TONG TONG BOEKENCLUB
CAREL REYNIERSZ
c/Fgk.cWi&-
Voor verzamelaars
en sou venier jagers
(1650-1653)
Reyniersz moet al
vroeg in dienst van
de Compagnie zijn
geweest, want al op
23-jarige leeftijd be
vond hij zich als
opperkoopman aan
de kust van Coro-
mandel. Men schreef toen 1627. In 1629
werd hij gezant bij de naik van Karnatika;
in 1635 - ofschoon beschuldigingen van
particuliere handel tegen hem werden uit
gebracht - volgde hij Marten IJsbrants op
als goeverneur; een jaar later was hij bui
tengewoon Raad van Indië.
In 1638 stond de Compagnie hem toe
naar Batavia te komen, omdat hij wilde
repatriëren. In Batavia ontving hij bericht
van zijn benoeming tot gewoon Raad, in
januari 1639 keerde hij als admiraal der
retourvloot naar Holland terug. "Om syne
goede diensten" eerden de bewindhebbers
hem met een bedrag van 2400,waar
mee hij in Amsterdam een eigen negotie
begon. Toen hij binnen enkele jaren door
speculatieve ondernemingen al zijn geld
verloor, trad hij in 1645 als Raad van Indië
weer in dienst van de Compagnie.
In 1646 in Batavia aangekomen, nam
Reyniersz zitting in de Raad; in October
1650 kreeg hij bericht van zijn benoeming
tot G.G. Vier jaar later besloten de Heeren
XVII hem te ontslaan, omdat hij niet be
kwaam genoeg bleek (hij had trouwens bij
zijn benoeming al te kennen gegeven, dat
hij tegen het leiderschap opzag), maar nog
voordat de ontslagbrief in zee ging, ont
vingen zij van Reyniersz een verzoek om
ontslag, wegens gezondheidsredenen. De
Heeren XVII - blij dat zij hem niet hoefden
te kwetsen - willigden het verzoek in en
zonden hem een uiterst vriendelijke brief.
Deze heeft hij echter nooit onder de ogen
gehad, want tengevolge van een attaque
overleed hij voordat de brief hem bereikte.
(1653). De Raad van Indië had inmiddels de
Directeur-Generaal Maetsuycker gemach
tigd de regeringsstukken te tekenen.
Reyniersz is één der slapste landvoog
den geweest, "die gestadig aan de leiband
der predikanten liep". Niettemin is zijn be
stuursperiode door enige belangrijke feiten
gekenmerkt (hoewel initiatieven zijn uitge
gaan van de bestuurders in Holland): er
werd een nieuwe Instructie ingevoerd voor
de Indische Regering, in 1650 door de be
windhebbers opgesteld en van kracht ge
bleven tot het einde der Compagnie; op
Kaap de Goede Hoop werd door Jan van
Riebeeck een ne
derzetting gesticht;
in 1653 werd op
Ceylon de strijd te
gen de Portugezen
hervat.
Bron:
G.G.'s van Ned. Indië,
door Dr F. W. Stapel.
We hebben nog een handjevol Pasar Ma-
lam Sleutelringen en Boekoe Pienters (pro
gramma's) van de laatste Pasar Malam in
ons bezit, die wij kunnen "leboer" (en op
geruimd staat netjes!) én we kunnen er ver
zamelaars een plezier mee doen.
Tot dit laatste inzicht zijn we eigenlijk
gekomen omdat er sinds de Pasar Malam
vrij geregeld aanvragen voor deze artikelen
zijn binnengekomen, die we dus tegen kost
prijs hebben kunnen verstrekken. Roegie is
er niet meer bij. Oentoeng van enige om
vang ook niet, omdat het immers maar een
handjevol betreft. Maar met de ouwe zui
nigheid van Tjang vinden we het zó maar
weggooien altijd onprettig. Vandaar dit aan
bod tegen kostprijs als dienstbaarheid:
Sleutelring plus programma 1,90
Sleutelring alleen f 1,70
Boekoe Pienter alleen f 0,40
(Inclusief verzendkosten)
De sleutelring is werkelijk een aardig
dingetje, dat helaas nooit meer gemaakt
wordt: aan ring en ketting een plastic
schijfje waarin aan de ene kant een af
beelding van het bekende Pasar Malam
torentje, aan de andere een reproductie
van ons Oranjenummer bij het huwelijk
van "Beatrix en Claus".
Jammer dat we er zo weinig van hebben
en jammer dat ook dit voorgoed voorbij is.
RED.
RAPAT
Donderdagavond 8 september,
aanvangende om 8 u., zal in het
zaaltje Pr. Maurislaan 36 te Den
Haag een bijeenkomst gehouden
worden voor geïnteresseerde a-
bonnees, waarbij Tjalie Robinson
gastheer en spreker zal zijn, en
waarbij na een inleidende cause
rie over bevindingen in Indone
sië gelegenheid gegeven zal
worden voor discussie.
Deze eerste keer uitsluitend
en alleen abonnees (ev. met
echtgenote). Er zal koffie en een
koel drankje verkrijgbaar zijn.
Daar het zaaltje van Tong
Tong (1ste étage) maar beperkte
accomodatie biedt, wordt ver
zocht tijdig (liefst vóór 7 septem
ber a.s.) op te bellen voor plaats
(en). Hebben wij onze grens be
reikt dan zal men wel horen, wel
ke andere dag voor tweede rapat
wordt vastgesteld, zodat men bij
het missen van de eerste avond
de tweede "raken" kan.
Er worden géén plaatsen ge
reserveerd, dus wie het eerst
komt, zoekt zijn beste plaatsje,
dus klas kambing. Wie later
komt, moet tevreden zijn met
klas kampret.
Directie en Hoofdredactie roe
pen U tot slot een opgewekt:
"Tot ziens!" toe.
f 14,50 Uitg. Hollandia N.V. Baarn
(geen porto) Willem Brandt:
"Zwarte Moesson".
Dit boek verscheen in 1946 voor het
eerst onder de naam "De gele terreur" en
beleefde als zodanig nog een tweede druk.
Onder de naam "Zwarte Moesson" ziet het
dus voor de derde maal het licht, echter
geheel herzien en uitgebreid. Het boek
heeft dus niet alleen een kleurverandering,
maar ook een gedaanteverwisseling onder
gaan: er is een aanzienlijk verschil tussen
een gele terreur en een zwarte moesson!
Nu kennen wij Willem Brandt reeds lang
als journalist, dichter en prozaschrijver (in
deze chronologische volgorde), maar met
dit boek kunnen wij hem in geen dezer
drie categorieën plaatsen. Het boek is
"slechts" een relaas van wat door de
schrijver rondom de oorlog en in krijgsge
vangenschap werd meegemaakt. Zelfs het
proza-schrijven speelt dan een niet ter
zake doende rol. Daar het ook geen his
torisch document beoogt te zijn, ontbreken
de daaraan verbonden bewijzen als daar
zijn copieën van rapporten of acten, brie
ven of oekases, enz. enz.
Wie nog steeds graag terugblikt op die
tijd van verschrikking, zal echter in dit
boek vele bevestigingen vinden van eigen
ervaringen. T.R.
SI BENTIET
leest graag, maar vindt boeken zoe
ken "hopeloos". Feelstefeel si! Wor
bingoeng! Wor verlak!
Dat heeft hij met zeer velen gemeen,
ook zijn vriendje Tjalie.
Daarom heeft BOEKHANDEL TONG
TONG aan de hand van onze meest
bestelde boeken een lijst samenge
steld, waarin U een beperkte, maar
goed gerichte keus heeft. Deze lijst
voldoet in de praktijk uitstekend.
Alle klanten zijn tevreden.
De lijst wordt U op verzoek gratis
toegestuurd. Eén briefkaartje en U
heeft 'm!
Bestelt Uw boeken bij Tong Tong. Een
simpele storting op postgiro 6685, met ver
melding van het door U gewenste boek,
brengt U in de kortst mogelijke tijd in het
bezit ervan.
6
