DE PASAR MALAM TONG TONG,
een echt Indische Marktonderneming,
in gestadige groei.
i
4
"precies goed". Zijn al die eigen versier
selen van stands en kraampjes, al die zelf
gemaakte letters en decoraties verkeerd?
We hoeven maar te denken aan de door
snee "genormaliseerde" Hollandse jaar
beurs met zijn vaste "confectie-modellen"
van geveltjes en de keurige standaard-
letters (40 ct tot 1,20 per stuk, "en gros
gekocht) om te weten dat we dat juist nóóit
Met een recordaantal bezoekers van 26.000, meer dan welke Pasar Malam
Tong Tong ooit heeft aangetrokken in zijn negenjarig bestaan, heeft deze typisch
Indische marktonderneming in het Nederlandse bedrijfsleven een nieuwe grote
stap gemaakt in een eigen karakteristieke carrière, die ongetwijfeld een duidelijk
"tjap" begint te ontwikkelen met nog onafzienbare mogelijkheden in de toekomst.
Nog steeds immers bevindt de ontwikke- leek op onze eigen Pasar Malam en het was
ling van de Pasar Malam zich in een expe
rimenteel stadium: elk jaar wordt weer wat
nieuws geprobeerd, soms met posittief,
soms met negatief effect. Elk jaar worden
uit de lessen van het vorige jaar nieuwe
verbeteringen geboren, maar ook elk jaar
weer worden tijd, geld en moeite gewaagd
in nieuwe experimenten, waarvan de orga
nisatoren nooit weten of zij zullen aanslaan
of niet.
Het werk is splinternieuw, en ook al
orienteren wij ons in zekere mate op de
vooroorlogse Pasar Gambir in Batavia, we
weten dat tijd en omstandigheden zó radi
caal veranderd zijn dat onze Nederlandse
Pasar Malam op divers gebied geheel nieu
we wegen moet banen. Ook was de ons
bekende Pasar Gambir het product van een
groei van 155 jaren (sinds Raffles), terwijl
de Pasar Malam Tong Tong nog maar een
baby is van negen jarenl Hoe lang zal het
nog duren vóórdat de exacte mogelijkheden
van een Oosterse markt in het Westen ge
peild zullen zijn, en er de gestalte aan ge
geven Is, die maken zal dat onze Pasar
Malam een logisch en onmisbaar aspect zal
opleveren van het Nederlandse bedrijfsle
ven?
EINDELOZE PLANNING
Hier moet gepland, gepland, gepland wor
den. Met grote fantasie enerzijds, maar
toch ook met een serieus en nuchter onder
zoek van de reëele meetbaarheden. Met
onaflaatbare branie en ondernemingslust!
En ook hier net als bij het Tijdschrift
Tong Tong is de staf klein, jong en on
ervaren. De maatstaven die voor Europese
jaarbeurzen en consumentenbeurzen gelden,
gaan voor onze Pasar Malam niet op. Er
moet een karakteristiek ontwikkeld worden,
die "nlemals dagewesen" Is, waar de con
servatieve Hollander vaak niets van hebben
moet en die toch uiteindelijk burgerrecht
moet verkrijgen. Elk jaar dus zijn we on
gemerkt met heel wat opinie-onderzoek be
zig, meestal aan de hand van wat "men"
beweert, of wat algemeen aangenomen
wordt als vanzelfsprekende waarheid.
Voorbeeld: een Haags blad schreef o m.
het volgende:
"De trouwe bezoeker zal dit jaar iets meer
(noodzakelijke) commercie tegenkomen (de
schreeuwerige reclames en luid hun waar aan
prijzende standwerkers), die de rustige Indi
sche seer enigszins verstoren."
IS DAT WAAR?
Deze journalist kent kennelijk de Aziati
sche markten niet, die door hun bonte aan
zien en gezellige luidruchtigheid (die nooit
grenzen overschrijdt) juist een opvallend
en populair) contrast vormen met de on-
verstooorbaar zijn rondjes makende bezoe
ker. Nog in 1965 was ik op zo'n avondmarkt
In Singapore, die als twee druppels water
op een Pasar Malam moeten hebben. En
de talloze Nederlanders die we op het ter
rein aanschoten en om hun opinie vroegen,
waren het voor de volle honderd procent
met ons eens:
OPINIES
"Nee, meneer Robinson, zó is het goed! Zo
is het recht gezellig. Zo is elk standje weer
apart origineel! We zijn helemaal Holland
UIT! In Bagdad of Constantinopel of zo!
Op andere jaarbeurzen moet je altijd
de zaal uit om ergens apart in een restau
ratie te zitten, die in niets verschilt van
de stadsrestauraties. Hier zit je gezellig
tussen de mensen en de koopwaar exoti
sche gerechten te genieten in wijde keus.
Zo stonden ze het IXde jaar van onze Indische Pasar Malam (28 juni - 1 juli) weer voor
de loketten. En elk jaar komen er meer. Sinds jaren ook meer en meer Hollanders om van die
bijzondere Oosterse sfeer te genieten. Alweer een mijlpaal ver vooruit in de toekomst van
"de wegstervende Indische groep"! Alweer een werk dat ons vér voorbij zal leven. Anak-anak
Tong Tong, banjak selamat!
(Foto-reportages in het volgende nummer, alsmede andere vermeldenswaardigheden)
