Sier lepeltjes Indische Stadswapens
Onze eerste sierlepeltjes, met het wapen van de stad Batavia (zaliger nagedachtenis!)
lopen dezer dagen van stapel. Er zijn al heel wat aanvragen voor binnengekomen. Van
dat wapen valt niet veel te vertellen dat niet algemeen bekend is.
De wapenspreuk van ons goede oude Betawie is: "Dispereert niet". En ook al heeft
het de Hemelen behaagd de naam Batavia van de kaart te wissen, ons devies is het
nog steeds, al noemen wij het bij Tong Tong: "Poekoel teroes!"
Het eerstvolgende wapen dat nu aan de
beurt is, is dat van
BANDOENG
Wapenspreuk: "Ex Undis Sol" (Uit de
Golven de Zon!), in gouden latijnse letters
op een lint van azuur.
Aan het ontstaan van de plaats Bandoeng
zijn verschillende legenden verbonden, al
dus schreef Dirk Rühl in zijn "Nederlandsch
Indische Stadswapens".
De betekenis van het wapen is de vol
gende: De plaats waarop thans de stad
Bandoeng is verrezen, was voor jaren her
een kratermeer.
Nadat dit meer was leeggelopen, dan
drooggelegd (zie de legenden), heeft zich
daarop over vele jaren de stad ontwikkeld.
Deze historische bijzonderheid, gepaard
aan de snelle opbloei is vastgelegd door
diagonaalswijze over het wapenschild een
dam (bandoengan) te leggen, welke schei
ding maakt tussen het gouden veld van de
welvaart en de blauwe golven van de water
vloed. Als devies werd gekozen "Ex Undis
sol" boven de golven de zon, het
welk eveneens duidt op het ontstaan van
Bandoeng, dat immers als een stralende zon
uit de wateren zou zijn verrezen.
LEGENDE VAN BANDOENG
Het Drama van Sang Koerihan en
Dajang Soembi.
Sang Koerihan, een echtgenote wensende
te zoeken, krijgt van zijn moeder Dajang
Soembi een ring, die zij van haar vinger
neemt, met aanbeveling het meisje tot
vrouw te nemen, aan wier vinger de ring zal
passen.
Sang Koerihan maakt .een avontuurlijke
tocht van vele jaren over Java, waarbij zijn
volgelingen steeds toenemen en ten laat
ste tot een groot leger zijn aangegroeid,
waardoor hij macht verkrijgt. Ook het toeval
begunstigt hem, daar hij gedurende zijn
tocht in een rijk komt, waarvan de vorst
zonder troonopvolger is overleden en de
bevolking zijn groot leger ziende, hem tot
vorst uitroept. Hij neemt dat aan, doch
zegt, dat hij eerst een gemalin wenst te
zoeken. Na de rijksbestuurder tijdelijk in
zijn plaats te hebben aangesteld, vervolgt
hij met zijn leger de tocht.
Het gelukt hem evenwel niet een vrouw
te vinden, aan wier vinger de ring past en
hij besluit naar zijn woonplaats terug te
keren. Op weg daarheen houdt hij een
rustdag aan de voet van een berg nabij
een kleine desa en verneemt, dat daar een
mooie weduwe woont. Sang Koerihan be
geeft zich dadelijk tot haar, maakt kennis
en de ring nemende, steekt hij die aan
haar vinger en ziet, dat hij past. Verheugd
daarover vraagt hij haar dadelijk ten hu
welijk, niet wetende, dat de weduwe, die
vroeger te Bogor woonde, zijn moeder Da
jang Soembi is, die evenwel haar zoon
aan de ring heeft herkend.
Instede van dit dadelijk bekend te maken,
durft zij dit niet te doen, bang zijnde geen
geloof te vinden en door haar zoon, die
thans een machtig vorst is, tot huwelijk
gedwongen te worden, neemt zij haar toe
vlucht tot een list. Zij neemt zijn aanzoek
aan, doch neemt zich voor zodanige voor
waarden aan het huwelijk te stellen, dat
haar zoon daaraan niet zal kunnen voldoen.
Zij vraagt hem zijn macht te tonen, door het
afdammen van Tjitaroem, zodanig, dat de
vlakte van Bandoeng zal overstroomd wor
den en haar dan met een grote prahoe aan
de voet van de berg af te halen. Om de
gestelde voorwaarden uit te voeren, geeft
zij hem slechts één nacht tijd en wel van
zonsondergang tot zonsopgang.
Sang Koerihan aanvaardt deze voorwaar
den en neemt dadelijk maatregelen, om aan
de gestelde voorwaarden te kunnen vol
doen. Een gedeelte van zijn leger zendt hij
naar de kloof van de Tjitaroem, met last
om op een plaats waar deze het smalst is
een stenen dam te maken. Een ander ge
deelte van zijn leger zendt hij naar een
lambitangbos, met last van het lichte hout
een grote prahoe te bouwen, voldoende om
daarin zijn hele leger te kunnen inschepen.
De vrouwen zijner soldaten draagt hij op,
alles in te kopen, hetgeen voor de prahoe
en een bruidsmaal nodig zullen zijn.
Het is nauwelijks middernacht, als de
vlakte van Bandoeng overstroomd is en
een grote prahoe op het water drijft. Dajang
Soembi, die bij heldere maneschijn van de
berg de werkzaamheden gadeslaat, ziet dit
en wordt beangst, bidt om hulp en krijgt
een ingeving. Vlug spoedt zij zich naar de
kloof, waar de dam is gelegd, plukt enige
bladeren van een in die nabijheid staande
Soerjadjajaboom en werpt die in het water
vóór de dam. Deze bladeren, die een ge
heime kracht bezitten, verlenen aan het
water een sterke stuwkracht, waardoor de
grond onder de dam ondermijnd wordt, het
water een uitgang maakt en snel wegvloeit.
De prahoe, die reeds onderweg is, kantelt,
waardoor Sang Koerihan met zijn leger om
komt.
Volgens deze legende veranderde de om
gekantelde prahoe in een berg, thans Tan-
Koeban Prahoe of omgekeerde prahoe ge
noemd. Het vuur, waarmede het bruidsmaal
werd bereid, bleef branden, waardoor Tan-
koeban Prahoe een vulkaan werd.
Dajang Soembi had berouw haar zoon en
zoveel mensenlevens opgeofferd te hebben.
Zij sprong in de krater van de Tankoeban
Prahoe en werd met haar zoon verenigd,
waarom de krater van deze berg Kawa
Ratoe werd genoemd.
Het Bandoeng-lepeltje is pas over een
maand of langer klaar, maar bestel alvast!
Daarna komt het Soero-ing-bojo-lepeltje, ja?
En zo voort In een jaar hebben we twaalf
mooie lepeltjes. En dan staan ze nog HON
DERD jaar in menige Hollandse pronkkast.
ONZE lepels, Tong Tong-ers! How about
that!
Groei onhoorbaar als de padi, MAAR POE
KOEL TEROES
BESTELCOUPON
(in blokletters invullen)
Ondergetekende zou gaarne van U ont
vangen:
1 - 2 BATAVIA sierlepeltje (s) voor
3,15If 6,30*)
Het BATAVIA-sierlepeltje als eerste van
de totale serie BATAVIA - SOERABAJA
- BANDOENG - SEMARANG - MA-
LANG - BUITENZORG, telkens direct
na verschijning, voor totaal f 17,
Naam
Adres
Datum
Handtekening
doorhalen wat niet verlangd wordt.
Levering kan 2 maanden duren.
WIJ ZIJN OP DE PASAR MALAM
BISA KETEMOE?
In deze kolom, die wij GRATIS ter be
schikking van onze abonnees stellen, kunt
U bekend stellen op welke dag(en) U op
de Pasar Malam zult zijn, zodat kennissen
die U graag weer terug willen zien, hun
eigen bezoekdag(en) ernaar kunnen rich
ten.
Zoals U weet zijn dit de dagen en uren
van onze IXde Pasar Malam TONG TONG:
Woensdag 28 juni van 14.00 tot 23.00 u.
Donderdag 29 juni van 14.00 tot 23.00 u.
Vrijdag 30 juni van 14.00 tot 24.00 u.
Zaterdag 1 juli van 12.00 tot 02.00 u.
Uw annonce (nogmaals: U plaatst haar
GRATIS!) kan dus luiden:
Echtpaar L. B. de Wit, ex-Salatiga, 28
juni van 5 tot 10 uur,
of:
Voetballers Excelsior, 30 juni de hele
avond,
Loes Mulders, KWIII, alle vier dagen.
Doet U mee?
"VERANDERINGEN IN INDONESIë"
In de misschien aan vele lezers bekende
AO-reeks (Actuele Onderwerpen) van zeer
kleine boekjes treft ditmaal onze aandacht
het onderwerp "Veranderingen in Indone
sië", dat in zakformaatvorm de belangrijkste
gebeurtenissen van de laatste maanden in
overzichtelijke en nochtans beknopte vorm
samenvat. Indischgasten hadden eigenlijk
veel meer willen weten en het boekje ver
telt lang niet genoeg. Maar "houvast" biedt
het zeker. Van de schrijver, C. H. Schaap,
op velerlei cultureel en journalistiek terrein
werkzaam, op Indonesië betrekking heb
bend, hopen wij vaker meer te lezen.
(AO-reeks, Stichting IVIO, Koninginne
weg 62, Amsterdam).
7
