AAN DE JEUGD IS DE TOEKOMST
Soos en samenleving in
Tempo Doeloe
Bestelbon
Het kon natuurlijk een administratieve
formaliteit zijn geweest dat de lie Eur. Lage
re School werd omgedoopt in Vie Eur. La
gere School, maar afgaande op mijn her
inneringen had het evengoed een degrada
tie kunnen zijn en was het "aan deze school
verbonden worden" voor elke onderwijzer
(es) een soort strafoverplaatsing. Overigens,
het is maar net uit welke hoek je het be
kijkt. Voor het onderwijspersoneel was het
misschien ook wel een onderscheiding om
op onze school geplaatst te worden. Een
onderscheiding als "goed paedagoog", wel
te verstaan, want met al die boeaja's die er
school gingen moest je als opvoeder heel
wat in je mars hebben wilde je je er zonder
teveel moeite doorheen kunnen slaan.
Iedere onderwijzer had zo z'n eigen tech
nieken, waar Si-Kambing, het schoolhoofd,
zonder meer accoord mee scheen te gaan.
Mijnheer v. d. Toom bijv. (koerang-adjar,
die vèn!) zette zijn argumenten kracht bij
met een vingerdik stuk rotan. Rotting, zei
hij, als totok, hetgeen al spoedig tot "rot
ding" door ons werd verdraaid. En daar
had je mijnheer Meyerl Je hoefde geen
geintjes bij hém uit te halen want hij sloeg
je steevast met een rondebbenhouten liniaal
op je vingers als iets aan je hem niet beviel.
En of je ze nu onder de schoolbank pro
beerde te verbergen, het was altijd raak.
Als je mij vraagt was zijn liniaal wat-je-
Hein Buitenweg
Gaarne kondigen wij de verschijning om
streeks mei a.s. aan van bovengenoemd
nieuw werk van de bekende auteur Hein
Buitenweg.
Evenals de vorige, bij ons verkrijgbare wer
ken van Buitenweg bevat het weer een schat
van kostelijke en vaak zeldzame foto's,
waarvan de op deze pagina gereproduceer
de zeker wel een treffend voorbeeld is.
Nadere gegevens over dit fraai uitgevoerde
boekwerk vinden onze lezers vermeld in
de ondervolgende aankondiging van de uit
geverij Servire, alhier:
Na Hein Buitenweg's bij ons verschenen "Java,
droom en herinnering'"Op Java staat een
huis""Wat wij in ons hart sloten", en "De
laatste tempo doeloe"waarin hij aan de hand
van vaak zeer mooie foto's vertelt over het
van blanke en bruine mensen en de onvergete
lijk schone Indische natuur, verschijnt thans
een nieuw werk van deze veel gelezen auteur.
Onder de titel "Soos en samenleving in tempo
doeloehandelt dit boek, evenals de vorige
met een groot aantal kostelijke en vaak zeer
zeldzame foto's geïllustreerd, over de belang
rijke plaats die de sociëteiten en soosjes een
maal innamen in het gezelligheidsleven in het
voormalige Indië. Immers: zonder "Soos" kan
men zich dat oude Indië niet indenken; geen
plaatsje zo klein, of men vond er een.
Aan de hand van zeldzaam geworden gedenk
boeken, foto's uit particuliere verzamelingen,
oude dagbladen - de Javabode van 1864! - en
noemt electronisch geleid, betoel-betoel!
Mijnheer Winia deed het meer subtiel. Deze
gladakker, bestond het om de juffrouw van
de eerste klas, waar we allemaal tot over
de oren verliefd op waren, tot een huwelijk
te verleiden, zodat onze hoop voor "Als wij
hroot zouden zijn" met een slag werd weg
gevaagd. Ini namanja 'psychologische schop'
als je mij vraagt! En die zuurtjes, die hij
ons op zijn trouwdag presenteerde, een
misselijk trapje na om ons nog eens dui
delijk te maken dat zó boontje aan z'n loon
tje komt. Deze kerel heeft werkelijk op ons
hart getrapt!
Een soort van saamhorigheid bestond ei
genlijk alleen wanneer de Latuperissas,
twee broers en een zuster, hun jammer-
plankjes hadden meegenomen naar school,
om in de uitspanning wat te "krontjongen".
Dan stonden zowel onderwijzers als leer
lingen om het orkest heen en zong iedereen,
en was alles pais en vree. Ook, ofschoon
in mindere mate, als we in de uitspanning
van 9 uur allemaal als lammetjes zo braaf
op de lange banken zaten te wachten op de
uitdeling van boengkoesans door de seko-
lah. Uiteraard onder toezicht, van Si-Gen-
tong (mijnheer van der Toom) en mijnheer
Meyer. De sekolah liep dan netjes langs
ons heen en ieder mochten we dan zo'n
boengkoesan nemen. Als je kans zag er
twee te nemen, zonder dat Si- Gentong het
mémoires van oudgasten geeft de schrijver niet
alleen de interessante geschiedenis van Bata
via's deftige Harmonie en geliefde "Concor"
van Djokjakarta's vermaarde sociëteit "De V er -
eeniging", van Bandoengs "Concordia" en van
Soerabaia's Modderlust"maar zeker evenveel
aandacht wijdt hij aan vele kleine soosjes in
de binnenlanden.
Voor wie eenmaal in dat oude Indië leefden,
zal ook dit werk, naar wij vertrouwen, weer
kostelijke herinneringen wakker roepen, aan
gezellige en vrolijke uren, doorgebracht in so-
zen en soosjes van Tempo Doeloe.
Daar ook voor dit werk reeds vóór de ver
schijning grote belangstelling blijkt te be
staan, zullen wij gaarne na ontvangst van
onderstaand bestelbiljet één of meer exem
plaren voor onze lezers reserveren en U
die bij verschijning onmiddellijk toezenden.
zag en je er met het rotding voor zou af
straffen, nam je er natuurlijk twee. De rust
hield aan zolang we aan het smullen waren,
sommigen (die lui njang betoel-betoel chi
que, Uweetwel) met vork en lepel (adoeh-
adoeh-adoeh), de meesten met "de vijf ge
boden". De rust hield zelfs nog aan bij het
handenwassen (hoe-bestaat-tut, met zoveeel
kinderen bij één kraantje), dank zij de ter
reur van het rotding, dat dreigend heen
en weer zwiepte in de wat al te rappe
handen van Si-Gentong. Daarna was het
echter met de saamhorigheid gedaan,ren
den we de plaats op en speelden vol over
gave de meest uiteenlopende spelletjes.
Bok-bok-sta-vast was wel het meest popu
laire. Het ging er soms wild toe. Tjalie
de Lodder bijv. werd Si-Pètat genoemd
vanwege het litteken op het achterhoofd
dat hij van een val bij dit spelletje had
overgehouden. Had echter niet het lef om
hem bij zijn bijnaam te noemen, want dan
beukte hij er op los en was je spoedig
si-Pètat nummer doea! Zelfs de meisjes
deden mee, Dora Dassen bijv. liet zich door
geen enkele jongen de les lezen. Daar was
ook ene Edith van Spal, met een gezicht
als van een engeltje, de liefste van de al-
lemaalste. En zelfs Annie Dinsbach (Si-
Gêmbèng, omdat ze altijd huilde als de
Lees verder pag. 21
AAN BOEKHANDEL TONG TONG
Prins Mauritslaan 36 - Den Haag - tel. 070 - 542.542.
Stuur mij:
ex. Soos en Samenleving f 22,50 f
..ex. Wat wij in ons hart sloten a f 17,50 f
...ex. De laatste Tempo Doeloe a f 27,50 f
De drie delen compleet: f 57,50, dus f 10,korting
Het bedrag ad f zal per giro/postwissel/
bank, ineens/in maandelijkse termijnen van f 10,
worden betaald.
Naam:
Adres:
Woonplaats:
(Handtekening)
17
