VAN HIER EN GUNDER
Vervolg van pagina 2
de verte kerkklokken luidden en een
gevoel van volledig geluk en vreugd
over mij kwam. Ik werd bewusteloos
en met een zwart-aangelopen gelaat uit
het water gehaald en met kunstmatige
ademhaling weer bijgebracht. Vele ja
ren later ontmoette ik een officier van
de koopvaardij, die ook bijna verdron
ken was. Hij vertelde mij precies de
zelfde gewaarwording, een groen gras
veld met boterbloemen, kerkklokken,
vreugde en geluk. Een dokter, die erbij
was, zei dat dit fenomeen alleen psy
chologisch te verklaren was, in ver
band met het zenuwstelsel dat nog
doorgaat wanneer de hartslag ophoudt"
De moeder van mijn moeder, dus mijn
Tjang, stierf ook eens zo'n klinische dood.
Teruggekeerd naar het leven vertelde ze van
'n TROPISCH landschap, zonovergoten (maar
het was niet warm), waarin ze blootsvoets
liep, zo zacht alsof ze op kapok liep, vogels
(tekoekoers, koetilangs) zongen in de bomen.
Ze rook de geur van tjempakaen kemoening.
De weg leidde naar een tuin vol bloemen, om
geven door een ijzeren hek. juist toen ze bin
nen wilde gaan, hoorde ze haar kinderen roe
pen en kwam terug.
"Dromen" Europese mensen van Europese
landschappen en Indonesische van Indonesi
sche? "LIES"
Wij kunnen niet weten; alleen veronder
stellen. Sterven is het verlaten van een le
ven vol zorgen. Het is denkbaar dat men
dan in de geest "terugkeert" naar ervarin
gen van zorgeloosheid, dus die als kind
beleefd werden. Ik geloof dat voor ieder
kind het wandelen buiten (na als baby en
dreumes binnen kamermuren opgegroeid te
zijn) een impressie geeft van onbegrensde
ruimheid en frisheid en dat die impressie
ons eigenlijk ons leven lang bij blijft. En
dat we dan verlangen terug te keren naar
die verrukkelijke status. Aangezien wij onze
prilste jeugd in Indonesië hebben gehad,
zijn onze dromen van zorgeloosheid en ge
luk natuurlijk gebonden aan het Indonesi
sche landschap. Maar nogmaals: dit zijn
veronderstellingen... T.R.
OVER TWINTIG JAAR
"Na het lezen van "Is onze strijd gestre
den?" (TT IS aug. pag. 5) wilde ik U zeg
gen dat ik zo'n meedogenloze achtervolger heb,
die niet aflaat met zijn laster"...
J. HESSELINK
Beschouw de persoon die kwaadspreekt
goed en vraag U af: "Wat heeft hij gedaan
in het belang van de samenleving? Wat
heeft hij aan goeds gepresteerd dat zijn
armzalig leven voorbij leeft?" En vergelijk
dan met alles wat wij in onze Tong Tong
gemeenschap hebben gedaan. U zult niet
langer bedroefd of gekrenkt zijn, maar
TROTS. En met reden! Kijk in de wereld
rond en studeer historie. En weet: niets
kwaads blijft, maar alles wat goed is over
leeft eeuwen. En déar bestaan wij voor.
Incasseer, zwijg, maar BOUW! T.R.
Bij boekhandel Tong Tong nog verkrijgbaar:
F. W. Junghuhn
De onuitputtelijke natuur 6,90
20
GEEN GEACHTE REDACTIE
"Zonet dat Geachte Redactie in mijn brief
doorgestreept en vervangen door "Beste Tfa
lie"want na dit geschrijf voel ik me weer in
pyama in de rotanstoel met de blote poten
op de balustrade van de voorgalerij, de guitaar
op mijn buik en een glas ès stroop tjampoer
met kolang-kaling, kelapa degan en andere
sliertjes naast me. Tjalie, bedankt voor het
warmhouden van zoveel mooie herinneringen!"
JAN CORVER
En selamat kembali, Djan, voor je hulp
om als abonnee Tong Tong in leven te
houden en af en toe zo'n kontjo-kentel-
brief! T.R.
AANMANING
"Uw schrijven bedoeld als aanmaning voor
het voldoen van het abonnement heeft me zeer
verontwaardigd. Notabene ingesloten Uw be
dankbriefje voor de goede ontvangst van het
abonnementsgeld!D.
We maken in de drukte wel eens een
foutje. Oók zitten aan de kaartenbak men
sen wie het geheugen wel eens in de steek
laat. We hebben geen bruisende jonge
staf!...
Wij manen NOOIT aan; wij brengen (be-
toel) alleen maar bescheiden en beleefd in
herinnering. En als wij fout zijn, bij voor
baat MAAF! ADMINISTRATIE
WEER DONATIES?
"...Vraag een vrijwillige bijdrage van b.v.
2,SO aan de lezers en betaal daarmee de
aandeelhouders af... Mevr. BAAY
Dit is té gemakkelijk omdat ik weet dat
veel lezers me niet in de steek zullen laten.
Maar het is niet "patoet". Indische mensen
zijn immers van nature vrijgevig en aan
vrijwillige en zelfs ongevraagde bijdragen
heeft het ons nooit ontbroken. Maar het
gaat om het ACTIEF WERKZAAM zijn van
alle abonnees. Ik verkoop liever duizend
boeken, waarbij ik per boek een kwartje
verdien, dan dat ik f 250,krijg aan
"donaties". Want als duizend abonnees
eens in de maand aan Tong Tong denken
en er een beetje moeite voor over hebben,
weet ik dat onze groep wakker en actief
is en dét geeft moed, mevrouw Baay! T.R.
NIET EN WEL
"Het is niet de prijs of kwaliteit van de
artikelen die Tong Tong te koop aanbiedt,
maar de soesah van het gireren of postwissels
verzenden die 't 'm doet. Als de winkels over
al vol liggen, als de waroeng keliling aan huis
komt, waarom nog de soesah van het in de
rij staan in het postkantoor?
v. FRAASSEN
"...schaam ik me dat ik niet méér koop in
de Tong Tong Toko. Je loopt zo gemakkelijk
naar V D of de Hema zonder er bij na te
denken..."
E. van DIGGELEN - ASCHOFE
1. Bij ons kantoor staan twee sigarenwin
kels, één om de hoek, de ander aan de
overkant ervan een paar huizen verder. De
laatste maakt lang zulke goede zaken niet
als de winkel op de hoek, en het is een
heel sympathieke kerel die ik graag wat
ruimer negotie gun. Maar weetje, Tjalie is
vaak lui, gemakzuchtig en "heeft geen tijd".
Dan koop ik m'n sigaretten bij de eerste...
En de tweede? Misschien zal ik het pas
recht betreuren dat ik niet méér voor 'm
over had als hij eindelijk op de fles is
met zijn zaak. Tjalie Is niet veel beter dan
jullie.
2. De bus stopte bij de eindhalte voor het
Kurhaus en'een horde strandgangers stort
te zich er uit, douwend, ellebogend, tie
rend, opgetogen vrolijk. Toen alles eruit
was, kwam er ineens ook een fragiel In
disch dametje uit stappen, een échte dame.
In mauve. Ze keek nog even onthutst door
de weggevallen drukte, dribbelde dan om
zichtig tussen de hopen weggeworpen tram
kaartjes, sigarettenpakjes en snoepwikkels
naar de paal waaraan de prullemand. Daar
liet ze met een haast coquet gebaar (opge
stoken pinkje!) haar tramkaartje in vallen,
stak haar parasol op en wandelde weg.
Weet U, het is een STIJL van leven die
meer en meer verdwijnt in deze gemakke
lijke tijd. We hoeven het niet te leren, we
hoeven geen printa's te hebben. We weten
het allemaal drommels goed. Vanuit deze
onachtzame lezerskring (Tjalie incluis) een
saluut voor hen die wei-levend zijn. T.R.
MET RUST LATEN?
Aan de Zakelijke Leiding van de N.VT.T.,
aan de Aandeelhouders ervan,
aan de Abonnees van het tijdschrift T.T.
over de KUNSTENAAR TJALIE ROBINSON
uit de Tien geboden voor een zakenman die
een kunstenaar in dienst neemt van Kurt Tu-
cholsky:
Laat hem met rust.
Laat hem met rust.
Draag er zorg voor dat de man zich niet hoeft
te haasten. Kunst heeft tijd nodig, even goed
als een sluitende balans.
Luister naar de stem van het publiek, maar
overschat haar niet. In jezelf moet een kom
pasnaald de richting aangeven. Twintig brie
ven uit het publiek zijn nog niet de stem van
het volk vergeet dit niet, en laat de kun
stenaar niet het gelag betalen voor de dom
heden van de mensen.
Laat hem met rust.
Uit VERHALEN van Kurt Tucholsky,
Uitg. de Bezige Bij 1964,
Literaire reuzenpocket 89.
Ingezonden door Af. ALLAERT
Ik schrik telkens weer van dat woord
"kunstenaar". Als ik het werkelijk was, zou
ik toch Tong Tong niet hebben?
Aan Tong Tong heb ik mijn schrijvers
schap moeten opofferen. Elk mens groeit.
Toen ik 20 was, dichtte ik. Toen ik 40 was,
schreef ik. Nu ik de halve eeuw gepasseerd
ben, moet ik de samenleving helpen zoveel
dat in mijn vemogen is. Dus ben ik nu
geen "kunstenaar" meer, maar ondernemer.
En zal de volle last daarvan moeten dragen.
Laat me NIET met rust.
(Al blijf ik dankbaar voor honderden zo
als M. Allaert!) T.R.
SOBAT-SOBAT PALING KENTEL
Houd van alle artikelen van Toko Tong
Tong en de boeken van onze boekhandel
aantekening. En koop habis boelan bij ons.
Voor Uzelf of Uw vrienden. Zo helpen wij
elkaar en leeft Tong Tong nog lang voort!
Zien wij habis boelan Uw bestelling?
Tida loepa, lo!
