f a
RIJST
MYANA-
borduurwedstrijd
Onder het motto: Rijst een dagelijkse zorg,
wordt tot september a.s. in het Tropenmu
seum te Amsterdam een tentoonstelling ge
houden. Er is een leuke tentoonstellings
ruimte gemaakt. Op overzichtelijke wijze
wordt de bezoeker ingelicht over het wel
en wee van de rijst. Foto's en dia's geven
doorsnede's van de bladschede, stengel en
rijstkorrel. Er wordt aandacht geschonken
aan de historie van de rijst. De rijstcultuur
is vermoedelijk in Azië ontstaan, naar aan
leiding van vermeldingen over rijstbouw in
oude Chinese bronnen van 2.800 v. chr.
In Afrika is ongeveer 1.500 jaar v. chr. de
rijstcultuur, onafhankelijk van Azië, in de
Niger delta ontstaan. Bijzonder interessant
is een steen uit de tijd van Koning Rama
Gamhèr van Sukhadaya, 1292 na chr., waar
op een verhaal staat te lezen, dat gaat over
de zeden van het land, waarbij ook de rijst
vermeld wordt. Op een leerzame manier
wordt het verschil tussen droge- en natte
rijstbouw uiteengezet. Men ziet hoe de rijst-
verbouwer moet zwoegen om van het begin
Vervolg van pag. 14
mensenhanden uitgegraven worden en men
legde dan ook een touw om de stam en
een hond trok de wortel eruit, letterlijk: door
een hond getrokken.
Shakespeare noemt de Mandragore in O-
thello:
"Neen, niet de papaver, noch de
mandragore of welk slaapverwekkend
middel ter wereld ook zal ie ooit
doen inslapen met deze sluimer".
Wij zijn in de wetenschap zover gevorderd
gelukkig dat wij niet meer bij pestepidemie
ën met een desinfecterende kap hoeven te
lopen, gedrenkt in salie, myrrhe, wijnruit,
rozemarijn, kruidnagel etcetera... maar vele
van de planten uit de oudheid en van na
tuurvolken worden nu nog aangewend in de
moderne geneeskunde.
Denkt U alleen maar aan kinine, een middel
dat de Jezuiten omstreeks 1600 in Peru
leerden kennen ter bestrijding van malaria
koortsen. De Indianen gebruikten de bast
van de Quina-Quina njet a|s geneesmiddel,
maar als een verfstof. Toen de vrouw van
de Spaanse onderkoning van Peru, gravin
van Chinchona genezen werd door fijnge
malen kina (toen geheten Pulvis Jesuiticus)
nam zij dit poeder mee op een reis naar
Spanje, waar het de naam kreeg "poeder
van de gravin". Linnaeus heeft de kinine
naar de gravin genoemd, Cinchona officina
lis maar hij vergat de h in haar naam.
De tabak werd oorspronkelijk in Peru ge
bruikt voor medicinale doeleinden (zweren
en steenpuisten), de naam nicotine is te
danken aan Jean Nicot de Franse ambassa
deur in Lissabon in de achttiende eeuw.
Coca of Cuca, de cocaine, werd reeds bij
de Inca's gebruikt en de Peruvianen kauw
den op het blad tijdens hun lange afmat
tende bergtochten.
De wereld der planten is vol bloeiende ont
dekkingen. Shakespeare, als man van zijn
tijd aangewezen op de geneeskunde met
plantaardige produkten, dichtte:
O mickly is the powerful grace that lies
in herbs, plants and their true qualities!"
(Groot is de machtige genade die ligt in
tot het eind de rijst zoveel te verzorgen en
voor gevaren te behoeden. De tentoonstel
ling laat uiteraard vele gebruiksvoorwerpen
zien, oogstmesjes, eggen, ploegen en een
slede om de geoogste rijst naar het dorp te
brengen. Er wordt iets verteld over de ma
gische invloeden, die oogst en eigenlijk het
gehele verbouwen van de rijst, overheer
sen. Een bijzonder mooi beeld van Dewi
pri, de rijstgodin, overtuigt de bezoeker van
de waarde van deze tentoonstelling. In een
aquarium zijn de zo gevreesde bilharzia
slakken te "bewonderen", die eigenlijk de
schuldigen van de schistosoma ziekte zijn,
welke zeer vaak dodelijk is. Op duidelijke
wijze laat men zien, hoe de rijstaanplant
tegen ongedierte beschermd wordt, o.a.
door het uitzetten van vis, bespuitingen etc.
Een scala van bijprodukten van de rijst is er
ook te bewonderen .terwijl de man of vrouw
met de technische knobbel zijn of haar hart
aan allerlei machines kan ophalen. Voor de
liefhebber: er zijn 7.000 rijstvariëteiten.
JOHN BöSENSELL
kruiden, planten, en hun ware (goede) ei
genschappen".
En daar is vroeger ook heel wat mee ge
sold en kwakzalvers werden rijk van de
meest wonderlijke (of dodelijke) mengsels.
Onze moralistische vader Cats zei het met
de versregels:
Als ick bij wijlen lees, wat groote
Meesters schrijven
Van dingen nut geschat om sieckten
weg te drijven,
Dan stae ick als verbaest van al het
vremt bedrijf
Dat ieder onderneempt om dit bouw
vallig lijf.
CC.
Geraadpleegde literatuur:
A. M. van Prooijen, Schetsen uit de ge
schiedenis der Drogerijen
Trevor I. Williams, Drugs from Plants
Prof. L. Lewin, Die Gifte in der Welt-ge-
schichte.
Een veertigtal inzendsters heeft aan de in
ons 30-april nummer uitgeschreven borduur-
wedstrijd van een Kembang Sepatoe mee
gedaan. En de jury heeft het bijzonder
moeilijk gehad. Tot het laatste moment
werd er gewikt en gewogen door de dames
Nieuwenhuys en Leyder Havenstroom en
de Heer MacLennan. Tenslotte moest er
een beslissing vallen en dit zijn de geluk
kige prijswinnaressen:
1. Mevr. S. Pot-Flach, Poortugaal (Z.H.), de
eerste prijs van 50,2. Mevr. Duys-Rik-
kerink, Kopenhagen (Denemarken), de twee
de prijs van f 25,3. Mevr. C. S. v.
Hessen-Lutteken, Voorburg, de derde prijs
bestaande uit een boekenbon van f 12,50;
4. Mevr. C. Schröder-IJsselstein, Amster
dam, een troostprijs bestaande uit een boe
kenbon van 5,5. Mevr. F. D. Hester-
man-Gogelein, Amsterdam, eveneens een
troostprijs; 6. Mevr. J. H. Brostowski-Ver-
haeff, Haarlem, een troostprijs; 7. Dochter
tje van Mevr. Oomes, Waddinxveen, een
extra troostprijs van 5,omdat zij met
haar elf jaren de jongste deelneemster
bleek te zijn.
De oudste inzendster was Mevr. Hesterman
-Gogelein, die ondanks haar 90 jaren een
kussen wist te borduren, dat voor een prijs
in aanmerking kwam.
Uit de verschillende reacties is gebleken,
dat het idee bijzonder in de smaak is ge
vallen, en vele dames hebben dan ook ge
vraagd om meer borduurpatronen van tro
pische bloemen.
Zoals U op de foto hier beneden kunt zien
leverde het totaal aan inzendingen een aar
dige expositie op, die tijdens de Pasar
Malam zeer veel belangstelling trok.
Van bleekroze tot vuurrood, van klein tot groot, op kussens, boekomslagen en een kinderjurkje bloeiden
Kembang Sepatoe's je tegemoet in de expositie-stand op de afgelopen Pasar Malam in Houtrust.
15
