füiïïf foirTif
VAN HIER EN GUNDER
BIJ DE VOORPLAAT
De Indische Oranjeliefde
Op het moment dat de Indischman zich
realiseert dat op dit tijdstip een nieuwe
generatie Oranjes verschijnt op het eeu
wenoude appèl der Oranjes-voor-Nederland,
gaat er ook in het oudste, het meest troos
teloze hart iets warms gloeien.
Dat "iets" heet Oranjeliefde. De Indische
gemeenschap heeft deze liefde nu al vijf
generaties (voor vele lezers is Koningin
Emma "nog pas gisteren"!) zó goed ge
kend, dat zij zonder enige twijfel genoemd
kan worden één der aspecten van het leven
in de Tropen.
We hebben deze Oranjeliefde nooit on
derzocht of gepeild, al hebben we er drie
kwart eeuw lang vaak uitgelaten van ge
tuigd. Zij was aanwezig in ons leven als het
vulkanenprofiel aan de horizont, de tintelen
de sterrenhemel, of de gladde groene Oost
moessonzee, die je ook niet altijd zag, maar
die nochtans vaste exponenten bleven van
ons geografische bestaan. Zo ook was de
Oranjeliefde exponent van 't volksbestaan.
Ergens. Positief. Ononderzocht, maar exact
en absoluut.
Pas hier in Holland maakten we met het
politieke aspect ervan kennis. En ervoeren
dat in vele kringen "Oranjegezindheid" een
kwalijke instelling kon zijn. Dat je er "con
servatief" om was, "niet progressief", "anti
republikeins", "feodaal" en welke andere
anti's en pro's al niet, waar we nooit aan
gedacht of van gedroomd hadden. En die
misschien in discussies vol spitsvondighe
den wel "steekhoudend" konden zijn, maar
onze waarheid niet dekten. Wat is die
oranjeliefde van de Indischman dan?
Merkwaardig genoeg komen bij een on
derzoek ervan cultuur-historische en filoso
fische elementen naar voren, die méér ho
ren bij Azië dan bij het "land der Oranjes".
We vinden b.v. dat op de bodem van de
Oranjeliefde ligt: de eerbied voor de fami
lieband en het ontzag voor de door God
begenadigde families: de dynastieën. En het
aangeboren, immers natuurlijke respect
voor alles was "goesti" is, dat maatschap
pelijk de harmonie brengen moet met alles
wat "koelo" is: het "dienende ik"; dienen
dus als deugd.
Waar kan dan plaats zijn voor critiek?
Wie zou een Ardjoena zijn feilen verwijten,
een Koenti hare tekorten? Wat nobel ge
boren is, breke de mens niet af. Maar res
pecteert hij "tot in den doet". In de Oos
terse filosofie worden "oudjes" als "hun
tijd voorbij is", niet in oudemensjestehui-
zen gestopt. Hun tijd is nooit voorbij. "Le
roi est mort, vive le roi!"
Aangezien kinderen uit het Morgenland
op de bodem van hun hart, voorbij alle
tijdeliike politieke overtuigingen geloven in
een fundamenteel "vive le roi" dat ko
ninklijk bloed eeuwig leven moge! is
ook de Indischman onder alle politieke
aspecten op filosofische wijze verknocht
aan Oranje.
Dit geeft ons dus bij het verschijnen
van een volgende generatie Oranjes op het
Schouwtoneel van de Tijd, een stille maar
diepe vreugde.
Die ons op deze plaats als zovele de
cennia al ongetogen doet uitroepen:
Leve Oranje I T.R.
WERKEN VOOR TONG TONG
"Neem nou mijzelf. Ik heb werkelijk on
telbare stukes voor Tong Tong geschreven en
evenveel brieven, vaak zeer uitgebreide, aan U.
Maar ik bof als ik af en toe een haastig
briefkaartje terug krijg en maar hoogst zelden
wordt iets van me geplaatst. Als dat zo over
de hele linie gaat, sterft de wil om mee te
werken immers uit?"L.C.
In Uw brief ligt eigenlijk al de sleutel:
U heeft blijkbaar volop de tijd om zoveel
aan en voor Tong Tong te schrijven. Als
gepensionneerde misschien wel vijftig uur
per week.
Ikzelf doe bij Tong Tong: algemeen re
dactievoering, het schrijven van artikelen,
het regelmatig samenstellen van nummers,
corrigeren en hercorrigeren van 24 pagina's
copy elke twee weken, de complete lay-out,
het verzorgen van de illustraties, het be
werken van ingezonden stukken, er bij zoe
ken van geschikte foto's, de daaraan ver
bonden correspondentie, het bijhouden van
copy- en correspondentiearchieven, het
"runnen" van advertenties, het voeren van
zakenbesprekingen en het houden van cau
serieën door heel Nederland, het prepare
ren van deze causerieën en het zoeken
van het geschikte studiemateriaal, het op
zoeken en regelmatig samenwerken met
mensen die in de toekomst voor Tong Tong
van waarde zullen zijn, het opzetten en on
derhouden van de hele afdeling handel en
de daaraan verbonden handelscorrespon
dentie, het opzetten van de Pasar Malam,
het leiding geven aan boekhandel en uit
geverij, het lezen en beoordelen van manus
cripten, het uitwerken van maand- en jaar
planningen over een brede linie, het voort
durend met Wim Schaay werken aan balan
sen en begrotingen voor onze arme zaak
in deze slechte tijd nu zoveel bedrijven
over de kop gaan, het me van het lijf
houden van allerlei aanvallers, het regel
matig ook nog chauffeur zijn voor diverse
spoeddiensten, en dan moet ik ook nog
gemiddeld 15 tot 30 brieven per dag "doen"
ENZ.
Ik klaag niet. Ook is al dit werk niet
moordend, en zelfs niet (erg) vermoeiend,
omdat de aard van het werk steeds af
wisselt en boeit. Ik werk aan vier verschil
lende tafels en hóe ordelijk ik ook probeer
te zijn, soms raakt de boel wel eens onder
steboven. Het is allemaal moeilijker dan U
ooit beseffen kan. Er is maar één lezer,
die weet wat dit werk omvat: Jan Ritman
(omdat hij destijds hetzelfde deed met de
Nieuwsgier). En Jan klaagt NOOIT, al is
hij ondanks zijn enorme nut de meest ver
waarloosde sobat van Tong Tong.
Dit is de eerste keer in het bestaan van
Tong Tong dat ik over mijn werk schrijf.
En meteen de laatste. MISSCHIEN wordt
alles later beter.
MISSCHIEN. T.R.
MANTRI-VERPLEGER
vraag ik me wel eens af hoe je deze
bestaansstrijd van Tong Tong ziet, u elke oog
merken je hebt en of er van een bewuste
planning sprake is."
v. D.
Ja, ik heb oogmerken en plannen, maar
praat daar (vooralsnog) niet over. Wat me
in mijn vele moeiten met Tong Tong soms
treft is mijn overeenkomst met een dokter
die ik in krijgsgevangenschap bezig zag
met een patient. Ik moest diep in de nacht
wegens dysenterie naar de latrines. Het
hele kamp sliep en was pikdonker. Op de
terugweg zag ik een lichtschijnsel in één
der barakken. Een raam stond open en
nieuwsgierig keek ik naar binnen. Wie zou
op deze tijd nog wakker zijn? Was slaap
niet onze enige verlossing in onze uitzicht
loze ellende?
Ik zag een patient met naast hem een
dokter gehurkt. De dokter gaf de patient
de een of andere transfusie. De patient was
in mijn ogen lijk: loodkleurig, uitgemergeld,
volslagen buiten bewustzijn met een bij
kans reutelende ademhaling. De dokter let
te daar echter niet op. Met waakzame schit
terende ogen achter zijn bril bestudeerde
hij de meetapparaturen aan het transfusie
toestel. Hoe lang zat hij daar al gehurkt?
Waarvoor vocht hij eigenlijk? Wat voor
loon zou hij ervoor krijgen? Wat had hij als
Indo te maken met die Britse arbeider van
Liverpool die daar kennelijk stervende was?
Na een hele tijd kijken ging ik naar bed.
Enkele dagen later zag ik die patient
voor zijn barak zitten. Hij LEEFDE! Het on
mogelijke was gebeurd. De dokter was al
weer druk bezig met z'n tropenzweren en
andere ziekten: sjouwerswerk.
Toch is die nacht een wonder gebeurd,
onmeetbaar met motieven, beweegredenen
logica. Is de dokter zelf intussen dood mis
schien? Is zijn patient miljoenair geworden
of moordenaar of ook dood? Wat doet het
ertoe? Ergens in dit wonderlijke universum
moeten wij vaak dingen doen die wij niet
begrijpen. In ben op de een of andere ma-
rier met tong tong bezig. De patient is
(uit)-"stervend". Ik zit maar met dit trans
fusie-apparaat. Bovendien ben ik niet eens
dokter, maar "let us say" mantri-verpleger
Zal de patient leven? En waarvoor? Ik
weet het niet. Ik kijk...that's all... T.R.
Zie verder pag. 22
ONAFH. IND. TIJDSCHR. - 11e JAARG. No. 19
Pr. Mauritsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tonq
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mü Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand.
Prijs per nummer f 0.85. Abt. Nederl.: kwart, ƒ4,50;
halfjf 9.jaar 18,Abt. Europa: jaar 23,
Abt. buitenl. (p. jaar en p. luchtp.): Australië en
Nw. Zeeland f 63.Indonesië f 58,Z.-Afrika
en Z.-Amerika 48.Canada en V.S. f 39,
Suriname en Antillen 33,Abt. buitenl. (p. jaar
en p. zeep.): voor alle landen f 28,
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
2
