Pasar Malam piekerans
THUIS
Elk jaar weer als de Pasar Malam nadert, en er honderden contacten opge
nomen moeten worden met toekomstige standhouders en bezoekers, staan we
weer verbaasd over het getawar op kosten en de hoge eisen die men blijft
stellen aan wat geboden diende te worden. Niet kwaai-kwaai, hoor! Gelukkig!
Bijna altijd heeft men het beste voor ogen voor onze Pasar Malam, maar heeft
men geen ervaring van wat op de Europese markt op dit gebied "te koop" is,
en dus leggen (altijd de ouderen) de maatstaven aan van de Pasar Malams
van "toen froeher".
Tja! En dan komt zelfs onze beste
Pasar Malam er bekaaid van af. Want
zelfs de rijkste ondernemer in Holland
zou geen kans zien om b.v. bamboe en
atap hier te krijgen. Bovendien zou
alles op brandweer-voorschrift geïm
pregneerd moeten zijn (peperduur!) en
tenslotte zou in elk geval de atap, als
die na elke Pasar Malam weer een
jaar in de goedang bewaard moest
worden, in dit droge klimaat snel ver
gaan. Heus, zet die aankleding van
Indonesische pasarmalams maar defi
nitief uit het hoofd!
Ook blijft het elke Indischman elk
jaar weer spijten dat niet "overal ver-
kopertjes van katjang goreng en pala
manis rondlopen". Maar a. heeft u wel
eens nuchter nagerekend hoeveel ka
tjang hier in Holland kost, b. hoeveel
jongetjes U zou kunnen vinden om
over het terrein rond te zwerven voor
die paar stuivers die ermee verdiend
zouden kunnen worden?
Anderen weer betreuren het dat niet
alle dames in sarong en kebaja komen
opdraven. En meestal doen juist die
het, die er zélf niet aan zouden dénken
het te doen. De organisatoren van de
Pasar Malam zouden het zelf ook toe
juichen, maar men doet het immers
tóch niet? Hierover ook maar niet ge
klaagd, dus!
Ook vindt men het eten altijd duur.
Dat is pertinent ONwaar. En dat weet
iedereen die regelmatig andere jaar
beurzen in Nederland bezoekt. B.v. de
Utrechtse jaarbeurs, waar een "dinert-
je" 8,kost (kentang, doppertjes,
mini-biefstukje), in een aparte restau
ratiezaak waar je niet gezellig middenin
de feestdrukte zit, waar je altijd maar
weer dezelfde flesjesdrankjes krijgt
tegen abnormaal hoge prijzen. Neen,
hier houden we kalm voet bij stuk:
NERGENS is op welke jaarbeurs ook
het eten zó goedkoop en gevarieerd
als op onze eigen Pasar Malam.
Waarom gaan in verhouding zo erg
weinig Indischgasten naar Nederlandse
jaarbeurzen? Omdat het er "zo duur en
zo saai" is. Alle stands staan in saaie
hokken in het gelid; niet zoals op de
Pasar Malam vrolijk en zorgeloos kris
en kras over het terrein. Op geen en
kele jaarbeurs heb je zoals bij ons
"altijd wat op het toneel": muziek,
zang, dans. Op geen enkele andere
jaarbeurs kom je zoveel ouwe kontjo's
tegen als bij ons. En nergens vind je
zo'n bonte afwisseling van koopwaar.
Op de doorsnee jaarbeurs vind je b.v.
alsmaar souvenirwinkeltjes of dames
tassen of aardewerk in onafzienbare
rijen. Je loopt in lange, saaie gangen,
terwijl je op de Pasar Malam leuk alle
kanten uit rondzwerft.
De Pasar Malam van tempo doeloe: het onvergetelijke scheppingswerk van "Paatje' Antonisse
in 1920. Voorgoed voorbij? In Den Haag organiseren dankbare nazaten koppig elk jaar weer
een nieuwe Pasar Malam. Djangan loepd!
Pasar Malam? Dat is (zelfs bij
al zijn beperkingen) tóch wel
oud-Indische zorgeloosheid en
vrijheid. Je slentert maar kris en
kras over het terrein. Alles staat
zorgeloos door mekaar. Hier is
kunst en daar is gado-gado, hier
is koopwaar en daar muziek, hier
zijn planten en bloemen, en daar
schilderijen.
En overal wandelen kontjo's
"fan toen froeher". "Hallo, Peh!"
"Ait, Tjitjih!"
Duur? ALLES is duur tegen
woordig, maar op de Pasar Ma
lam ben je eindelijk weer thuis...!
Wie over het algemeen NIET klagen
of wat aan te merken hebben op de
Pasar Malam zijn jonge Indische men
sen, die het oude Indië niet goed
kenden, en dus de Pasar Malam alleen
kunnen beoordelen naar wat ze op
andere jaarbeurzen meemaken. En die
zijn dol op de PM. Zo ook de Hollan
ders die nooit Indië zagen, gewend zijn
aan alleen Europese jaarbeurzen, en
dan op ONZE Pasar Malam opeens
middenin een oer-gezellige kermis zit
ten, waarbij bovendien geen onorde
lijkheden voorkomen. Wie eens uit
nieuwsgierigheid is komen kijken, slaat
geen Pasar Malam meer over!
Dan betreurt men het dat barang uit
Indonesië zo duur is. Maar hier blijkt
men zelden of nooit eens importeurs
te polsen. Dan zou men leren dat a.
die artikelen in Indonesië (het Oosten)
zélf sinds "voor de oorlog" tien tot
honderdmaal in prijs gestegen zijn, b.
dat de opslag- en verzendkosten in de
laatste tijd duizelingwekkend hoog
zijn, c. dat uitvoer- en invoervergun
ningen en -kosten zo hoog zijn. En tot
slot: de verschepingsmogelijkheden
zijn zó gekrompen ,dat een Indonesiër
natuurlijk liever 1000 ton rubber ver
scheept, waarop hij tenminste nog een
redelijke winst boekt, dan met enorm
veel soesah een paar krandjangs met
b.v. bakoels of tjanggoks! We mogen
blij zijn dat we nog wat binnenkrijgen!
De beste vergelijking kan nog ge
maakt worden met b.v. de barang die
in de Bijenkorf of V D verkocht
wordt uit India of Japan of Perzië. Ook
deze barang is (om precies dezelfde
redenen) peperduur. Maar geen enkele
Indischman heeft deze prijzen vóór de
oorlog gekend. Dus heeft niemand "ge
wetensbezwaren".
Daarom zijn op de Pasar Malam
totoks verhoudingsgewijs betere ko
pers dan Indischgasten. De totok vindt
zo'n matje of hoedje of mandje uit In
donesië origineel en vindt er in zijn
huiskamer als "art-object" vaak een
leuke tampat voor. De Indischman, die
veel artikelen alleen maar gekend
Lees verder pag. 11
4
