México
ETEN OP STRAAT
Como
no hay dos!
Evenals in Indonesië wemelt het in Mexico van de "eetwaroengs", vaak alleen een paar
pijpenladen tussen winkels en werkplaatsen, met zwartgerookte plafonds, gammele stoelen,
vitrines met allerlei vlezen en groenten, worstjes en tortilla's. Evenals in Indonesië "lust
de Mexicaan van alies" en maakt er vaak de heerlijkste gerechten van. Mexico City was
de eerste stad, waar ik sinds Indonesië weer de geur van gebraden oesoes op straat
tegenkwam.
In die kleine eethuisjes wordt het eten
toebereid in de charola, een merkwaardig
"kooktoestel" als ik nog nergens anders ter
wereld zag. De charola is eigenlijk een
bakplaat boven een ijzeren bak met een
houtskoolvuurtje. In het midden van die
plaat is een "deuk" en de wanden van die
kookplaat lopen schuins af naar die deuk.
Je kan ook zeggen; een wadjan met zeer
wijd uitlopende randen. In die "wadjan"
worden in olie allerlei spijzen gebraden, de
taco's en taquito's, alle vleessoorten. Is het
artikel goed doorgebakken, dan wordt het
gewoon op die brede stalen rand gescho
ven en druipt dan lekker uit en blijft toch
warm. Vooral de huisvrouw zal de grote
doelmatigheid van dit instrument kunnen
waarderen. Het verbaast me eigenlijk dat
het idee nergens anders ter wereld ont
wikkeld is: het is zuinig en vermijdt allerlei
rompslomp met spanen en zeven en bakjes
voor "uitdruipen". Een juweel!
In Mexico is bij het volk ook onze be
kende rantang een goede bekende. Hij heet
in Mexico "portavianta", is over het alge
meen kleiner dan onze Indische rantangs
en bestaat uit drie even grote pannetjes
aan een beugel van dik ijzerdraad (dus niet
van platte stalen banden zoals "bij ons").
Het nut van dit draagstel wordt duidelijk, als
men aan deze "portavianta" ook meteen
een lepel ziet hangen, een speciale geëmail
leerde lepel met een gat in de greep en
die men dus in het draagstel kan haken:
servies en bestek in één stel! Eigenlijk ver
baast het me dat deze practische uitvinding
ook niet in China en Indonesië is toegepast.
Het is leuk om in Mexico rond te wan
delen in die kleine toko's met keukenar-
tikelen. Alles is van dezelfde "ouwerwetse"
stijl als van het oude Indië. Veel email,
allerlei oude maar gezellige modellen van
pannetjes, hoge koffieketels, bekers en
mokken, goedkoop en huiselijk.
Evenals in Indonesië was ik in Mexico
altijd al heel vroeg uit de veren en de
straat op. Om al gauw te merken dat het
vooral in de armere buurten vaak niet mee
viel om een kop warme koffie te krijgen.
Voor de man in de straat is er 's morgens
de "naranja", de sinaasappel, uitgeperst in
een glas en naar verkiezing met een rauw
ei er in. Voedingsdeskundigen zullen direct
beamen dat deze drank als eerste maag
vulling duizendmaal preferabel is boven ons
kopje koffie. Ook drinkt men rauwe oester
in citroensap - en met oester bedoel ik
dan die ordinaire schelp die geloof ik een
denmossel heet en gekoekt zit tegen meer
palen en op riffen - een glibberige en pittige
"maaltijd" die het echter heel goed doet.
Luxueuzer is melk met aardbeien erdoor
heen geklutst, soms ook nog met een rauw
ei erbij.
Het klinkt inderdaad allemaal noga! on
smakelijk en vooral in de koude ochtend
niet erg aanlokkelijk, maar toen ik er een
maal mee begonnen was, merkte ik dat zo'n
ochtenddronk me uitstekend bekwam en na
een week lustte ik al geen koffie meer in
de vroege ochtend. De Mexicaan "lust er
zelfs pap van" en men gunt ook zijn mede
burger graag zijn sinaasappel-met-een-eitje,
tot zelfs voorbij onze grenzen van toegeef
lijkheid. Eens zag ik een file auto's aan
komen en tot stand komen voor een stop
licht. Uit de bus helemaal voorop sprong
de chauffeur en hij bestelde bij de verkoper
op deze straathoek zo'n dronk. Bliksemsnel
werden de sinaasappels uitgeperst, het ei
gebroken en erin gemikt, maar intussen was
het licht alweer op groen gesprongen. De
autobus versperde de weg en de chauf
feurs erachter begonnen ongeduldig op de
claxon te drukken. Maar toen men zag dat
de chauffeur bezig was zijn naranja te sa
voureren, hield men met claxonneren op en
wachtte geduldig tot hij met zijn mouw de
mond afvegend weer in zijn bus gesprongen
was en verder reed.
Overigens is de oestercocktail zoals ik
bovenbeschreven hartversterking noemen
zal in heel Mexico een populaire drank voor
alle uren van de dag. Door toevoeging van
andere ingrediënten kan deze cocktail wer
kelijk buitengewoon smakelijk zijn (al ziet
hij er altijd "troebel" uit) en ik ken een
tentje in Mexico's hoofdstad waar zulke
heerlijke "oestercocktails" verkocht worden
dat het er vooral 's avonds aangestampt
vol zit en op het trottoir mensen in de
queue staan te wachten op een plaatsje aan
Zulke bogengalerijen vind je in veel Mexicaanse
steden. Het is er lekker koel wandelen en het
wemelt er van venters.
Een karakteristiek straatje in een karakteristiek
stadje in Mexico. Elk stadje of dorpje heeft één
of meer kerkjes met van die "suikeren torentjes",
die je al van heel ver zien kan. De straten zijn
"roewet". Bij bushaltes worden voornamelijk aller
lei vormen "pan doce" (zoete broodjes) en vruch
ten verkocht: pisang (in Mexico zijn diverse soor
ten o.a. die lijken op pisang soesoe), zuurzak,
djamboe kloetoek, papaja, diverse manggasoorten
(maar geen die haalt bij onze golek of dramajoe).
Verder tamales, burrito's, taco's, die eigenlijk een
soort lempers zijn met djagoeng i.pl.v. rijst en met
een goedkope, pittige vulling.
de bar. Op dat trottoir is het overgens al
vol genoeg met verkopers van allerlei ande
re heerlijkheden. Etensgeuren hangen over
al, de sfeer is kermisachtig door de vele
lampjes, kaarsjes en oliepitjes. Het lijkt pa
sar Krangan bij avond wel in Soerabaja,
of Senen in Djakarta.
Wie met het equivalent van twee Holland
se kwartjes de straat op gaat, heeft prac-
tisch ongelimiteerd keur en keus. De goed
koopste ochtendhap in Mexico is de ook
uit Spanje en Noord-Afrika bekende "chor-
ro", gistend deeg door een papierpunt uit
geknepen in kokende olie, zodat je lange
slierten krijgt die uitzetten en drijven als
oliebollen. Ze worden als ze lekker bruin
zijn uit de olie gevist en in stukken geknipt
om dan met suiker en kaneel uit een pien-
tjoek gegeten te worden. Smaakvol, voed
zaam en goedkoop.
De Mexicaan schijnt trouwens kaneel erg
lekker te vinden, want de specifieke Mexi
caanse koffie, de cafe mexicana, is sterke
zwarte koffie met zoveel kaneel, dat als je
onvoorbereid de eerste flinke slok neemt,
de tranen je gewoon in de ogen springen!
In Mexico zijn boter en margarine aan het
eenvoudige volk onbekend; men braadt in
braadvet of braadolie. De Mexicaanse bo
terham of "torta" is een gehalveerd punt
broodje dat met de opengesneden kanten
op de braadslee in vet even wordt warmge-
bakken. Daarop wordt dan op diezelfde
braadslee gegrild vlees (varkens, rund, gei
ten, enz.) gedaan, ui, wat groenten en mexi-
caanse sambal en de torto is klaar en onge
looflijk lekker. Elke tent heeft zijn eigen
"tjap" torta, net zoals in Indonesië de gado-
gado of soto bij iedere verkoper ook weer
anders smaakt. En ik heb wel eens torta's
gekocht zo lekker, dat ik niet kon ophou
den met eten!
Je kan overigens in die eet- en drink-
huisjes van alles krijgen, b.v. "chilicuielez",
Lees verder pag 20, kolom 2
5
