1001
avonturen
met de
soetil
THE GHOST HITS BACK (historisch)
HOE HETER, HOE BETER...
O
Met een variatie op Eet een beetje heet",
het kookboek van Beb Vuyk, zeggen wij: Bet
zo heel U kunt"want het is nog steeds
goedkope-lombok-tijd.
Plantersvrouw schreef ons:
Naast de geur van de echte katjapiring, die
op mijn bureautje te bloeien staat, met twee
bloemen, één zuiver wit, de andere ver
geeld als een oud portret, ruik ik in ge
dachten de sambal die mijn moeder mij
lang geleden leerde maken. Een gewone
sambal-goreng zoals iedereen die wel eens
heeft meegemaakt, met een kleine variatie,
waardoor het anders dan anders wordt.
U moest 't toch pedes hebben? Wel nu,
deze is scherp als de tong van een fu-
rieuse vrouw:
PANAS-ATTIE
Voor dit (vrij vertaald!) "warme hart" heb
ben we nodig:
100 gram ongepelde garnalen (of meer als
de beurs het toelaat), een paar groene en
12 rode lomboks, een handvol groene lom-
bok-rawit, een flinke ui, 1 of 2 teentjes
knoflook, een paar schijfjes laos, een knik
kertje asem zonder pit, een stukje trassi,
1 bouillontablet, zout en suiker naar smaak,
1 lepel margarine, een kopje santen of
koffiemelk.
Van de garnalen de koppen met de baard
jes afknijpen. Deze ogenschijnlijk waarde
loze deeltjes niet weggooien, maar fijnwrij-
ven in de tjobek. Wat water erbij doen en
door een zeef gieten. Dit vocht kan ge
bruikt worden om de koffiemelk (of de
santen) mee te verdunnen. De groene en
de rode lombok, de ui en de knoflook fijn
snipperen en in de margarine fruiten met
de garnalen, de laos, asem, trassi, zout en
suiker. Dan de lombok-rawit "tjeploes",
hmmm; deze massa wordt gegorengd, tot
dat je niet in de keuken kunt blijven van
't hoesten en niezen. Blijf niet te lang weg,
ik waarschuw: de boel verbrandt. Doe er,
als je uitgehoest bent, de santen (of koffie
melk), eventueel ook het bouillonblokje bij
en laat de saus indikken.
Zij, die af en toe nog lust hebben hun hand
te gebruiken in plaats van een lepel, ad
viseer ik, 't bij 't eten van dit gerecht zeker
niet te doen. Men krijgt er '"t vuur" van
in de vingers; of in de stompies die er
misschien maar van over gebleven zijn.
Nu een sajoer die de naam draagt van:
SAJOER, OF DJANGAN GENI
En U begrijpt het al: vloeibaar vuur.
Hiervoor hebben we nodig:
Varkenskrabbetjes of kambingvlees, als ik
daar toevallig tegenaan loop. Ja, niet op
straat of in de weide, maar bij mijn slager.
De boemboe is verder dezelfde als voor
de Panas-atti, met de volgende uitzonderin
gen: geen rode, wel groene lomboks nemen
en vééééél rawit, verder nog een stuk of
5 kemiri's. Santen of melk, zout en suiker
naar smaak.
Van de krabbetjes of het kambingvlees een
sterke bouillon trekken.
De boemboe eerst opbakken en dan pas
goed fijnwrijven en aan de bouillon toevoe-
DOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
WIE HELPT? O
n O
O Enige MYANA-lezeressen vragen om o
0 recepten van "bika Ambon", en van 0
O "tahoe ketoepat" zoals die in Ban- O
doeng aan de straat werd verkocht. Q
O En o-ja, ook nog van "telor gaboes". O
Misschien dat deze laatste specia- o
O liteit in bepaalde streken van de Ar- 0
O chipel een andere naam had, maar O
0 in ieder geval is het een meeldeeg q
O gebakken in de vorm van een spoel O
O en overdekt met goela ganting. Weet o
O U het? Schrijf het ons dan! 0
DOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
RECTIFICATIE
Het recept van stroop soesoe in TT nr. 7
werd samengesteld na vergelijking van en-
kele inzendingen. Het is dus NIET van Mevr.
Romswinckel Smit-Sibinga (Ma'af!). Overi
gens: één onzer abonnees verwijst ons
naar "Het kookboek voor Holl., Chin, en
Indon. gerechten" door W. C. Keyzer(?),
Hoofdstuk Stroopsoorten op blz. 117.
gen met zout en suiker naar smaak. Laat
alles op een matig vuur goed intrekken.
Als het al "sedep" ruikt, het gas hoog-
draaien en de santen (of melk) toevoegen
onder voortdurend roeren om schiften te
voorkomen. In tegenstelling tot het vorige
recept wordt hier de lombok rawit dus wél
fijngewreven.
En dan mijn laatste recept, dat letterlijk
vertaald "de zieke weduwe" heet:
RONDO LORO ("KEPEDESEN")
Het is een Balisch gerecht, dat pedes is
niet van Lombok, maar van peper. In Indië
maakte ik het van pakisloten en jonge dja-
goeng. Bij gebrek aan pakis, neem ik jonge
boontjes en dat is net zo lekker, terwijl de
djagoeng binnenkort weer te krijgen zal
zijn. Verder hebben we nog nodig:
uien, knoflook, asem, een paar rode lom
boks (alleen voor de sier), trassi, (een
bouillonblokje), zout en suiker naar smaak
en santen of melk.
Uien, knoflook en lombok snipperen en op
bakken met de trassi en de asem. Zout en
suiker naar smaak toevoegen en de van
de kolf geschrapte djagoengkorrels mee
gorengen, onder toevoeging van zoveel pe
per, dat het pedes wordt. Dan pas zijn de
jonge boontjes en daarna de santen of de
melk aan de beurt. Eventueel ook het bouil
lonblokje. De saus mag niet indikken, maar
het mag toch ook weer niet een sajoer
zijn. Mijn kokkie vroeger noemde het:
"njemeh-njemeh". En als de uwe dezelfde
uitdrukking gebruikte, nou ja, dan weet U
hoe 't moet. De boontjes moeten in elk ge
val knappend blijven.
En nu, slamat makan! Terwijl de tranen
uit Uw oren spuiten. PLANTERSVROUW
Het was in de twintiger jaren, dat er in
Medan een clubje van 4 handelsemployés
woonde, dat geregeld onder elkaar uitging
en hechte vriendschap had gesloten, leder
van hen was en pension bij een Medanse
familie. Daar in die jaren de levensomstan
digheden door de malaise al voelbaar
slechter werden, bedachten zij, hoe zij rui
mer zouden kunnen rondkomen. Eén hunner
opperde toen samen in een MESS te gaan
wonen, d.w.z. een huis te huren, bedienden
te nemen en onderling het huishouden te
doen. Dit moest goedkoper uitkomen dan
voor ieder een volle pensionprijs. Zo ge
zegd, zo gedaan, het huis werd gehuurd,
de bedienden aangenomen en afgesproken
werd, dat ieder van hen om beurten een
week het huishouden zou bestieren.
Voorraden voor de provisiekamer werden
ingeslagen, waaronder ook dranken, te ser
veren aan eventuele tamoes. Behalve bier,
wijnen en limonades kwam ook binnen
likeuren, w.o. een fles rhum.
Nadat zo het huishouden een paar weken
had gelopen, merkte de bewoner van de
week, zoals we hem maar zullen noemen,
dat uit de rhumfles zichtbaar was gebruikt.
Nu dronken allen wel pait en whiskey,
maar nooit rhum. Men besloot dus naar het
rhumverbruik een onderzoek in te stellen
en begon dit door op het etiket bij het
vloeistofniveau een potloodstreepje te zet
ten. En jawel hoor, na een week bleek bij
onderzoek, dat er alweer rhum was ver
bruikt. De djongos werd eerst op het matje
geroepen, maar deze beweerde natuurlijk
"soenggoe mati", dat hij niet aan de rhum
fles was geweest en als orang selam ook
geen sterke drank mócht gebruiken. Met
een nieuw peil-streepje werd de fles weer
in het buffet gezet.
Toen geviel het, dat de 4 vrienden eens
na een vrolijke soosavond stengah mabok
thuiskwamen. Ze wilden nog een en ander
als slaapmutsje gebruiken en haalden de
whiskey uit de kast. Maar het oog viel
meteen op de daarnaaststaande rhumfles
en, lezer, U raadt het al...het niveau was
al weer onder het streepje gedaald. In hun
verontwaardiging en tevens dolle bui pakte
één hunner de fles, riep: "ik zal die rhum-
snoeper wel eens een loer draaien". Hij
urineerde daarop in de fles, zette weer een
streepje op het etiket en de fles werd weer
opgeborgen.
Na enige dagen volgde een controle en
jawel hoor, het niveau was al weer gedaald!
Toen werd besloten de dader te ontmaske
ren. Het gehele bediendenpersoneel werd
op het matje geroepen en streng onder
vraagd naar het snoepen van rhum. Toen
kwam de verlossende stem van kokki:
KOKKI SELAMANJA PAKE RHUM BOE-
AT BIKIN PUDDING I U.
14
