AN ACT OF GOD
"...lk geniet altijd van boeken en bladen
van en over Tjalie Robinson en ik heb hem
zelf ontmoet ongeveer een jaar terug. Hij is
ook een zoon van een oud-Steurtje en kent
onze streken van voren naar achteren, pokok-
nja van alle kanten. Maar toen we bij elkaar
zaten te babbelen kwam er bericht. Een steur
tje verongelukt en opgenomen, hoe kostennja
in hospitaal. Zat hij met grote ogen te kijken
toen wij onze zakken allemaal leegschraapten
om 't geld bij elkaar te krijgen. Want jongen-
nja al Hollands denken, dus een dubbeltje
honderd keren draaien voordat hij dat af
staat, maar op dat moment zijn laatste 25.000
ook door ons gekefju voor hospitaalkosten
en hij door maar zijn hoofd krabben..."
Uit een brief van
Steurtje John Saimima
in Indonesië aan
Steurtje Maas in Holland
ge-kef ju nieuw-Steurs (Steurtjestaai ver
nieuwt zich steeds). Betekent: iemand tot
geven bewegen. Mogelijk afgeleid van "give
you"BOS Bond Oud Steurtjes.
Ja, ik herinner me die vergadering met
het hoofdbestuur van de BOS-Indonesië
nog als de dag van gisteren. Als vertegen
woordiger van het hoofdbestuur van de
BOS-Nederland hoopte ik een methode te
vinden om de Indonesische BOS te helpen.
"Zou ik jullie boeken kunnen zien?" Zegt
voorzitter Bram Bernard (die intussen Mr.
geworden is, selamat Bram!): "We houden
geen boeken bij". Zo, daar zit je met je
goeie Hollandse gedrag. Hoe moet je nou
balansen en begrotingen maken? En een
hulp-systeem ontwerpen! Maar aangezien
allemaal kijken alsof het de gewoonste
zaak van de wereld is dat twee weeshuizen
worden beheerd zonder zelfs een schrift
en een potloodje, kijk ik ook maar gewoon
en vraag: "Hoeveel zijn de geschatte maan
delijkse inkomsten?" "O, dat weet ik pre
cies", zegt Bram, "dertigduizend pop!" "Zo,
en wat zijn de uitgaven?" "Vier ton". "Per
jaar?" "Nee, ook pèL maand", ledereen
gaat gewoon door met sjekkies roken,
maar ik kon toch niet nalaten m'n hoofd
te krabben. "Maar hoe komen jullie er
dan?" Wijst Bram naar boven: "An act of
God", zegt hij. "Een maandelijkse act of
God?" vraag ik. "Ja".
Hoofdbestuur BOS-Nederland uitgepraat.
Er wordt over allerlei andere zaken ge
babbeld. 'Weet je dat X in het hospitaal
ligt?" zegt Bram opeens. Niemand weet
het. Bram vertelt mij eerst de voorgeschie
denis. Van een Steurtje dat zijn vrouw en
twee zoons onverzorgd achtergelaten heeft.
Het moedige vrouwtje (een Eurasisch meis
je van Singapore) klaagt niet, maar wor
stelt zich er dapper door. Maar onophou
delijke tegenslagen richten haar geestelijk
en physiek ten gronde. Op een dag komt
ze toch bij Bram. Of deze helpen kan.
Bram informeert niet veel. "Hoeveel?" "Vijf
mille". "Ik zal zien", zegt Bram en gaat
naar z'n vrouw Tine in de achtergalerij.
"Hoeveel heb je nog in huis?" "Vijf mille".
"Geef op", zegt Bram, "deze vrouw moet
NU geholpen worden". "Maar het is ons
laatste blandjageld", zegt Tine nog. Het
geld wordt gegeven. De vrouw gaat weg.
Geen schuldbekentenis of afbetalingsrege
ling. Weg.
Bram gaat nu toch wel een beetje pieke
rend op zijn platje zitten. Binnen in het
huis piekert Tine veel meer.
Een auto stopt voor het huis. Een kerel
springt eruit, Steurtje, echte avonturier en
meester-tjatoeter. "Hallo! Ik heb al lang
niets van me laten horen en jullie zullen
wel zorgen hebben met de BOS. Ik wil een
beetje schade inhalen". Hij haalt een pak
ket bankjes van duizend uit zijn achterzak
en begint biljetten af te pellen: 1, 2, 3, 4,
5, 6, 7... Dan piekert hij even, neemt er
twee terug en geeft vijf lapjes aan Bram.
"Dat is heus alles wat ik missen kan.
Saluut!" Hij springt weer in z'n auto en
rijdt weg.
"Heb je ooit zoiets?" vraagt Bram de
vergadering. Waarom precies vijf? Hij had
er al zeven in z'n handen!" De vergadering
knikt. Dat is inderdaad bijzonder.
"An act of God", zegt Bram plechtig.
Maar goed, die vrouw van zo pas had
tweelingzonen. Prachtjongens. Eén van hen
wordt door een militaire truck overreden.
Betjarijders, ander publiek schiet toe, wil
de chauffeur lynchen. Dan komt een stem
onder uit de auto: "Help mij eerst. Ik leef
nog". Men vergeet alle emoties en begint
gezamenlijk de enorme truck op te tillen.
Bij gebrek aan een kriek gaat dit moeilijk.
De jongen onder de auto geeft geen kik.
Zijn been blijkt afschuwelijk gekwetst te
zijn: op diverse plaatsen gebroken; het bot
steekt er uit. Men vervoert hem naar het
hospitaal. Nou wordt het lastig. Wie be
taalt de opnamekosten?
Men delibereert; het hospitaalpersoneel
overweegt. De gewonde ligt in de zon. Er
staat een Indo-meneer bij de poort. "Laat
die jongen niet zo liggen. Hoeveel is er
nodig?" "Twintig mille". "Hier zijn twintig
mille". De jongen wordt naar binnen ge
bracht; de meneer verdwijnt.
"Another act of God".
Helaas blijken de kwetsuren van dien
aard te zijn dat een langdurige specialis
tische behandeling nodig is. Maar wie moet
dat betalen? Bram haalt z'n schouders op
en kijkt gelaten de wereld in.
Dan haalt één van de bestuursleden een
bankje van 5000 uit z'n zak en legt het op
tafel. En van een ander komt weer vijf en
van een ander tien...(We hadden net te
voren steen en been geklaagd over de
dure en onzekere tijden, mind you)...en ik
leg er ook maar wat bij. ledereen kijkt
heel gewoon (de bandieten! intussen lach
ten ze zich rot om mijl). "Hoeveel kost de
hele behandeling?" vraagt er een. "Tachtig
mille", zegt Bram opgewekt, "ik heb hier -
even natellen - veertig. Dus we zijn op de
helft. De rest komt ook wel!" Hij steekt
het geld nonchalant in z'n broekzak en de
vergadering gaat verder. An act of God.
Ik heb NOOIT MEER naar boeken ge
vraagd. Nergens! En gegeven waar ik kon,
zo lang ik in Indonesië was.
Maar John, je moet niet zo lachen, hoor.
Want hier in Holland moet ik afrekenen.
Op zijn minst voor de Belastingdienst, want
die telt m'n reisrekening na. Zoveel is ge
dekt door quitanties? De rest niet? Dat is
dus inkomen meneer, en daar wordt U voor
belast. En dat doet pijn, njoo! Maar ook dat
is "an act of God". Want Zijn wegen zijn
inderdaad onnaspeurlijk.
In Indonesië heb ik niet alleen corrup
tie leren kennen, maar ook grootmoedig
heid en hulpvaardigheid tot vér voorbij ab
surde grenzen. De westerse economen za
gen juist dat Indonesië op die manier al
in 1955 bankroet had moeten gaan, in 1957,
in 1960, in 1963, in 1966...ga maar door
met rekenen en voorspellen! Maar zolang
er zulke acts of God opgebracht kunnen
worden, wie kan er nog koel meten en
veroordelen? Welke economische voorspel
ling klopt nog?
Ik ben ettelijke malen in beide weeshui
zen geweest en heb gezien hoe zorgzaam
en geheel in de geest van Pa voor die
kinderen gezorgd wordt. Hoe handig er
wordt gewerkt met de kisten kleren uit Hol
land. Hoe er altijd weer een Steurtje on
danks drukke werkzaamheden even komt
binnenvallen in het weeshuis in Djatinegara
of Depok. Is er genoeg rijst? Is er genoeg
tempeh? En als er niet genoeg is, dan
maakt hij de "act of God" van het moment.
En dag in dag uit hebben vele tientallen
kinderen driemaal per dag te eten - in dat
land van "hongersnood en corruptie".
En uit de verte doen wij flink en schelden
naar hartelust op de dieven en corrupte-
lingen, maar DOEN niets. En daér zijn er
nog banjak, banjak sekali, die zich van hun
menselijke plichten bewust zijn en zich
desnoods het eten uit de eigen mond spa
ren, maar hen helpen die geen ouders of
geen vrienden hebben. Is het nobel? Is
het braaf? Nee, het is gewoon "an act
of God". T.R.
«muilminimiiiiiiiiiiiiiiimuiuimm
verkrijgbaar bij
TONG TONG
BESTELT
het eerste goede boek over Soekarno
van de schrijver Bernhard Dahm
(Zie voor de bespreking van dit werk,
1 "Soekarno en de Strijd om Indonesië's
1 Onafhankelijkheid", onder het hoofdstuk
Tong Tong Boekenclub, pagina 10 van dit
1 nummer). I
mi
"Zelfinkeer
en
Verbijstering"
door Ortega y Gasset
prijs
porto
f 6,90
0,60
7,50
3
