DE GEEST VAN GHANDI
Minnie
goes
Englisch
MUZIEK?
BREAKFAST
"Welk beschavingskenmerk schuilt er in het vermogen om in één
nacht een krant te maken van 120 pagina's, als het merendeel van
deze copy banaal of rechtuit gemeen is en nog geen twee kolom
men het bewaren waard zijn?"
MAHATMA GANDHI
in een persinterview in 1926
Hier in Amerika zijn massa's kleine bla
den al lang opgeslokt door grote bladen.
Eén van Amerika's reuzen is de Los Ange
les Times, die het bestaat om elke week
met een zondageditie voor de dag te ko
men van 350 pagina's a 6 kolommen (Tele-
graafformaat). Die krant is dus dikker dan
de meeste boeken, bevat in feite meer ge
schreven stof dan een vol deel van een
flinke encyclopaedie en weegt 2 kilo. Voor
een kwartje.
Als 's morgens vroeg de krantenbezorger
de wijk door komt om links en rechts deze
knotsen uit zijn auto te smijten, hoor je
de doffe dreunen al van heel ver aankomen
als springende kakaps in de nacht...
Dit blad heeft een dagelijkse oplaag
van 839.735 ex. 120 tot 200 pagina's)
door de week en een Zondagoplaag van
1.165.396 ex. De Nummer Twee krant van
Los Angeles is de Herald Examiner met
een aantal pagina's en een oplaag zó ver
beneden die van de L.A. Times, dat de
uitgever deze cijfers niet eens op de front
pagina durft te zetten, zó goed weet deze
uitgever dat als hij dét doet de gemiddelde
koper voor hetzelfde geld tóch de "dja-
goer" kiest. Over de nóg kleinere of buurt-
bladen zullen wij maar zwijgen; dat zijn
zulke prietiels...men koopt die alleen voor
plaatselijk nieuws en advertenties voor
buurtzaken. Een "opinie" hebben die bla
den "natuurlijk" niet.
Maar aan een begrip van deze opinie
komt de doorsnee lezer tóch niet, want met
de beste wil van de wereld kan je van
zo'n pakket nooit meen dan zes pagina's
(36 kolom) lezen. En van die 36 kolommen
blijft na schifting op duurzame leerzaam
heid inderdaad vaak geen 2 kolom over
zoals Gandhi zegt. M.a.w.: verreweg het
grootste percentage is verspild.
Kranten zijn in Amerika niet veel waard.
Dat blijkt indirect uit het feit dat deze
kranten meestal buiten winkels worden ge
deponeerd, binnen gemakkelijk bereik van
elke koper. Deze pikt een krant weg, doet
een kwartje in een daartoe bestemd bakje,
schuift het muntstuk onder de deur door
of betaalt aan de toonbank. Maar verder
kijkt niemand er naar om. M.a.w. men zou
zó elke dag een krant kunnen wegpikken
als men wou, zonder te betalen, maar
schijnbaar gebeurt het niet (of zeer wei
nig): ze zijn de moeite van het stelen niet
waard.
Méér nog: de volgende dag zijn onver
kochte kranten "natuurlijk" volslagen waar
deloos. De verkochte kranten worden af
gerekend en de onverkochte gaan "plof"
meteen de vuilnisbak in. Ik probeer me
wel eens voor te stellen wat er over heel
Amerika aan honderdduizenden winkels da
gelijks de vuilnisbak ingaat. En hoe in alle
gezinnen grote percentages krant na lezing
van anderhalve pagina ongelezen achteloos
worden weggeworpen. Ik denk aan de su
permarkets en restaurants waar dagelijks
onverkochte of ongebruikte restanten voed
sel worden weggegooid. Voor hoeveel tien
tallen millioenen? Dag in dag uit? En moet
daarvoor een im- en export-balans met
onontwikkelde volken "positief" gehouden
worden?
Ach, twist niet, de zaken kunnen natuur
lijk altijd "redelijker" voorgesteld worden.
Maar Gandhi dacht zo, toen hij de Britten
bitter verweet dat zij India uitzogen in ruil
voor een beloofde welvaart, die spilziek
was en materialistisch. Gandhi was geen
"domme, ontevreden, communistische In
lander". Hij was de zoon van de Eerste
Minister van een Maharadja, gepromoveerd
in de rechten in Oxford en daarna welge
steld advocaat in Zuid Afrika. Hij gaf AL
LES op om "Swaraj" te propageren (zelf
alles doen; niets meer buiten kopen) en
een terugkeer tot oude Indiase cultuur
waarden. Hij werd vermoord. En vergeten.
Maar het Westen moet inzien dat er nog
steeds duizenden Aziaten zijn, nu nog, én
morgen én over honderd jaren, die net
zo denken als Gandhi (op vele neven
terreinen, vanuit diverse gezichtspunten) en
die vaak alleen voor de schijn of onder
dwang van de omstandigheden "communis
tisch" of "democratisch" zijn, maar dat
diep onderin elke geest in de nieuwe on
afhankelijke staten in Azië het hartstoch
telijke verlangen schuilt om niet alleen po
litiek en economisch maar ook geestelijk
volkomen vrij te zijn - en weer zich zelf
zoals tientallen eeuwen vóór het imperia
listische tijdperk.
Wij proberen mensen als Gandhi aan te
spreken op deze wijze: "Saudara Gandhi!
Met Uw gaven van geest en Uw studieop
leiding kunt U even gelukkig worden als
Henry Ford of Onassis. U hoeft niet barre
voets te gaan en in een lendedoek en met
zo'n bespottelijk spinnewieltje; U kunt vil
la's hebben in Acapulco en San Tropez,
Cadillacs en jachten, doctoren om U heen
die U een veilige en hoge ouderdom ver
schaffen kunnen met massa's pret. Eén
woord maar..."
En dan horen we een vreemd antwoord
van deze wijze "Socrates van India", die
zo vaak is afgeschilderd als een Europea
nen-hater:
"Weet U, U Blanken bent eigenlijk bui
tengewone mensen! U mist de geest van
opoffering niet, het vermogen om lichame
lijk comfort op te offeren. Kijk alleen maar
naar jullie Noordpool-onderzoekers en
Mount-Everest-beklimmers. Waarom bent U
niet even bereid lichamelijk comfort op te
offeren voor spirituele avonturen? Er is een
verdrietig heimwee, een sterk verlangen,
een geestelijke honger bij jullie blanken,
vooral onder Amerikanen. Maar geen oefe
ning. Waarom oefenen jullie niet?"
U ziet: we praten langs elkaar heen,
Oost en West, zo lang als we leven. Hoe
willen we dan tot een politiek of econo
misch accoord komen? T.R.
IIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIiUI|l
Voor elk wat wils. Oud en nieuw. Westers |j
en Oosters. Krontjong- en Koboistijl. j§
Hoempapa en hula - hula.
RIA VALK
SHIRLEY
THOM KELLING
SANDRA j
1 Vele andere sterren kunt U horen en zien |j
I op de 1
PASAR MALAM TONG TONG
1 22 t/m 25 juni
HOUTRUST DEN HAAG
A kippered herring seems to look at me,
and while I drink my coffee, I can see
the torture in his eye, and I just wish
I ordered something else upon my dish.
I close my eyes as I begin to prick
and cut into it, but my throat feels thick.
I never caused an animal such harm;
for me this English breakfast has no charm.
In front of me, wobbling his bulky leg,
a stout man is waiting for his ham and egg.
His wife swallows her grape-fruit and their son
is whining "when the breakfast will be done".
Porridge and scrambled eggs, or only juice,
grilled meat, or sausages, I could not choose.
At last I gambled - and got this fish
with his reproaching eye upon my dish.
Tijdens een reis door Engeland werd Minnie Hoogland - de Winter tot het bovenstaande
gedicht geinspireerd. Wij hebben het in de Engelse taal afgedrukt, omdat deze taal, naar
wij menen, genoegzaam gangbaar is onder onze abonnees. Vertaling zou namelijk aan
de aantrekkelijkheid van het gedicht een hele boel afbreuk doen. Red.
9
