Abonnee in Centraal Afrika
Van "Van" (zoals hij in Amerika genoemd werd) hebben we al eerder brieven in
Tong Tong geplaatst. Zoals U zich misschien nog herinnert was deze Anak Betawie al
vroeg naar Holland gerepatrieerd en van hier emigreerde hij weer naar Amerika, waar
hij de landbouw leerde aan primitieve Indianenstammen. Zijn aangeboren tact om met
mensen van andere kleur, zeden en gewoonten om te gaan, bezorgde hem later een
veel belangrijker job: als landbouwadviseur in Haute Volta, Centraal Afrika. Vrouw en
kinderen gaan overal met hem mee - net als in de pioniersdagen van het oude Indië.
Ook al is zijn leven van de stad uit gezien "romantisch", hij schrijft er droog en
precies over, als een rapport haast. Trek een vergelijking met "De Hongertocht" van
Székely-Lulofs en het desbetreffende rapport in het VPTL! Als een echte pionier is
"Van" dol op Tong Tong, dat overal met hem meegaat. Wat een ontzaglijk verschil tussen
deze baanbreker en de eeuwige kletskousende stedeling! Laat ons hopen dat 1. "Van
en Tong Tong nog zeer vele jaren samen mogen zijn, 2. ook in onze kinderen t.z.t. het
pioniersbloed weer wakker wordt.
Er is nog vééééél te doen in de wereld! T.R.
Het leven in Ouagadougou is voor mij
niet gemakkelijk om er 'n beschrijving van
te geven. Mijn vrouw en de twee meisjes
wonen in Ouaga maar mijn werk is 350
km hier vandaan en ben ik dus veel weg.
Het is in 't Noordelijkste hoekje van het
land net onder de Sahara woestijn. We zijn
bezig om de veeindustrie te helpen en op
Amerikaanse wijze in het klein te "ran-
chen". Het is een uithoek en veel euro-
peanen zijn er nooit geweest. Het land is
uitgemergeld en als het ooit overvloedig
geweest is (op z'n minst 2000 jaar geleden)
dan zijn nu de beste natuurlijke planten
uitgegroeid en zal het vele jaren duren
voordat het een beetje hersteld is. Enfin,
mijn werk hier alleen kan ik al een heel
hoofdstuk over volschrijven. Het komt erop
neer dat ik voor twee-drie weken de 'bush'
in ga en kampeer totdat we ver genoeg
zijn om de huizen te bouwen etc. Alles is
erg primitief, alle wegen zijn modderpaden
en als je ooit panne hebt met de wagen,
dan zit je soms hele dagen te wachten.
Maar er zijn ook vele lichtpunten. De be
volking (mohammedaans) is erg vriende
lijk, gastvrij en ik ontdek iedere keer weer
dingen die me aan Indië herinneren met
deze mensen. Het jah-allah-allil-allah and
hamdoelilla is tussen ons niet van de lucht
en we hebben er altijd veel plezier over.
Ik ben verscheidene keren op de wilde
varkensjacht geweest (zij doen inderdaad
Vervolg van pag. 10
"Heb je mediamieke gaven?" "Ik weet
het niet. Ik ben zo nuchter als een
kalf. Dit alles doet mij eigenlijk niets. Ik
ben alleen nieuwsgierig". "Heb je in je
jeugd ooit iets dergelijks meegemaakt?"
"Neen - of ja, toch. Bij ons thuis stond een
enorme waringin die zoveel licht wegroofde
dat mijn vader hem liet omhakken. We heb
ben toen veel nare dingen beleefd, maar
ik weet niet of die in verband gebracht
mogen worden met de waringin.
Ik heb uren lang met Hetty gepraat. We
hebben haar schilderijen en foto's bekeken.
Het "spookschilderij" maakt werkelijk een
aangrijpende indruk. Betast je het, dan
merk je dat de textuur overal grof is, ty
pisch als van een olieverfschilderij, behalve
op de "spookplaats", daar is het vlak glad
en koudaehtig. Verbeelding? Ik heb er let
terlijk met mijn neus bovenop gezeten en
professor Ten Haaff gaat het nu ook doen.
veel schade maar worden door de moslim
bevolking met rust gelaten) en verder is
er veel gevogelte en een gazelle af en toe.
Ongeveer twee maanden is er een regen
tijd, juli en augustus maar dan is het 10
maanden absoluut droog. En tegen mei en
juni is de hitte wel erg. Ik ben heus wel
wat gewend wat dat betreft met 127 gra
den in Arizona, maar hier is niet veel scha
duw en zonder electriciteit kunnen we nau
welijks het water koel houden, laat staan
bier.
In Ouagadougou is het wat anders. Geen
grote plaats (70000 inw) met ongeveer 3000
europeanen grotendeels franse technici. Er
is een groot hotel met een publiek zwem
bad en de amerikaanse ambassadeur heeft
een privé zwembad groot genoeg voor de
Am. groep hier. Onze kinderen spreken
vloeiend frans, ze kennen een paar hol-
landse uitdrukkingen en het engels dat we
thuis onder elkaar praten wordt er bij de
kinderen niet beter op. Jol ine heeft nu de
eerste klas afgelopen en leest franse kin
derboekjes en is nu aan haar tafels van
vermenigvuldiging bezig. In een klas van
21 franse kinderen was zij de enige ameri
kaanse en was no 7 in haar klas. Dat is
heel wat beter dan ik ooit op de Paul
Krugerschool in Weltevreden in mijn eigen
taal heb kunnen doen.
Zaterdag 's morgens gaan we meestal zelf
naar de grote passar waar we verse groen-
Met kostbare en fijngevoelige instrumenten.
Wat zal er gevonden worden?
We praatten over de betrekkelijkheid van
het tastbare, meetbare leven. En de abso
luutheid van het spirituele, para-normale
leven. Voor zover we wat wisten - wat
raden en speuren konden. Ik sprak over dat
vreemde boek van Oscar Wilde: "A por
trait of Dorian Gray", het olieverfschilderij
op zolder dat uit zichzelf ouder en lelijker
wordt terwijl Dorian Gray zelf eeuwig jong
en schoon blijft.
Je kan veel afpraten in zo'n schemer
donker huis ergens in Den Haag. En hoewel
je niets wijzer wordt, krijg je een merk
waardig gevoel van rust door de zekerheid
dat het leven goddank niet uit kleine meet-
baarheidjes is opgebouwd. En dat er hogere
wetten zijn en levensmogelijkheden. On
meetbaar. En absoluut vrij...
Krijgen we nog een soerat van je uit
Canada, Hetty? T.R.
ten, vruchten enz. kopen. Er is meestal van
alles te krijgen, sla, boontjes, komkommer,
terong, peentjes, ananas, avocados, pisang,
djeroek en af en toe mangga's. Door de
week sturen we de huisjongen erop af. We
hebben in het begin wat moeite gehad met
de hulp. We hadden eens een jongen, die,
toen we een paar dagen de stad uit waren,
mijn nette pak heeft aangetrokken en zich
zelf heeft laten fotograferen en het toen
weer netjes in de kast heeft opgehangen.
Er wordt veel gestolen (iets waar we wel
op gerekend hadden). We hebben nu een
jongen die we goed betalen en die eerlijk
is en die al het werk doet. Wassen, het
meeste koken, afwas, enz. Het water moet
b.v. eerst gefiltreerd worden en dan voor
twintig minuten gekookt. Een langdradige
geschiedenis als je dat allemaal zelf moet
doen. We hebben natuurlijk wel allemaal
onze injecties gehad maar op het ogenblik
is er een uitbreek van geelzucht, dus het
blijft altijd oppassen. We slikken twee ta
bletjes kinine (aralen) per week tegen de
malaria en ondanks alle voorzorgen hebben
we af en toe toch onverklaarbare diarrhee.
Ongeveer tweemaal per week hebben we
officiële gasten te eten maar dan moet
Betty het meeste werk doen in de keuken.
We eten natuurlijk wat we in amerika ge
wend zijn. Toast en de kinderen dry-cereal,
's middags warm eten en 's avonds brood,
dan zitten we niet iedere avond met de
rommel. Ik sta erop dat ik iedere dag mijn
slaatje heb van verse groenten en we zijn
dol op vers fruit van hier. Wat eten betreft
zijn onze meisjes echte rijstepikkers en
zelden eten we aardappelen. De afrikaners
eten manioc (ketella) dat we nu niet be
paald als hoofdvoedsel waarderen, maar er
is veel rijst, ingevoerd van Ghana. Luxe
artikelen zijn niet te betalen. Upper Volta
heeft weinig inkomsten, geen industrieën
en is de importbelasting erg hoog. Artike
len van Frankrijk en Europa 35% en Enge
land en Amerika 80%. Ik heb hier eens een
filmpje van 36 laten ontwikkelen wat me
meer dan 9 dollars gekost heeft. Nu stuur
ik de film naar de U.S. per luchtpost, waar
het ontwikkeld wordt en sturen ze de foto's
terug per luchtpost en het kost me de helft.
Veel ontspanning is er niet. Gelukkig is ons
frans nu vloeiend en hebben we veel vrien
den onder de franse groep en de ameri-
kanen nodigen elkaar veel uit voor diner,
dan spelen we af en toe bridge en we gaan
heel zelden naar de bioscoop. De films zijn
soms zo gecensureerd dat er geen verband
meer in zit. Televisie is er natuurlijk niet
maar dat missen we al niet meer. We gaan
zondagmiddags zo eens naar het zwembad
bij het hotel en daar ontmoeten we vaak
vele bekenden. Er zijn enkele hollanders en
wij hebben zo in de loop der tijd drie hol-
landse vrouwen gekend die met fransen
getrouwd zijn, die hier werkten. De fran
sen zijn hier meestal maar kort, 9-14 maan
den. Wijzelf zijn hier voor een contract
voor twee volle jaren en de Near East
Foundation heeft me gevraagd of ik ten
minste drie maanden langer wil blijven op
dit contract. Zodoende hebben we vele
mensen zien komen en gaan. Dit leven is
voor ons inderdaad rijk aan ervaringen en
ik zou zo zeggen dat ik het niet anders
zou willen.
Ziehier mijn gebrabbel. Veel plezier er
mee. E. G. van VOORTHUIZEN
11
