SERIMPI
STUDENT
De muziekcultuur van de gamelan van eeu
wen her is in mij bewaard gebleven en
heeft uiting in mijn lichaam gevonden in
de vorm van de Serimpi danskunst. Reeds
als klein kind van 6 en 7 jaren trokken de
gamelantonen mij naar de kampong, om
daar stil en vol aandacht te zitten luisteren,
gezeten tussen mijn speelgenootjes. In mijn
kinderlijfje voelde ik 't ritme aanzwellen
tot een spontane beweging. Als een herin
nering? Een re-incarnatie van een oude
cultuur?
Naarmate ik ouder werd vervolmaakten
zich deze bewegingen in een complete
dans. Toen ik de leeftijd van 18 jaren be
reikt had, las ik "De Indonesische Dans
kunst" van Prof. Krom. Ik ontdekte, dat ik
reeds vele bewegingen me eigen had ge
maakt, nog voordat ik ze zag in Prof.
Krom's boek; ik was trots en dankbaar
tegelijk. Een eeuwenoude cultuur had zich
vanzelf van mijn lichaam meester gemaakt.
Daarom was 't ook helemaal geen toeval,
dat ik kennis maakte met de neef van de
toenmalige Sultan van Djocjakarta. Hij was
gelogeerd bij de eveneens zeer bekende
arts op Peneleh Soerabaja, dr. Soedjono.
Hij bood mij aan de juiste beginselen te
leren van de Serimpi dans met gamelan.
Hij verzocht mij alles wat ik mezelf had
aangeleerd zonder muziek voor te dansen.
Hij was verbaasd en verrukt tegelijk, dat
een "Europees" meisje deze Javaanse dans
zo diep kon aanvoelen. De verdere lessen
onder zijn leiding verliepen vlot en verfijn
den alleen alles, wat ik zelf al innerlijk ge
voeld had en in dansbewegingen had om
gezet.
Toen mij dan ook de eer te beurt viel aan
een uitvoering mede te werken, (van de
zeer bekende Moeder v. d. Steen, vertolk
ster van de Indo in Indische toneelstukken,
Dezer dagen kwam een jongedame op
Tong Tong om mr. Charley Robinson te
spreken. Het bleek een Australisch studente
te zijn, die voor haar eindstudie een thesis
wenste te schrijven over "Intellectual Acti
vity and Leisure in Djakarta in the Thirties"
(Intellectuele activiteit en ontspanning in
Djakarta in'de 30'er jaren").
De studente heette Heather Sutherland,
een bedeesd ernstig meisje, thans op weg
naar Amerika om van daar hopelijk nog
Djakarta aan te doen en dan terug te keren
naar Sydney. Ik was uiteraard verbaasd
dat een Australische zulk een studie ge
kozen had. En ook dat ze hier bij Tong
Tong informaties kwam inwinnen. Want ik
heb hier nog nooit één Indische student
gezien voor welke interesse in het oude
Indië ook.
Al spoedig bleek dat in Australië vrij
druk gestudeerd wordt in allerlei aspecten
van het oude en het nieuwe Indonesië.
Tenslotte is Indonesië Australië's Grote
Buur en van die buurman wil men graag
meer weten. Eigenlijk meer door een toeval
had Heather kennis gemaakt met werk van
de Pudjangga Baru-groep De Nieuwe
Bard van vóór de oorlog), had er de ont-
zoals "de dochters van de Resident"), waar
ik een solo-serimpi moest dansen, beleefde
ik mijn grootste triomf, toen de toenmalige
Regent van Grissee mij bij zich riep en
toen hij mij van dichtbij zag, uitriep: "Ik
dacht werkelijk, dat U een Javaanse was!"
Dat was 't grootste compliment, dat ik ooit
ontving. Ik vertelde U toch reeds dat ik
een Javaanse grootmoeder had... en wie
weet, welke volkeren nog meer hun cultu
ren in mijn wezen hebben geplant!
ledereen kan leren van de gamelan te
houden of de Serimpi dans te leren dan
sen, maar bij mij was 't anders. Ik kende
en herkende 't ritme intuïtief en de bewe
gingen werden allengs geboren uit "herin
nering". Ik heb dus niets geleerd, 't was
eenvoudig daar; en werd wakker bij 't ho
ren van de gamelan.
Gamelan en Serimpi zijn voor mij onver
brekelijk één; gamelan muziek wekt in
stinctmatige dansbewegingen bij me op.
Mensen denken dat alles te leren is, God
stuurt. RITA SCHENKHUIZEN
wakende geest van het nieuwe Indonesië
in geproefd en had meteen het besluit ge
nomen om daarover een thesis te schrijven.
We hebben uren gezellig zitten bomen
over het amusementsleven in het oude Be-
tawie: de groei van de Indonesische "Drei
Groschen Oper", de Stamboel, tot de Bang-
sawan, de bekendste figuren, de sfeer in
die bamboe theaters, de sfeer in de oude
Indische bioscopen, het volksuitgaansleven
op Senen, Kramat en Glodok, het Chinese
toneel en de Chinese muziekorkesten, het
Bataviase toneel, het leven in de kampongs,
enz. enz. enz. Haar pen vlóóg over het
papier. Het was alsof er een wonderwereld
voor haar open ging, van twee beschavin
gen die gezellig en boeiend in elkaar ver
smolten waren, vol van verrassende as
pecten en rijk geschakeerde vitaliteit.
Op zulke momenten ben je werkelijk trots
eens Anak Betawie te zijn geweest. En
voel je je gelukkig dat iemand er nog wat
over schrijven wil, al is het "maar" een
meisje uit het verre Australië.
Want wij, wij vergeten! Wij zijn niet
meer koloniaal. Wij zijn helemaal Europeaan
en werken voor de Toekomst, waar een
onbezorgd AOW ons wachtO o o,
soms kan je zó verdrietig zijn over zóveel
blindheid... T.R.
Ghanda Soewasti
SALAH WESEL
In onze "Waroeng en OBUZ"-aankondiging
in het nummer van 15 september hebben
wij een storende fout gemaakt, die door een
attente Viosser werd gecorrigeerd. We ver
telden namelijk dat de tweedehandse boe
kenzaak OBUZ in Betawie onder beheer
was van de heren Van Waardenburg en
Rieber. Rieber was goed, maar die andere
heer heette Van Zoelen!
Maar waar hebben we dan die naam Van
Waardenburg vandaan?van Luyks mis
schien
WELKOM
Twee Indische dames, vrolijk uit, stap
pen op de tram en staan aan de lus naast
een knap Hollands heer, hoogblond, Delfts
blauwe ogen; kennelijk nooit weggeweest.
Ene dame tegen de andere in Javaans
(want zoveel van die gekke blanda's ver
staan ook Maleis): "Wah, londo iki koh
aju temen! Kepingin tah amboeng!" (gieche
len) (Deze blanke meneer ziet er erg lief
uit. Ik zou hem wel een zoen willen geven!)
Londo: "Nou, gaat Uw gang hoor!" Houdt
met ondeugende schittering in de ogen zijn
wang voor.
Dames: "Adoeh! Adoeh! Uitstappen! Uit
stappen!"
Rita snijdt hier een nog niet behandeld onderwerp in Tong Tong aan, nl. de AANGE
BOREN aanleg (en soms onweerstaanbaar verlangen) om bij het vernemen van gamelan-
muziek de geëigende Javaanse dansfiguren te maken. Als Indo's ongedwongen en gezellig
bijeen zitten in intieme kring wil het wel eens gebeuren dat bij het plotseling vernemen
van gamelanmuziek iemand begint te dansen, graag gevolgd door meer. Toeschouwers
staan dan verbaasd over de gratie en perfectie der bewegingen, terwijl de danseur
(danseuse) toch nimmer les gehad heeft.
In een oud Indisch tijdschrift vonden we bijgaande afbeelding van een Indisch meisje
(Ghanda Soewasti, haar echte naam weten wij niet) dat in Parijs triomfen heeft gevierd
en we maken ons sterk dat als men zich hier ooit over zijn valse schaamte heen zou
krijgen, een stad als Den Haag een Serimpi-dansschool zou kunnen hebben van hoge
kwaliteit. Maar soedah: de verlegenheid om te "tandakken" (zoals minder ontwikkelde
Europeanen dit dansen vaak spottend noemen) zit er bij de Ma's nog té diep in. Bij de
dochters ook, maar ik geloof dat de Indische meisjes van drie generaties verder nog
komen tot de stichting van een Haagse Krido Bekso Wiromo!
5
