat op aan te merken hebben.
De jongeren zullen de stijl misschien "ver
ouderd" vinden. Maar in dit blad, bij dit
soort mensen, van zoveel bezonkenheid "uit
een andere wereld", hier hebben deze ge
dichten een eigen, een vaste, en een ge
respecteerde plaats. Dank aan Minnie. En
"tot schrijfs!" T.R.
JAVA
Daar ving het leven aan...
de luchten waren hoog,
de wolken waren licht,
de nevels waren zilver,
en de wind was levend
en de sterren waren levend
en het land was open
aan die groene einder,
waar wij
jong waren
en verwachtend -
GROWING OLDER
Sometimes, in dreams, I see my mother's
garden,
I recognize the flowers in the sun,
The scent of tongkeng melts with yellow roses,
And thousands colours have been brightly
spun.
Sometimes it happens, when we're growing
older
The days of early years in dreams appear
Like lovely pictures, only light and colours,
And every hour of youth seems very near.
IK DENK AAN AL DE GEUREN
Ik denk aan al de geuren, die de ochtend
vulden,
Tongkeng en sedap malem en indische sering,
ze iveefden door het groen van jonge morgens
hun adem, die zoet in de struiken hing.
Lees verder pag. 17
14
