RONGGENG
("Als verlehen, wor verlehenDER"
Si Bentiet)
It is long ago, maar toch wel de moeite
waard om dit feit aan de vergetelheid ie
onttrekken.
Kort na zijn plaatsing in Krawang, waar
hij belast werd met het beheer over het
PTT-kantoor aldaar, vond deze voor hem
onvergetelijke gebeurtenis plaats
Het land gelegen tussen Bekassi en Kra
wang was (en is?) bekend om zijn rijke
rijstvelden. De vele rijstpel lerijen waren
meestal in handen van welgestelde Chine
zen. De padi werd tegen zo laag mogelijke
prijs van de bevolking opgekocht en daar
na machinaal tot beras verwerkt. Dit hoofd-
voedsel wierp de eigenaren van pellerijen
noemenswaardige winsten in de schoot.
Van de administrateur van een dezer pelle
rijen, ontving ook de postchef een uitnodi
ging om aanwezig te zijn op het huwelijks
feest van een bij de pellerijbaas inwonende
nicht. De invitatie werd gevolgd door een
persoonlijk bezoek van de betrokken ad
ministrateur. Alle bezwaren door de post
chef voorgelegd wees de welgedane "Tao-
kèh" (baas) met een brede lach af
"Tuan contrelir dan aspirannja, toch djoe-
ga boedjang (vrijgezel)? Pendeknja U ter-
oesah pikir2 pandjang. Djangan takoet! ma-
loe2 amat si!? aldus nam de "Taokèh" af
scheid.
Er was rekening gehouden met liefhebbers
van: lontong, ketoepat, saté kambing, tjap-
tjaé, pangsit goreng en noem maar op; en
last but not least, de Europese tafel zou
speciaal verzorgd worden door "Stam en
Weyns" uit Weltevreden. Bedieningsperso
neel komt ook mee.
Bij informatie bleek, dat de beheerder van
de Volkskredietbank en de monteur bij de
Telefoondienst verstek hadden laten gaan.
Dienstreizen naar Rengasdengklok, 20
km van Krawang en monteur's zieke zoontje
waren hiervan de oorzaak. Voor onze post
chef zat er niets anders op dan een een
zame feestgang.
Bij de komst van iedere gast begroette de
gamelan de gast met de tonen van de
"Kebogiro" (welkomstgroet).
Na begroeting van gastheer en gastvrouw
voegde de postchef zich bij het elite ge
zelschap, bestaande uit enkele Europeanen,
inheemse bstuursambtenaren en tientallen
welgestelde Chinezen uit de omliggende
plaatsen; voor hem was een stoel gereser
veerd tussen de controleur BB en de weda-
na (Inh. bestuursambtenaar) van Krawang.
Buiten op het erf van het comfortabele ge
bouw stonden of hurkten honderden non
tonners (nieuwsgierige kijkers).
Als de eerste tonen de gamelan doet klin
ken, aanvankelijk zacht, dan langzaam aan
zwellend en dan weer afnemend, staat de
Ronggèng (dansmeid) op en begeeft zich
al tandakkend (dansend) in de richting van
de controleur.1) Knielend en de sembah
(groet) brengend biedt ze hem de op een
zilveren schaal keurig gevouwen slendang
(danssjaal) aan ten teken of hij de dans
zou willen openen.
Met enkele danspasjes, huppelend en schui
felend met de voeten, de slendang over
schouders en armen geslagen, poogde hij
iets toonbaars van het tandakken (Inheem
se volksdans) te maken, tot grote hilariteit
der aanwezigen. Een applausje voor "zijn
moedig pogen bleef dan ook niet uit.
De aspirant-controieur maakte zich even
eens van de verplichte dans af met enige
schuifelende voetbewegingen, hinkend en
onhandig zwaaiend met de slendang; aan
moedigingen en handgeklap vielen hem ten
deel.
Dan is het de beurt van de wedana, die op
een onnavolgbare wijze zich van zijn taak
kweet. Een donderend applaus was de be
loning voor de Ronggèng en haar partner.
Men krijgt de indruk, dat dit gebarenspel,
charmant en deskundig uitgevoerd, een spel
is van liefde en tederheid, waarin zich de
Ronggèng geraffineerd en bekoorlijk de a-
moureuse neigingen van haar tegenspeler
weet te ontwijken om hem tot grotere acti
viteit te prikkelen.
Toen de Ronggèng met schaal en slendang
al tandakkend zich in de richting van de
postchef bewoog zag men, dat deze zich
helemaal niet op zijn gemak voelde. On
rustig schoof hij op zijn stoel van links
naar rechts.
Later bekende hij op dat moment zich heel
ellendig te gevoelen. Hem leek het alsof
hij telkens van kleur verschoot. Nu eens
voelde hij warm dan weer koud aan, dat
Het woord dansmeid klinkt hier vulgair.
Helaas kent de doorsnee Europeaan ook
alleen de ronggèngs van rondreizende
straatgezelschappen. De ronggèngs in deze
anecdote echter waren goed geschoolde
artisten uit Poerwakarta. De gamelan op
dit feest was de privé gamelan van de
Regent van Poerwakarta. Als de "mènaks"
(de elite) in West Java feesten organiseer
den, werd vaak om assistentie aangeklopt
bij Poerwakarta.
2) Heel veel dank, jongeheer!
men hem trachtte te wurgen. Koude rillin
gen gingen over zijn rug. Kortom, hij maak
te niet te beschrijven nare gewaarwordin
gen door en wenste zichzelf heel ver weg!
Dank zij de opmerkingsgave van de wedana
voelde deze aan, wat er in buurman's ge
moed omging.
"Wenst U de dans af te kopen?" vroeg hij
hem.
Postchef kon slechts "ja" knikken, waarna
de vrager fluisterend enkele woorden tot
de Ronggèng sprak. Deze nam met een gra
cieus gebaar schielijk een plaats aan de
voeten van de nerveuse postchef in
Half zittend haar benen aan haar rechter
zijde achterwaarts gebogen, met haar lin
kerarm haar bovenlijf steunend, terwijl ze
met de rechterhand aan de franje van de
slendang pulkte, klonk onder begeleiding
van de gamelan haar ondeugend melodietje
(dit verried haar lachende blik!) in de oren
van de verbijsterde postchef.
Haar zang duurde slechts enkele minuten,
voor het nerveuse slachtoffer op wiens
voorhoofd het koude zweet parelde, leek
de duur wel uren!
Aan het slot waarschuwde de wedana hem,
dat hij het afkoopbedrag aan de Ronggèng
kon overhandigen.
Denk niet dat het zo maar gebeurde!
De zwaar gedecolteerde Ronggèng nodigde
hem met een schalks lachje, (dat hem hele
maal van streek bracht) uit, het biljetje..nu
ja in „de nauwe bergpas tussen Soem-
bing en Sindoro" te schuiven. Duidelijk
lezers?
Met een: "Noehoen pisan, djoeragan a-
nom!"2) verwijderde de Ronggèng zich, na
een sembah gebracht te hebben.
Van al die heerlijke versnaperingen en ma-
kanan heeft onze postchef zo goed als niets
geproefd, slechts ijskoude limonade "cham-
pagne-cider" om zich te kalmeren; van de
feestvreugde kon hij zich niets herinneren.
"Een onrustige, slapeloze nacht heeft het
gebeurde me bezorgd. Dit feit zal mij mijn
leven lang bijblijven!" verzuchtte hij nog
onder de indruk van het emotionele ge
beuren. NAP.
Ronggèng op een volksfeest
