„WAARDELOOS"
bracht. Als de Goedertieren God (het
Lot, Karma, de biologische techniek,
kies wat U wilt) oude mensen waarde
loos en onbruikbaar zou vinden, zou
den wij nooit oud worden. Dan zouden
wij leven tot ons veertigste, vijftigste
jaar. Maar juist omdat wij daarna nog
(lang) leven, moet dat leven een (ver
borgen) betekenis hebben.
En is de Mens of de Maatschappij
die oude mensen afdankt, FOUT. Wat
Tong Tong doet is met deze "laatste
Mohikanen uit Indië" kalm, maar be
slist, vaststellen dat wij ons niet laten
afdanken, niet laten opzijschuiven, zo
lang wij nog leven. Howgh!
Wat wij vinden zullen voor andere
mensen, wat wij überhaupt zullen vin
den aan essentiële waarden, doet er
weinig toe. Hoofdzaak is dat wij ons
niet als "toenggoe-matiërs" opzij willen
laten schuiven, maar onvermoeibaar
zoekend in ons verleden de rechtvaar
diging zoeken voor ons bestaan, voor
élk bestaan. Hoe oud, hoe voorbij we
ook heten.
Maar zo lang maatschappijen dit nog
niet inzien, zal ons lachwekkende,
wrakke oude bootje eenzaam zijn laat
ste vaart moeten maken. Een vaart die
op zijn eigen wonderlijke manier tóch
ook een ontdekkingstocht is: de her
ontdekking van de waarde van het oud
zijn.
Is dit een verzinsel, een fantasie, van
Tjalie? Neen mijn waarden, kijk in de
wereld om U heen. Weliswaar is geen
beschaving verder als deze voortge
drongen in de toekomst met computors
en ruimteschepen, maar nimmer ook
hebben wij dieper gedolven in het ver
leden en dragen eindeloos nieuwe ar
cheologische ontdekkingen nieuwe ken
nis aan, zijn wij dichter gekomen bij
"de wieg der mensheid". Aan de ene
kant maken wij voortdurend synthe
tische producten en aan de andere
kant ontdekken wij met ongeëvenaard
geluk de waarden van primitieve kunst,
het mondaine uitgaansleven verveelt
ons meer en meer, en men brengt zijn
vakanties door tussen vissers en boe
ren in vergeten gehuchten. Schept men
geluk in een comfortloze ontspanning,
terwijl de wereld vol staat met de mo
dernste en meest luxueuze hotels... de
mensheid is bezig "De Oude Dag" te
herontdekken...!
Day and night...
Met Tong Tong leven wij in de sche
mering tussen dag en nacht. Tussen
leven en dood. Het leven hébben wij
alle gezien. De dood zullen wij alle
zien. Maar alleen in de schemering is
het gegeven te zien naar beide kan
ten... T.R.
De Indische Nederlander heeft bij
zijn intrede in de Nederlandse maat
schappij leren kennismaken met een
woord dat hier min of meer op ieders
lippen ligt en gebruikt wordt om de
meest uiteenlopende zaken te kwalifi
ceren: het woord "waardeloos". Bij de
één is moderne sport waardeloos en
bij de ander het amateurisme, TV is
waardeloos en cultuur is waardeloos,
Indonesië is waardeloos en moderne
technologie is waardeloos. Het woord
is gewoon een afsluiting geworden van
menige discussie en leidt bij individuën
en groepen tot isolatie en twist.
Vele Indischgasten kunnen met deze
kwalificatie nog steeds niet overweg:
de ene helft van alles waar wij mee te
maken hebben schijnt hier "waarde
loos" voor de andere helft en omge
keerd, maar hoe dan ook: we leven
alleen maar met een halve wereld en
de rest is goed genoeg voor de vuil
nishoop. Of is ALLES waardeloos en
bestemd voor de vuilnishoop en is dus
het eind van de beschaving nabij? Of
zit er in alles toch WEL min of meer
enige waarde, maar verstaan wij de
kunst van het selecteren en propor-
tionneren niet meer? Of is ons leven
met een beperkte combinatie van waar
den al vol genoeg en is de rest alleen
maar irritant?
Wij gebruikten in Indië dat woordje
"waardeloos" maar heel zelden. Omdat
alles waar wij mee te maken hadden
zo niet voor ons dan toch voor een
ander wél waarde had. En wij geleerd
hadden die waardering van anderen te
respecteren en er zelfs aan tegemoet
te komen. Zelfs rasechte Totoks von
den dus b.v. trassie niet waardeloos en
zelfs de rijkste man kon met oude kran
ten, flessen en blikjes andere mensen
een genoegen doen. Onze internatio
nale Indische wereld vond voor elke
zaak wel érgens een leefterrein, zo niet
bij Europeanen, dan toch zeker bij In
donesiërs, Chinezen, Arabieren, enz.
En dan de twee werelden van de rijken
en van de armen. Van de exacte den
kers en de "magiërs".
De meest absurde uitersten kunnen
elkaar hierbij ontmoeten. Een buur of
een voorbijganger kan ons vragen om
de wortels of blaadjes van een on
kruid op ons erf. Voor obat. Ja, weg
gegooide absoluut waardeloze lampe
peertjes konden (zoals ik zelf heb mee
gemaakt) gevraagd worden door een
fakir om in scherven te worden opge
geten om te bewijzen dat geestkracht
pijn en letsel konden overwinnen!
Daarom zijn Indische mensen over
het algemeen milder in hun beoorde
ling van waarden. Op zijn minst maken
ze er veel minder ruzie over en zoeken
altijd naar een "excuus" om voor het
schijnbaar waardeloze een nuttige be
stemming te vinden.
Dat was zo in de Kleine Wereld die
Indië heette. Of nóg kleiner: Betawie of
Salatiga.
De moderne beschaving heet interna
tionaal te zijn, maar dat dierbare ken
merk van internationaal samenleven
dat wij kenden: het zó intiem samen
leven dat er een vriendelijke uitwisse
ling van waarden kon zijn zonder twist
en oorlog, dat ontbreekt helaas in de
grote internationale wereld. En daar
om staan wij voortdurend op de drem
pel van een nieuwe wereldoorlog. Om
dat wij nog steeds voor alles wat wij
waardeloos noemen geen medemensen
kunnen vinden die wij er een plezier
mee kunnen doen. En kan menig In
dischman bij het kennisnemen van ver
oordelingen in krant, radio en TV al
leen maar triest het hoofd schudden.
Wetend dat als wij maar wérkelijk
"mijns broeders hoeder" konden zijn,
d.w.z. "toeloeng menoeloeng", er geen
"waardeloze" zaken zouden kunnen
bestaan.
"DOEKOENS"
Volgens 'n artikel in de "Telegraaf"
van 12 januari neemt het onbevoegd
uitoefenen van de geneeskunst in Ne
derland steeds meer toe. Min of meer
oogluikend wordt toegestaan dat en
kele honderden "praktizerende onbe
voegde genezers", voor een groot deel
ondergebracht in twee organisaties,
wekelijks zo'n 80 a 100.000 patiënten
behandelen.
Ook in Frankrijk, Duitsland, Enge
land en de Ver. Staten kent men dit
verschijnsel en is men Nederland zelfs
ver vooruit in het innemen van een
vrijer standpunt hiertegenover. D.w.z.
deze "practizerende genezers" worden
al lang niet meer automatisch be
schouwd als waardeloze kwakzalvers.
Ook al omdat velen hunner inderdaad
beschikken over para-normale gaven
die een heilzame uitwerking kunnen
hebben.
Dit verschijnsel is in Indonesië (en
heel Azië) overigens al eeuwen bekend
en elke Indischman is opgegroeid met
doekoens, waarvan wij weten dat er
inderdaad kwakzalvers bij lopen, maar
ongetwijfeld ook mensen die "wonder
lijke" genezingen kunnen bewerken.
Voor de Indische toeschouwer voltrekt
zich nochtans het merkwaardige ver
schijnsel dat het Westen dat in het
Oosten de doekoengeneeskunst moet
bestrijden, in eigen gelederen de "doe-
koenerij" in steeds groter omvang ziet
toenemen!
Gaat men in het Westen meer en
meer ontdekken dat het rationele den
ken geen oplossing vinden kan voor
alle ziekten van de mensheid en dat
er geestelijke gaven bestaan (hoe vaag
bekend ook) die redding kunnen bren
gen waar het gevorderde academische
denken faalt. Ook op dit terrein zal
het jaar 2000 opmerkelijke verschuivin
gen brengen. En heeft de Indische
Nederlander in zijn lange verblijf in
Indonesië ervaringen opgedaan die
méér inhoud hebben dan men in het
Westen kan bevroeden.
5
