-«S^WAN HIER EN GUNDER
jos. van Arcken
RANCUNE
...al moet ik toegeven dat deze artikelen en
brieven leesbaar zijn. Want als er een Indisch
type is dat geen enkele Totok en geen enkele
weldenkende Indo lust, dan is bet toch het
type van de ''rancuneuze Indo''. Die altijd
denkt dat hij geslagen wordt, die ongevraagd
en bij elke gelegenheid zijn gal uitspuwt over
de Hollander, die overal wat achter zoekt.
Als dat type er niet was zou de Indo als
groep veel beter ingeburgerd raken in Neder
land..."
UIT EEN LANGE PRIVé BRIEF,
DIE DUS ANONIEM BLIJFT.
Ik geef toe dat dit type bestaat en laat
verder buiten beschouwing of er motieven
zijn voor constante wraakgevoelens of dat
het gewone mensen betreft die door een
sjagrijnige, bekrompen aard rancuneus zijn.
Maar ik VERWERP de al te gemakkelijke
indeling in rancuneuze en niet-rancuneuze
typen (de laatste zijn dan "indolent"?).
Wat de Hollander niet weet is dat zijn
eigen maatschappij zo vol rancuneuze typen
zit. Rancuneuze socialisten en rancuneuze
conservatieven, rancuneuze anti-Moffen en
anti-Semieten, rancuneuze Joden en rancu
neuze katholieken en rancuneuze protes
tanten, rancuneuze kleine boeren en ran
cuneuze bourgeois. Het valt de doorsnee
Hollander nauwelijks meer op, omdat de ve
le rancunes al geheel geincorponeerd zijn in
het maatschappelijke, politieke en publici-
teitsleven. Men kent elkanders grieven door
en door en het is een gewoonte geworden
om er onaangedaan naar te zitten luisteren.
Ze zijn een deel van het klimaat.
Maar laat mij je vertellen dat dit een
van de redenen is waarom zoveel Indisch-
gasten (Indo's EN Totoks) zich vaak terug
trekken in een volslagen isolement. Neem
alle beschrijvingen in gedachten die je neer
schreef over de rancuneuze Indo en denk
dan aan diverse Hollandse rancuneuze ty
pen die je kent en oordeel nu met de eer
lijkheid die ik van je gewend ben: zit het je
vaak ook niet "tot hier"? En om een uit
drukking te gebruiken, die sommige men
sen ook t.a.v. Tong Tong gebruiken, WALMT
het je ook niet vaak tegen uit radio, TV,
pers? Was het maar waar dat de Hollandse
kastjesgeest iedere burger veilig wegborg
in zijn kast; het conflict der kasten is
"leven van alle dag" en IEDERE burger
wordt er op de meest argeloze momenten
(als hij lekker bij een kopje koffie het a-
vondblad omslaat, in de tram of op een
zonnig terrasje) vaak onaangenaam door
overvallen: iemand moet z'n gal weer kwijt.
Het is MIJN fout geweest dat ik me vaak
door deze rancunes heb laten meeslepen in
Tong Tong, soms menend dat een twist, een
misverstand oplosbaar was. Het is NIET
oplosbaar. Massa's mensen hebben hun
rancune lief omdat ze niets anders (mooi
ers) hebben om voor te leven. Ze zijn er
gens mislukt, het leven is grauw, dus be
stijgen ze als Sint Jorissen witte paarden
om draken te doden. Wie weet krijg je dan
nog bewondering, schouderklopjes...en men
weet niet dat men alleen maar dieper weg
zakt.
Jij ziet het zo misschien niet, maar veel
"normale" anti-Duitsers zien wij ook als
rancuneus, want niet alleen komt er geen
einde aan hun verhalen of is er een einde
aan hun verhalen of is er een einde aan
hun wrok (niet als bij de rancuneuze In
do's), maar het einde is ondenkbaar. Het is
namelijk niet voldoende dat Duitsland ver
woest werd en een paar millioen burgers
gedood, niet voldoende dat het Neurenberg-
se proces de oorlogsmisdadigers strafte,
eigenlijk is alleen volkomen uitroeiing van
het hele volk de enige oplossing. En die
komt nooit. Ook blijft veel haat "bereke
nend" en er wordt dus geen gemeenschap
pelijke actie gevoerd om tourisme uit Duits
land tegen te gaan, om de voordelige han
delsbalans met Duitsland overboord te goo
ien, TV, muziek, literatuur uit Duitsland te
weren, enz. enz. Er is geen meetbaarheid in
rancune; het is "a state of mind".
Natuurlijk zie jij het anders en natuurlijk
bestaat er een andere bewijsvoering voor
de anti-Duitsers; ik wil er dan ook nooit
twist over maken, maar net dus als met
de "rancuneuze Indo's" zit ergens toch wel
een onuitwisbaarheid, waar men andere In
do's niet voor aansprakelijk kan stellen.
Ik ken letterlijk honderden Hollanders, die
in het geheel niet, nérgens, rancuneus zijn,
niet omdat er niet wat te schelden, te ver
oordelen of te achtervolgen valt, maar om
dat ze van nautre alleen geboeid zijn door
mooie kanten van het leven. Zo zijn er ook
massa's Indo's. En daarom beoordeel ik het
totale Nederlandse volk nooit "afdingend"
met "maar van de rancuneuze Hollanders
moet ik niks hebben". Doe het dus ook niet
t.a.v. Indo's.
De wortel van alle rancune zit helaas veel
dieper. Soms ben ik geneigd het te zien
als "de andere kant" van de Christelijke
beschaving: het kruishout, waaraan de Zoon
des Mensen stierf. Want we maken letter
lijk overal een kruis van met onze rancu
nes en anti's. Er kan geen balk op gaan
voor een mooie gedachte, of direct wordt
er een dwarsbalk op gespijkerd van de anti
gedachte, de rancune, de oppositie, enz.
enz. Balk op, balk dwars: kruisl Balk op,
balk dwars, kruis! En aan dit kruis sterft
de niet-rancuneuze mens.
Dit artikel, dat weet je, is met de beste
bedoelingen en grootste eerlijkheid ge
schreven. Niet om te veroordelen, hoog
stens om te vergelijken. Maar wedden dat
er ergens toch wel een lezer zit met een
rood potloodje om zinnen uit hun verband
te lichten, verdacht te maken en de hele
brief te "schandaliseren"? En het is niet
eens slecht of verkeerd meer; het is alleen
maar normaal nou. "It is a normal state of
mind'... T.R.
"LE METIER TRISTE"
"Je hebt gelijk, Tjalie, dat we in acht jaren
met Tong Tong allemaal veel wijzer geworden
moeten zijn. Ik zie inderdaad massa's zaken
nu veel breder en rijper. Het is inderdaad
waar dat het niet allemaal communisten waren
in de 20-er jaren in Indonesië. Het is waar
dat Indonesië "gered" zou zijn als wij "de
baas gebleven waren". Een massa dingen in
Azië en Europa zijn anders dan ik gedacht had,
maar welke nieuwe namen we ook vinden, het
is tóch allemaal: oneens met mekaar zijn en
net zo lang twisten tot er oorlog van komt.
Welke waarheden zijn waar en welke idealen
zijn zuiver?" Ben ik heus wel wijzer gewor
den? Mevr. E. WHITE
Wijs zijn betekent niet de raadsels van
het leven begrijpen en overal een oplossing
voor vinden. Wijs zijn betekent: kunnen
leven met onoplosbaarheden en niet eeu
wig ruzie maken op laag niveau. Wij zijn
allebei, mevrouw, maar betrekkelijk eenvou
dige en weinig gestudeerde mensen. Men
sen enorm veel knapper dan wij, en zeker
ook veel wijzer, "redden de wereld" ook
niet.
Wat oorlog betreft: Henry Ford zei een
halve eeuw geleden al: "Zeg mij wie er
verdienen aan de oorlog en ik wijs U waar
we oorlogen stopzetten kunnen!" We weten
allemaal wie er aan oorlogen verdienen
(herinnert U zich nog dat een halve eeuw
geleden de O.W.-er (oorlogswinst-maker)
een verfoeid mens was in de samenleving?
En dat er hele boeken geschreven werden
over "de échte oorzaken van de oorlog: de
wapenfabrieken"?
Maar is er wat aan te doen? We weten nu
allemaal dat niet alleen wapenfabrieken,
maar ook textielfabrieken, fabrieken van
levensmiddelen, auto-fabrieken, maar ook
kleine sjacheraartjes met schroot, stroo en
"ouwe rommel" (aluminium, koper, enz. enz.)
aan oorlogen goed verdienen. In de bezet
tingstijd is in Holland door velen goejl ver
diend. Tijdens de politionele acties zijn er
genoeg bruine en blanke mensen rijk ge
worden. Het is helaas op geen stukken na
allemaal heroisme, vrijheidszin en offervaar
digheid. Niet voor niets noemen Fransen de
oorlog "Ie métier triste" (de verdrietige
nering). Achter de zogenaamde vrijheids
oorlogen van vandaag zien we duidelijk de
"raksasa's" van olie, tungsten, koper, tin,
uranium, het veroveren van markten om
onze industrieprodukten aan te slijten.
En we zien in dat oorlogen niet voort
spruiten uit idealen of ideologieën, maar uit
een kanker van millioenen menselijke har
ten. Waar alleen genezing mogelijk is met
instellingen als: niet boos zijn, niet wraak
zuchtig zijn, niet hebzuchtig zijn, kunnen
vergeten en vergeven, tevreden zijn met
weinig, enz. enz. Kortom met wat geleerd
wordt in alle religieën. Maar we DOEN het
toch nooit? U niet en ik niet en onze buur
man niet? De een meer dan de andere?
Met andere woorden: "we geloven alleen
maar in de kerk" en daarbuiten gaan we
toch ons gang wel?
Zolang wij zweren bij pensioen, een le
vensverzekering en een ton op de bank (en
ons hele leven vervuld is met een streven
Lees verder volg. pag., kolom 1
Ruime sortering
GOUDEN RINGEN
bij.
Laan van Meerdervoort 520
Den Haag - Telef. 33 64 41
3
