BIJ DE VOORPLAAT
^S?VVAN HIER EN GUNDER
GEKKENHUIS
De Pasar Malam is gewoon een
voortzetting van de oude Pasar Gam
bir, zowel naar geest als naar opzet
en doelstelling:
Oost en West SAMEN op één jaar
beurs, niet in een zakelijke, maar
feestelijke sfeer. Daarvan getuigt het
hier volgende gedicht uit 1926 nog
steeds voortreffelijk:
czDe <~~Dclkenbcnd op 't
3<Coningóp lein.
't ^7Öordt SCermió op het
koningóplein.
<zL)e <^aóar gambir lonkt
<:17let duizend lichten door den
nacht,
en ijvert met der óterren pracht,
vuurwerk ópat en vonkt
n alle volken mengen zich
en huppelen in het rond:
hineeó^j-appanner en ermaan
3^.elt, 3£ling, oflrmeniër en
pavaan
<~&recieó de <~Oolkenbond
a 't ómadelyk lot van ^Babylon
doet zulk een eenheid goed,
die torenó tot den top volmaakt.
't volk óchoon dil\erent,
bespraakt,
zingtS^et ^lOien CYleêrlandóch
<Bloed
enève hee\t zijn <lS^olkenbond,
<~I)en fl(aag zijn V^oog gerecht
^Yïlaar 't ió ólechtó kinderópel
align
<zDe volkenbond aan 't
3^.oningóplein
ió niet geveinód maar echt
lauio brandt t^ocarno'ó
vredeólicht,
cl 't llakkert en verbleekt
het wordt een vale jlauwe
óchyn
't <~LOordt tijd, dat aan het
^Coningó plein
<~iE>atavia'ó <:lDolkenbondóleótyn
zijn vreugdevuur ontóteekt ...11
Cïflelió iStoke.
^Batavia 1926
TIDA LOEPA
Mijn vrouw, in lndiè geboren en getogen tot
haar 20e jaar, afgezien van verlofperioden in
Holland, altijd nog vervuld van het geboorte
land (hoewel niet door enige band des bloedt
daarmee verbonden; maar wat is bloed? toch
geen ziel?), kreeg van onze oudste zoon een
half jaarsabonnement op uw blad. Dus lees
ik het ook. U ziet, hoewel sinds 1908 in de
tanah blanda, ook ik vergat het "land waar
men is kind geweest" (zoals de dichter Jan
Prins zei; waarom neemt u niet eens een
zijner gedichten op?), dat paradijs - een
land van geluk waar men uit heeft moeten
trekken - nooit.
Ik heb weieens gedacht: waarom zo'n In
disch blad? De Indische mensen sterven uit.
Hun cultuur sterft uit, want zij is afgesne
den van haar wortels. Ik sprak al zeer donke
re en van veel Maleis bloed voorziene tikster-
ijes bij ons op kantoor, die geen woord Ma
leis meer kenden....
Maar, zo eens wat gedachten op papier tik
ken, blijkt mij dat uw werk nodig is. Er komt
een nieuwe generatie, en die moet niet met
dezlfde opvattingen naar Indië komen als onze
voorvaderen, die aleen maar handelswaar en
verblinde heidenen konden zien. Er is wat
gegroeid, het moet niet afdorren.
Het onderhoud aan de oude brug, zodat die
weer gebruikt zal kunnen worden, dat is
uw werk. S.
Zestig jaar weg uit de Oost en betoel
geassimileerd (anders had hij het hier toch
nooit uitgehouden?!), maar zijn land van
Herkomst verloochent hij NIET. Petje af
voor deze veteraan! Voor één zo'n vent
mag u van mij duizend "doodzwijgers" in
uw zak stoppen.... en dan is die zak nóg
leeg! T.R.
Op de grond liggen wajangpoppen uit de
vorige eeuw naast koopwaren uit Singapore
en Hongkong van vandaag. In de kasten
staan de daghregisters van de VOO naast
folders van handelsartikelen van morgen. In
de lucht is de bandrecordermuzoek van
gamelanmuziek: de Kebo Giro, de Manjar
Sewoe en de Gangsaran, terwijl van de
parterre de wilde beat opstijgt van de
Sads, die straks op de Pasar Malam spelen.
De tafels zijn bezaaid met memoires en
studiën over filosofie en religie. Naast of
fertes en facturen uit Bombay en Tokyo.
Vertegenwoordigers van Hollandse nijver
heidsindustrieën wisselen elkaar af op onze
kantoorstoelen, afgewisseld met dames die
als mannequin gaan fungeren op de Sakaba
show. Grote wapenschilden van Indische
steden worden geschilderd met een sterke
verflucht, naast de dromerige geur van de
melati die Bapa Anggrek hefft gebracht.
Voetballers en historici, krontjongspelers
en javanici komen interessen bespreken.
Op de tafel staan flesjes peperdure obat
Dat is het kantoor, pardon, het labora
torium van Tong Tong,dat vechten moet om
te blijven leven.
„Je moet alleen maar schrijven, Tjalie",
zeggen de vriendelijke toeschouwers, die
geen idee hebben van het uiterst moeilijke
bestaan van uitgeverijen tegenwoordig, van
het staatsdeficit van 2,3 miljard en den te
rugslag daarvan op het zakenleven. De
krant van vandaag ligt opengeslagen bij het
bericht van de ondergang van "General
Banden en Rubber Mij Holland" met een
geaccumuleerd verlies van 12,3 millioen op
een aandelenkapitaal van 18 millioen gul-
den(l). Zes honderd mensen op straat.
Heden ik. Morgen gij?
Hoeveel faillisementen van uitgevers zijn
er in de afgelopen jaren al niet geweest?
Hoeveel anderen hebben teneinde raad
moeten fuseren? Tong Tong staat als altijd
alleen met een veel te kleine oplaag. Hoe
moeten de gaten gevuld worden? Handel
drijven! Als al onze lezers maar regelmatig
wat bij Tong Tong kopen, blijven wij over
eind. Met onze orders bij diverse Holland
se bedrijven helpen wij ook hén om over
eind te blijven. Kan je wel handelen, Tjalie?
Ook als ik het niet kon, wat schiet er an
ders op over? In krijgsgevangenschap heb
ik handel gedreven, als boer geplant, een
krant gedreven, ook alleen maar om te
blijven bestaan. Waarom hier niet?
Holland is een handeldrijvend land. Hier
is assimilatie geboden. En met een variant
op Coen's: "Onse natie moet drincken ofte
creperen" zegt Tong Tong nu: "Wij moeten
dagangen ofte creperen". In Indonesië tij
dens mijn reis van 1965 heb ik veel geleerd.
Zowel van jongste blagen uit kinderrijke
gezinnen als van keurige kolonels: Jank
niet! Geef niet op! Steek de handen uit de
mouwen! Ga de straat op en handel!
Dus doen wij het nu ook.
WANT TONG TONG MOET BLIJJVEN
LEVEN!
En ook al leven we dan in een gekken
huis, kita berdiri di kaki sendiri, sobats!
Poekoel teroes! T.R.
ONAFH. IND. TIJDSCHR. - 11e 1AARG. No. 24
Pr. Maurltsl. 36, Den Haag - Telegramadres: Tong
Tong DenHaag - Tel. 070-54.55.00/54.55.01 - Giro 6685
Uitgave: Publ. en Handel Mü Tong Tong N.V.
Directie en Hoofdredactie: Tjalie Robinson.
Verschijnt de 15de en 30ste van iedere maand
Prijs per nummer ƒ0,85. Abt. Nederl.: kwart, ƒ4,50;
halfj. 9,jaar 18,Abt. Europa: jaar 23,
Abt. buitenl. (p. jaar en p. luchtp.): Australië en
Nw. Zeeland 63,Indonesië 58,Z.-Afrika
en Z.-Amerika 48,Canada en V.S. 39,
Suriname en Antillen 33,Abt. buitenl. (p. jaar
en p. zeep.): voor alle landen 28,
ALLE ABONNEMENTSGELDEN ZIJN BIJ
VOORUITBETALING VERSCHULDIGD
ADVERTENTIES KUNNEN ZONDER OPGAAF VAN
REDENEN GEWEIGERD WORDEN.
ZOEKT OP BASIS VAN DE NUTTIGE ERVARIN
GEN IN DE GORDEL VAN SMARAGD NIEUWE
INTERESSEN IN NEDERLAND TE WEKKEN VOOR
DE TROPENGORDEL.
De directie behoudt zich het recht voor hen die
schadelijk geacht worden voor het welzijn van
Tong Tong als abonnee te weigeren of af te
voeren.
2
