Poekoel Teroes!
Poekoel Teroes! i u
ANAK KOMPENIE
WSübl
...is het motto van onze "Delfts"-blauwe
Tong Tong tegel. Een motto, dat reeds door
een groot aantal Tong Tong abonnees ter
harte is genomen en in de praktijk gebracht.
In de afgelopen maanden hebben nl. vele
tegels hun weg gevonden naar evenzovele
abonnees, als dank voor het feit dat zij
ons een nieuwe abonnee bezorgden. Doet
U mee? Voor iedere jaarabonnee, die U
aanbrengt geeft Tong Tong U deze 15x15
cm. tegel cadeau, als decoratie aan de
muur of als onderlegger op tafel.
Kijkt U eens in Uw kennissenkring rjnd.
Wie heeft, elke keer belangstelling voor Uw
Tong Tong, die bij U op tafel ligt, maar is
zelf nog geen abonnee? Juist, die wil zelf
wel een abonnement nemen. Vooral als U
vertelt, dat Tong Tong door al die gontjen-
gers "over de kop" kan gaan, want wie kan
er nu van de lucht leven ?1 Na-itoel
Of Tante Noes, die gek is op Tong Tong,
maar een te klein pensioen heeft om het
abonnementsgeld zelf te betalen. Weet U
wat? Geeft U haar eens een jaarabonne
ment cadeau. Wij sturen zo iemand een
mooie geschenkkaart, waarmee wordt aan
gekondigd, dat hij of zij het abonnement
van U cadeau heeft gekregen. En krijgt
of het nu een nieuw of een cadeau-abon
nement betreft, een mooie Tong Tong tegel
cadeau en de nieuwe abonnee 'n verzilverd
of verguld Tong Tong speldje naar keuze.
Doet U mee? Natuurlijk! Want dat gebeurt
niet vaak, dat U met maar f 15,zóveel
tegelijk kunt doen: een cadeau géven, een
cadeau krijgen èn Tong Tong in stand hou
den en vooruit helpenl Vooruit, poekoel te
roes dus. Wij zijn U eeuwig dankbaar.
NIEUWE ABONNEE CADEAU-ABONNEMENT
Hierbij geef Ik op als nieuwe abonnee:
Stuur een laar lang Tong Tong naar:
Naam:
Adres: Woonpl.:
HET ABONNEMENT GAAT IN OP
Stuur het verzilverd verguld*) Tong Tong speldje
en het laatste nummer van Tong Tong.
Het abonnement wordt door de nieuwe abon
nee zelf betaald.
Het abonnement is bedoeld als (verjaars)-ge-
schenk, stuur dus de geschenkkaart vóór
(datum).
Stuur de tegel, die Ik hiermee heb verdiend, na
ontvangst van het abonnementsgeld ad f 15,
naar:
Naam:
Adres: Woonpl.:
(Handtekening)
Doorhalen wat niet van toepassing is.
Betreffende hokje aankruisen.
Verv. van pag. 5
de Waruga inderdaad wel eens een doods
kop aan. Maar dan niet in gestyleerde
vorm. Dit behoeft m.i. volstrekt niet te
wijzen op het huldigen van koppensnellers-
ritualen. Het kan zeer wel - zoals ook in
de moderne kunst - een symbool van de
dood zelf zijn.
Een gesymboliseerde zon treft men aan op
heel veel Waruga-daken. Soms in de vorm
van een rond en bolvormig hoofd, soms
als relief. De zon heeft dan steeds onge
veer dezelfde "uitdrukking" die men ook in
het oude rijk der Inca's aan de symboli
sche uitbeelding van dit hemelteken gaf.
Een typisch tevreden uitdrukking (zoals van
een kind dat lacht in de slaap) maar wree-
de tevens, een beetje geheimzinnig, met
een lachje zoals van de Mona-Lisa.
Een heel merkwaardige figuur, op de
oudste Waruga's voorkomende, is die van
een man, gekleed in een lange jas, die tot
even boven de knieën reikt en versierd met
grote ronde knopen. De jas staat van be
neden wijd uit. Zeer typisch het costuum
door mannen van stand gedragen in de
15e, 16e en 17e eeuw. Deze figuur is ook
zeer duidelijk voorzien van slobkousen en
schoenen zoals men ze in die tijd droeg.
Bij een Waruga te Ma-umbi vindt men vier
van deze figuren, die tegen elkander ge
leund, naar de vier windstreken uitkijken.
Is dit het graf van een hoofdman geweest,
van een leider die overal toezicht op moest
houden?
Een Waruga te Sawangan draagt op het
deksel een heel merkwaardige heraldische
figuur. Duidelijk kan men er ook nu nog
een wapenschild in herkennen, gesteund
door twee heraldische dieren en bekroond
door een helm met pluim.
Een andere Waruga, eveneens te Sawan
gan, heeft een deksel in de vorm van een
zetel. De leuningen worden gevormd door
twee mannenfiguren met een baret op. De
rugleuning vertoont het zonne-symbool.
Dezelfde zetel-vorm vinden wij terug bij
een Waruga te Likupang. De rugleuning is
versierd met een bladeren-motief (een lau
werkrans, laurier-bladeren?). De armleunin
gen bestaan weer uit twee (ditmaal gehurk
te) mannen-figuren.
Te Sawangan vindt men een stier als
beeld op een deksel van een der Waruga's.
Het is de Anoang (wilde rund, o.a. inheems
in Z. Amerika).
De urn van een Waruga te Airmadidi
draagt relief-versiering. Een uitzondering.
Het relief stelt twee mannen voor, waarvan
één opmerkelijk Europese gelaatstrekken
heeft. De figuren zijn overigens naakt tot
op het middel. Uit de broek, die zij aan
hebben, zou men wel een kniebroek kun
nen herkennen, zoals de zeelieden die om
streeks de 15e en 16e eeuw droegen als
werkbroek.
Bijzonder fraai, maar ook heel merkwaar
dig, is weer het beeldhouwwerk van een
der Waruga's te Sawangan. Men ziet een
mannenfiguur met een baret op en ge
kleed in een lange mantel. Een kostuum
door edellieden en voorname handelaren,
geleerden enz. gedragen in 15e en 16e
eeuw. Het gelaat van de man is volkomen
Europees en heeft een lange kin of punt
baard. Men zou er een Spaans edelman of
rechter uit de latere middeleeuwen in kun
nen zien.
Sommige Waruga's - men vindt er ook
weer één van te Sawangan - dragen het
beeld van een vrouw, met een kind tussen
de benen. Het hoofd van het kind is naar
beneden gericht. Volgens ouden van dagen
zou hier een vrouw begraven zijn, die in
het kraambed overleed. Hieruit zou dan
blijken, dat ook vrouwen in Warugapotten
werden bijgezet.
Een andere Waruga - ook te Sawangan,
waar ben blijkbaar een voorliefde had voor
"betekenisvolle" versieringen - draagt als
versiering een duidelijk phallische voorstel
ling. Is hier sprake van de uitbeelding van
iemands bijozndere karaktertrekken tijdens
diens leven? Of heeft de aan phallische
voorstellingen gebonden (oude of nieuwe
re) mystiek zich in de Warugacultuur doen
gelden?
De meeste Waruga-daken zijn voorzien
van beeldhouwwerk in de vorm van span
ten. Is hier sprake van dakspanten of moet
men denken aan de ribben van een schip?
Opmerkelijk is, dat op geen enkele oude
Waruga een naamsaanduiding voorkomt.
Toch hebben deze Waruga-bouwers onge
twijfeld kunnen lezen en schrijven. Het
fraaie beeldhouwwerk wijst op een gevor
derde cultuur. Maar bovendien draagt het
dak van de Waruga te Ma-Umbi - even
eens versierd met een mannenfiguur in de
bekende lange jas - zeer duidelijk de let
ters "M.M." en het Latijnse cijfer "I". Naar
de overlevering wil, zou hier sprake zijn van
de eerste Waruga in de Minahassa vervaar
digd. "M.M. I." zou dan willen zeggen:
"Memento Mori 1." Van deze Waruga is
overigens nog slechts het dak over. De
urn met het lijk zijn verdwenen.
Tot zover het relaas over de uiterlijke
verschijningsvormen der Waruga's.
Thans het een en ander over de z.g.
"Hocker-bestattung". Bij deze vorm van
lijkbezorging, wordt het stoffelijke over
schot in hurkende (zittende) houding, met
de knieën tegen de borst gebonden - be
graven.
Zoals reeds eerder gemeld, was de vorm
van bijzetting der overlevenden in de oud
heid op veie plaatsen van de wereld be
kend. En ook in de Indonesische Archipel
vinden wij haar terug, o.a. in overig Sula
wesi (Celebes), Sumba en elders.
Volgens Riedel heeft men in de Minahassa
tot 1819 de Hockerbestattung gevolgd.
Eerst de grote pokken-epidemie maakte
hieraan een einde. (wordt vervolgd)
THANS WEER VERKRIJGBAAR:
(2e druk)
door Lin Scholte
Het levensechte verhaal van Djemini,
een soldatenkind, een „anak kolong",
in de tangsi geboren en opgegroeid.
Prijs: f 2,95 0,30 porto f 3,25
6
