DE PIJNLIJKE KEPITINGVANGST
LOSSE NUMMERS 90 CENT
Ook al worden de abonne
mentstarieven van Tong Tong
niet verhoogd, de prijs van de
LOSSE NUMMERS zal wegens
expeditiekosten vermeerderd
moeten worden van 85 ct tot 90
ct. Zoals ook aangegeven op het
omslag van ons blad. Bestellers
van losse nummers wordt ver
zocht hiermee voortaan rekening
te houden.
PECCARI
In Tong Tong las ik een artikel van
Hr. Hornung, dat ze destijds in Indië
niet in staat waren om van varkensvel
goed bruikbaar leer te maken, o.a.
voor handschoenen enz
Is dit wel zo? Het komt me wel
sterk voor, dat ze dat niet kunnen!
Als je het mij vraagt, had dit misschien
wel iets uit te staan met het moham
medanisme, een varken is immers een
onrein dier? Koeienvellen worden ver
werkt tot zoolleer, als ik me niet ver
gis werd dit in gambir gelooid, na en
kele voorbewerkingen. Verder heb ik
zelf bij v. d. Linden, die wapenhandel
in Soerabaja destijds, krokodillen, le-
guanenhuiden, slangenhuiden zien ver
werken tot tassen, geweerriemen etc.
etc. en dat spul konden ze zo soepel
krijgen als je maar wilde. En in alle
mogelijke kleuren. Er kwam een kalk
en aluinbad aan te pas, plus kleuren,
o.a. chroomzuur, als ik het wel heb.
Toen ik in Celebes op onze klapper
onderneming zelf voor ons vlees moest
zorgen, heb ik hertenhuiden, varkens
huiden, leguanen en loewakhuiden
(wandkleedjes) verwerkt tot kogeltas-
sen, geweerriemen, patroontassen enz.
Deze dingen wisselden van eigenaar
zodra er goede kennissen op bezoek
waren geweest, als te doen gebruike
lijk en ik moest dus telkens andere
voor mezelf maken, wat geen bezwaar
was aangezien ik buiten klapperplanter
ook jager was. De huiden die ik prepa
reerde werden eerst van alle vlees ont
daan, waarna ze in een kalkbad gingen
(soms) daarna werden ze opgespannen
en ging er een aluin-troessiepapje
overheen hiermee werd de zaak houd
baar gemaakt; na zekere tijd waarin het
spul goed ingetrokken was; na afspoe
len en wassen werd ze winddroog ge
maakt en aan binnen en buitenkant met
talk ingewreven middels een glad wrijf-
houtje, daarna was de huid zo soepel
als je het zelf wilde. Dit waren dan in
grove trekken de voornaamste bewer-
kingenl
R. M. Frijn.
Noot: Hornung bedoelde: er was geen
bewust gerichte produktie van een
apart handelsartikel van bijzondere
waarde onder een bijzondere „merk
naam". leder ging maar zijn eigen
gang, maar als in alle lederwinkels ook
een bepaalde sector bestaan had van
„Indisch peccari" met een bijzondere
reputatie, zouden wij onze handel
sterk gesteund hebben.
Mijn oom Willem, echte anak Sema-
rang, was eigenaar van enige tambaks
of empangs en de opbrengst van de
verkoop van de, in de vijvers gekweek
te bandeng, van de garnalen en ook
van de kepitings was een welkome
aanvulling in de kosten van levenson
derhoud in die tijd. Wanneer hij logé's
kreeg, werden deze altijd uitgenodigd
om zo'n kepitingvangst mee te maken.
Zoals bijna iedere Indische jongen,
die in de kuststreken van Java heeft
gewoond wel weet, worden deze bees
ten gevangen aan een kort bamboe
hengeltje van bamboe tali, met een
eindje touw eraan, waaraan een stuk
je weloet (aal) of haaienvlees vastge
bonden wordt en welk hengeltje ge
woon in de dijk van de tambak wordt
gestoken, met het aas in het brakke
water van de tambak hangend.
Zo staan er met zo'n kepitingvangst
enige tientallen hengeltjes in de tam-
bakdijk en je hebt alleen maar heen en
weer te lopen en te kijken, aan welke
hengel je beet hebt.
Dan haal je deze heel voorzichtig op
en schept de met zijn scharen en po
ten aan het aas hangende kepiting met
een klein schepnetje. Je pakt de kepi
ting dan beet en bindt met een gede-
boktouwtje (gedroogde pisangbast)
scharen en poten van het beest langs
zijn lijf vast en gooit hem in een ge
reedstaande mand.
Mijn oom Willem was daar zo bedre
ven in, dat hij terwijl hij een kepiting
zo vastbond onderwijl 2 zo dichtgevou
wen binatangs (nog niet dichtgebon
den) onder zijn oksels kon houden.
Als nieuweling-kepitingvanger moet je
wel degelijk oppassen, dat zo'n bina-
tang niet een duim of vinger van je
hand te pakken krijgt met zijn scharen,
want wee dan dat lichaamsdeel.
Een Hollandse kepiting kun je als je
er een aan je hengel krijgt bij henge
len aan de Hollandse kust gerust vast
pakken, want die is niet zo agressief
als zijn Indische soedara's.
Op een goede dag had Oom Willem
weer een logé, een jongeman, meege
nomen en deze nieuweling maakte in
zijn onhandigheid de stomme fout om
de duim van zijn rechterhand bloot te
geven, met het oevolg, een onder he
vig „Adoe, Adoe!"-geschreeuw dan
sende jongeman, op de dijk van de
tambak.
Oom Willem was met de andere
vrienden op een afstand bezig met het
behandelen van de gevangen kepitings
en riep hem toe: „Kletah adja, njo",
oftewel „Bijt die schaar maar kapot",
wat normaal tot gevolg heeft, dat de
ze machteloos wordt en opengaat.
De jongeman volgde prompt die
raad op, maakte echter een nog stom
mer fout, door de pijn aan zijn gemar
telde duin, om zijn neus, bij de poging
om de schaar tussen zijn tanden te
kraken, te dicht bij de andere schaar
te brengen en ja hoor, ook die kreeg
beet en hoel I
Het adoe, adoe-geschreeuw en het
help, help, toeloeng, toeloeng was niet
van de lucht.
Toen Oom Willem en zijn vrienden
dat zagen, hebben ze zich eerst kripoet
gelachen, want die aanblik was meer
dan komisch en het duurde even voor
ze de gepijnigde te hulp kwamen en
hem uit die uitermate penibele toe
stand verlosten.
De logé is naar huis gegaan met de
heilige eed om nooit meer in zijn le
ven kepitings te vangen, wat wel te
begrijpen is, maar dit voorval werd na
tuurlijk overal in Semarang in geuren
en kleuren en onder veel gelach rond
verteld.
J. Pothoff.
KLEINE VERSCHILLEN
TUSSEN TOTOK EN INDO
1. Als de Indo naar zich toe wenkt,
denkt de Totok dat hij van zich af
wenkt. En omgekeerd.
2. De Totok spreekt meest in de vol
tooid tegenwoordige tijd (heeft ge
had), waar de Indo de voltooid
verleden tijd gebruikt (had gehad).
3. De Indo kan goed „djongkok" of
diep doorhurken, waarmee de To
tok meestal moeite heeft, en waar
uit hun verschil in afstamming
blijkt (Oost en West).
Samudradatta.
HERKENNING
Waaraan Indischgasten vaak te her
kennen zijn? Ze zeggen vaak he-e
(toonloze e's), ook Totoks.
Mevr. Klein-Schlechter.
WANGSALAN
Op Java spreken geliefden dikwijls
in bedekte termen, wangsalan (wissel-
taal), tot elkaar. Wanneer men wil zeg
gen: „ik begrijp het al", dan zegt men
„Hollands koekje", in het javaans
„apem landa" of „hollandse meel
koek". Aangezien brood in het javaans
„roti" is en de klank van dit woord
lijkt op „ngerti" of „begrijpen", is de
wangsalan voor „begrijpen": „een
Hollands koekje".
Dr. F. H. van Naerssen.
DE WIJZE KLUIZENAAR, PANDITA
Hij is vol vertrouwen en schenkt
de schatten zijns harten weg, omdat
zijn hart in aller harten kloptWant
dieren en mensen, zonnen en sterren
zijn gedachten van God, en wat de
wijze ziet, denkt de Almachtige.
Raden Mas Notosoeroto.
8
