of HARAKIRI?
VIJF VRAGEN
Het mes erin
Jos. van Arcken j
DE KEUKENKALENDER EXIT
De kogel is door de kerk, een kanons
kogel! Posttarieven in één slag 33 procent
omhoog. Voor een bedrijf als het onze met
een enorme postrekening, tóch reeds in
nood door tientallen gestegen onkosten, is
dit bijna moordend. En begint de Straat
slijper opnieuw te piekeren. Snel vooruit
rekenen. Het nieuwe jaar belast ons op
een krankzinnige manier. Gewoon doorhob
belen en hopen dat het beter wordt? Dat
is harakiri, langzame harakiri. We MOETEN
wéér bezuinigen.
Wat U aanvankelijk dacht misschien, is
onjuist. Ons bedrijf wordt werkelijk goed
beheerd. Van misstanden is gelukkig geen
sprake. Noch van domheid. Als in het alge
meen de toestanden niet veranderd waren,
zouden we rustigjes teroesgepoekoeld heb
ben. Maar hier zit 'm juist de kneep. De
economie vaart in het algemeen minder
vrolijk. Tal van leveranciers en crediteuren
rondom ons zijn zelf in moeilijkheden geraakt
en zitten zó krap, dat ze nu voor menige
order plotseling betaling vooruit willen heb
ben - of helemaal niets leveren.
We moeten dus een voorraadje "cash"
opbouwen en aangezien we (evenmin als
wie ook in deze tijd) kunnen lenen, moeten
we het maken.
Maak U niet direct bezorgd. Wij gaan de
abonnementsprijzen niet verhogen. Het is
méér dan welletjes geweest zo! Maar we
gaan dus potong in onze leveranties aan
U. We gaan gedurende een korte tijd óf
alleen maar éénmaal in de maand uitkomen
óf alle nummers een tijdje lang kortwieken,
zoiets als vier tot acht pagina's minder.
Laten wij desnoods het juiste antwoord
op deze vraag vergeten en even om ons
heen kijken. Is het niet opmerkelijk dat
sinds de Indonesiër zijn eigen gang gaat,
wij zoveel op hem aan te merken hebben?
DE Indonesiër is opeens corrupt, achterlijk,
dom, misleid, mysterieus .onbegrijpelijk, on
betrouwbaar, enz. enz. Werkelijk, nog nooit
in mijn lange leven in Indië heb ik zoveel
horen "batjokken" op de Indonesiër (te
recht of niet terecht) als nu. Het schijnt
dus waar, dat als we minder van andere
volken begrijpen, we ook minder sympathie
voor ze hebben. En dat het waar IS, zal
men merken als men omgaat met mensen
die de Indonesiër beter begrijpen omdat ze
óf door intiemer omgang óf door dieper
studie hem inderdaéd beter begrijpen. Elke
Javanicus b.v. spreekt kalmer, voorzichtiger
begrijpender dan welke andere academicus
ook. En van die academici zijn er die wél
begrijpen en die niet begrijpen. Studie
capaciteit is irrelevant. En ook onder de
"kleine luyden" zijn er die letterlijk hun
leven lang in de kampong geleefd hebben,
die niets begrijpen (en daarom fel anti-
Indonesisch zijn), en soms een enkele Njo-
nja Besar die nauwlijks een baboe en een
Eerst alweer: niet direct het ergste den
ken! Deze maatregel is betoel van tijdelijke
aard; ons blad wordt niet blijvend door
midden geknipt. We geloven namelijk toch
wel dat onze nationale economie gauw weer
een goede kant uit gaat. En dan lopen wij
vanzelf méé goed.
Onze maatregel is dus van tijdelijke aard
"ter voorkoming van harakiri" en als U
het rustig begrijpen wilt en méé krom wilt
liggen voor een korte periode, houden wij
ons blad overeind. En dat is een prestatie
in deze tijd, nu normale kleine bedrijven
bij dozijnen sneuvelen, en ons blad dat tóch
al abnormaal klein is nog steeds staat!
De ingreep begint in december, als we
normaal al met een klein nummertje uit
komen op 15 december en een mooi Kerst
nummer tegen Kerstmis. Ditmaal verschijnt
het nummer van 15 december niet.
Wij begrijpen dat U dit allesbehalve ple
zierig vindt. Omdat velen niet voldoende
doordrongen zijn van de ernst van deze tijd.
Als U echter in de komende weken alle
krantenberichten uitknipt van "bedrijf ge
sloten", "liquidatie gevraagd", "zoveel hon
derd arbeiders ontslagen", "tot sterke in
krimping overgegaan", enz. enz. en U ziet
na een poosje veel helderder in: de kans
is groot dat Tong Tong helemaal mati gaat!,
dan bergt U misschien net als wij Uw te
leurstelling of ergernis op.
En richten wij de blik vast op de toe
komst met een: "En tóch zullen wij blijven
voortbestaan!" Want dat kén en dat móet!
Wie poekoelt er nog steeds mee teroes?
T.R.
djongos kende, maar WEET en wier sym
pathie zelfs GEGROEID is in deze jaren
van "ballingschap".
De grootste verbijstering is waarneem
baar bij hen, die vroeger in Indië leefden
in een omsingeling van geleerde of cultu
rele boeken: de Bijbel en Marx, Shake
speare en Goethe, Thomas a Kempis en de
Marquis de Sade, "Das Völkerrecht der
Zivilierten Staaten" en "Het Broekje van
Jantje" (Bluntschli en Speenhoff a.u.b.), enz
enz., daarin verwijlden alle vrije uren van
de dag en soms nog wel een genadig mi
nuutje over hadden voor de baboe of de
sateeverkoper of "mijn vriend de Regent
van Tjiandjoer" en GEEN LOR leerden van
Indonesië. Die nu nog verwoed vasthouden
aan hun leerstellingen uit Europese boeken,
ieder verwerpen of verguizen die er maar
de helft of minder van weet, en b.v. het
socialisme of de Hervormde Beginselen als
onbetwistbare maatstaf aanleggen voor al
les wat Indonesisch is. Werkelijk: zalig de
"domme Indo" of "die stomme planter" die
geen twee procent weet van wat deze ka
mergeleerde weet, maar "land en volk in
gedronken hebben tot de laatste druppel"!
In de vorige nummers is reeds bekend
gemaakt dat de uitgave van de keukenka
lender géén voortgang kan vinden. Oorzaak
hiervan is een samenstel van moeilijkheden
in het gehele bedrijfsleven, dat nu een zor
gelijker tijd doormaakt dan de meeste men
sen denken, die hun salaris of pensioentje
rustig elke maand blijven opstrijken!
Wij hoeven U niet te zeggen dat deze
stap terug ons enorm verdriet, waarbij we
ons troosten met de gedachte dat de kalen
der alleen maar uitgesteld wordt tot het vol
gende jaar.
Wij zullen alle lezers, die intussen hun
betaling voor deze kalender reeds hebben
opgestuurd, uiteraard dit bedrag terug zen
den. Tenzij men verzoekt het aan een an
dere bestelling te willen besteden.
Wat een werk! Wij zijn zelf intussen,
lezers, over de eerste bittere teleurstelling
heen, besteden extra veel aandacht aan de
drie resterende uitgaven; "Voorplatenkalen-
der", "Langs Tijgerpaden" en "Het Meisje
uit Indië" en zetten met minder kansen,
maar met des te meer branie ons werk
voort. DIRECTIE
KLEINE LETTERS
Klaag niet over sommige partijen kleine
letters. Doe als ik en vele anderen, koop
een vergrootglas.
GESCHENKPAKETTEN NAAR INDONESlë
(zie pag. 17)
Ook ik, ook wij Tong-Tongers, hebben
in ons blad vaak domme en kwetsende din
gen gezegd en gedacht van het Indonesi
sche volk zonder dat wij het beseften. Ik
zeg daarvoor op deze plaats even diep
"maaf" als jegens de Hollander die ik ook
onopzettelijk vaak op de gevoelige tenen
heb getrapt.
Tijdens mijn korte bezoek aan Indonesië
heb ik een verbijsterende les van dit volk
gehad zoals nimmer tevoren. Zó veelom
vattend en zó diep, dat ik haast geen
letter meer over dat volk had durven schrij
ven uit vrees wéér fouten te maken. Maar
doorga omdat mijn hart niet anders kan, de
hemel helpe mijl Ik heb er alleen (en dan
nog beperkt en voorzichtig) over durven
spreken voor kleine kringen van vrienden
- en ook daar naast veel begrip, bergen
van onbegrip en onwil ontmoet. Al onze
twisten in privé kring en de hele neder-
landse pers, alle opsporingen en veroor
delingen van fouten, hoe schijnbaar logisch
Lees verder volg. pag., onderaan
Ruime sortering t
GOUDEN RINGEN
bij.
Laan van Meerdervoort 520 t
Den Haag - Telef. 33 64 41
"Want is het nou wérkelijk nodig dat wij meer weten van Islaam en Wayang en Gamelan
om Indonesië te begrijpen? Kunnen we niet sympathie hebben voor andere volken zónder
ze beter te begrijpen?" Mevr. I. LEENDERTS
3
